«ΜΕΤΑ ΤΗ ΒΑΡΚΙΖΑ»: Μια στρατευμένη παράσταση, παντελώς άτεχνη! Είδαμε & Σχολιάζουμε…
Ομολογούμε ότι είχαμε επενδύσει σοβαρές προσδοκίες στη συγκεκριμένη παράσταση, προγραμματίζοντας μάλιστα και την 17η Κουλτουροβραδιά. Πιστεύαμε ότι η στιβαρή θεματολογία της θα τροφοδοτούσε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση, ωστόσο οι «συγκυρίες» συνέβαλαν ώστε να ανατραπούν τα πάντα! Τόσο οι προσδοκίες όσο και ο προγραμματισμός της βραδιάς στο θέατρο Μ. Μερκούρη, όπου στα πλαίσια της διοργάνωσης East End, παρακολουθήσαμε την παράσταση «Μετά τη Βάρκιζα», σε κείμενο του Μυρώδη Αδαμίδη και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Κωνσταντόπουλου, σε ένα χώρο που επικρατούσε το αδιαχώρητο κυριολεκτικά! Και φεύγοντας, η απογοήτευση σε όλα τα επίπεδα περίσσεψε και το γιατί θα φανεί στη συνέχεια…
Μετά από καθυστέρηση 35 λεπτών – και μόλις στα 30 λεπτά μας ενημέρωσαν για κάποιο τεχνικό πρόβλημα – επιτέλους η παράσταση ξεκίνησε, προβάλλοντας αρχικά ιστορικά στιγμιότυπα από την υπογραφή της συνθήκης της Βάρκιζας και την παράδοση όπλων των ανταρτών. Επί σκηνής μια οικογένεια στα χρόνια του εμφύλιου… η χήρα μάνα, η αριστερή κόρη, οι δυο γιοι- ο ένας αντάρτης, ο άλλος στρατιώτης του εθνικού στρατού, η κοπέλα του αντάρτη και ο χαφιές… Συνεχείς και έντονες συγκρούσεις μεταξύ των δύο αντίπαλων ιδεολογικά αδελφών, μια κόρη μαχητική, έτοιμη να φύγει στο βουνό, η φίλη της και αγαπημένη του αντάρτη να υφίσταται τρομερές διώξεις, ο αδελφοκτόνος εμφύλιος να μαίνεται, τάγματα ασφαλείας και ο χαφιές τους να αλωνίζουν τρομοκρατώντας την αριστερή οικογένεια και στη μέση μια τραγική μάνα να πασχίζει μάταια να βρει ισορροπίες, λογική και συναίσθημα σε μια ιστορική συγκυρία όπου όλα αυτά έχουν καταρρεύσει, παραδομένα στον τυφλό, φανατισμένο διχασμό με το αιματοβαμμένο τέλος…
Αναμφίβολα ένα από τα δυνατότερα θέματα που προσφέρεται εξαιρετικά για σύγχρονο προβληματισμό ουσίας με αφορμή την ιστορική μνήμη. Την πολύτιμη μνήμη εν προκειμένω, που με όχημα την Τέχνη και μάλιστα τη ζωτική θεατρική, μπορεί να καταφέρει ανέλπιστα θαύματα. Μια από τις πιο μελανές σελίδες της ελληνικής ιστορίας γραμμένη με αίμα από αλληλοσκοτωμό αδελφών, είναι ικανή να εμπνεύσει σπουδαίες δημιουργίες στην κατηγορία «θέατρο- ντοκουμέντο» και να μεταφέρει με τρόπο καταλυτικό ανθρωπιστικές αξίες και κυρίως άφθονη τροφή για σκέψη. Διότι όταν η δύναμη της ιστορίας ενισχύεται με τη δύναμη της τέχνης, το «απογειωμένο» αποτέλεσμα δεν μπορεί παρά να καταγραφεί ανεξίτηλα στο «εντός» του θεατή.
Μόνο που στην κάκιστη παράσταση (–) η τέχνη… έλαμψε δια της πλήρους απουσίας της σε όλα τα επίπεδα, σε ένα κατ’ ευφημισμό «θέατρο». Ξεκινώντας τις πρώτες σοβαρότατες ενστάσεις από το κείμενο του Μυρώδη Αδαμίδη, για να παρατηρήσουμε το εξής: όταν κάποιος καταπιάνεται με καταγεγραμμένα ιστορικά γεγονότα που επιπλέον αφορούν σε έναν ακραίο διχασμό, το να μεροληπτεί απροκάλυπτα υπέρ της μίας πλευράς (εδώ αριστερής) προβάλλοντας έντεχνα τη μισή αλήθεια, το να την αγιοποιεί με αφελή τρόπο προσφέροντας μονομερώς επιχειρήματα ή ποντάροντας μελοδραματικά στο θυμικό, το να δαιμονοποιεί την άλλη εξίσου αφελώς αποσιωπώντας στοιχεία, το να αλλοιώνει συνειδητά και κατά το δοκούν μια ιστορική πραγματικότητα… ΔΕΝ λέγεται «θέατρο – ντοκουμέντο» – καθότι τα ντοκουμέντα/ τεκμήρια δεν έχουν επιλεκτική ανάγνωση, ΑΛΛΑ κατευθυνόμενη προπαγάνδα. Και μάλιστα με τρόπο κραυγαλέα κομματικό, αφελή και ανιστόρητο, θυσιάζοντας την αντικειμενικότητα για χάρη της κομματικής στράτευσης, με συνέπεια την παραπλάνηση και ειδικότερα της ανυποψίαστης νέας γενιάς. ΔΕΝ λέγεται ούτε γι αστείο «θεατρική τέχνη» με υψηλό στόχο το ερέθισμα και άνοιγμα του πνεύματος- σε αντίθεση με τη φτηνή προπαγάνδα που το ευνουχίζει και του φορά παρωπίδες και σε παρόμοια περίπτωση η τέχνη ευτελίζεται σε χυδαίο όχημα. Σαφώς είναι δικαίωμα καθενός η όποια στρατευμένη τέχνη, ωστόσο με τη μορφή σκληρής προπαγάνδας έχει θέση ως κομματική εκδήλωση και όχι ως παράσταση απευθυνόμενη σε θεατρόφιλους.
Κατά συνέπεια το κείμενο αναλώθηκε σε κλασικά πολιτικά στερεότυπα εκατέρωθεν με ξύλινο λόγο, σε λογής κομματικά τσιτάτα, σε παράθεση ιστορικών στοιχείων μονομερώς μέσω… ανάγνωσης εφημερίδων εποχής, σε κουραστικά λογύδρια από τα δύο αδέλφια πάνω στο ίδιο επαναλαμβανόμενο μοτίβο, με μόνη «ανθρώπινη» νότα μέσα στον κομματικό καταιγισμό από «φερέφωνα», την μάνα που προσπαθούσε να εκφράσει συναίσθημα και την κοινή λογική. Χωρίς να βοηθιέται όμως από μονότονα επαναλαμβανόμενες ατάκες, αφελείς ή μελοδραματικές. Ένα κείμενο εντελώς ανέμπνευστο και στεγνό καλλιτεχνικά, όπου από τα πρώτα λεπτά τα πάντα ήταν προβλέψιμα, εκτός από την έκταση του κηρύγματος και το μέγεθος της κούρασης, όπου ο στείρος διδακτισμός σου κουνούσε μόνιμα το δάχτυλο, ως παθιασμένος κομματικός καθοδηγητής.
Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Κωνσταντόπουλου, λυπούμαστε που το λέμε, αλλά ανήκει στα ατυχέστερα δείγματα επιπέδου σχολικής παράστασης. Εξίσου ανέμπνευστη, επίπεδη, κουραστική όσο και το κείμενο, περιορίστηκε στις στοιχειώδεις μετακινήσεις των ηρώων με επιπλέον σημαντικά ελλείμματα αληθοφάνειας και ελάχιστα πειστική ατμόσφαιρα. Όπου φερειπείν η μάνα, ως κυρίαρχη φιγούρα, σε όλη τη διάρκεια περιφερόταν εντελώς άσκοπα και δεν πέρασε από το μυαλό του σκηνοθέτη να της «αναθέσει» κάποιες σπιτικές δουλειές ή κάποια ασχολία τελοσπάντων, έτσι για τη ζωντάνια της σκηνικής δράσης, το σπάσιμο της μονοτονίας, την αληθοφάνεια. Για να μην αναφέρουμε το συνεχές διάβασμα εφημερίδων (μα τί έμπνευση κι αυτή!) που κουβαλούσε μόνιμα στην τσάντα του ο αντάρτης (με άψογο λουκ διανοούμενου ωστόσο) και για κάθε ερώτημα είχε πάντα πρόχειρο ένα δημοσίευμα!
Εκείνο που περίσσεψε όμως σε βαθμό… κακουργήματος, ήταν ο στόμφος και η αφύσικη υπερβολή ακόμα και στο «καλημέρα»! Μιλάμε για το σύνολο των διαλόγων όπου κάθε ατάκα και τσιρίδα- κάθε τσιτάτο και κραυγή, σε σημείο να απορείς… μα πρόκειται για καθημερινούς ήρωες μέσα σε σπίτι ή για κράχτες σε διαδήλωση; Συνομιλούν ανθρώπινα σε οικογένεια ή εκφωνούν λόγους σε κομματική οργάνωση; Διότι πέρα από τη μάνα που σε ένα βαθμό έσωσε τα «ανθρώπινα» προσχήματα, οι υπόλοιποι και κυρίως η απίστευτη κόρη, δεν αντάλλαξαν ούτε μισή κουβέντα φυσιολογικά, παρά μας έσπασαν τα τύμπανα από τις βραχνιασμένες κραυγές και είναι απορίας άξιο πώς το αντέχουν οι ίδιοι και ο λαιμός τους, ενώ προκύπτει αυθόρμητα το ερώτημα στον σκηνοθέτη: «Τί είδους παράλογη καθοδήγηση είναι αυτή; Δεν λυπάστε ούτε τους ηθοποιούς, ούτε το κοινό;»
Σε επίπεδο υποκριτικής, η μόνη που διασώθηκε (+) με ελαφρά «τραύματα»– οφειλόμενα αποκλειστικά στη σκηνοθεσία- ήταν η μάνα Θεοδώρα Σιάρκου. Μία επαγγελματίας, ταλαντούχα ηθοποιός με εμφανή σκηνική εμπειρία και άνεση, με εκφραστικότητα, έλεγχο των μέσων της, ωραία άρθρωση, μια επιβλητική φιγούρα με εκτόπισμα που έπεισε ως τραγική και συνάμα δυναμική ηρωίδα, όμως η σκηνοθετική οπτική την παρέσυρε συχνά σε παραπανίσιες υπερβολές και μελοδραματισμούς. Όλοι οι υπόλοιποι, μηδενός εξαιρουμένου, έδωσαν άτεχνες, απογοητευτικές, τραβηγμένες ερμηνείες ερασιτεχνικού επιπέδου που ουδόλως έπεισαν ή άγγιξαν, και με τη λάθος καθοδήγηση, επένδυσαν σε ένα κραυγαλέο (κυριολεκτικά) «φαίνεσθαι», θεωρώντας ότι έτσι αποδίδεται το εσωτερικό πάθος… Με πιο εκνευριστική την εκτός τόπου και χρόνου κόρη που οι τσιρίδες της ακόμα ταλαιπωρούν τα αυτιά μας ή τον παντελώς ανέκφραστο «κυριλέ» αντάρτη…
Όσον αφορά στο σκηνικό, υπήρξε συμβατικό και μάλλον αδιάφορο, τα κοστούμια επαρκή με εύστοχη σημειολογία- εκτός από το εντελώς άστοχο του αντάρτη, οι φωτισμοί αρκετά ικανοποιητικοί και η μουσική μια… τραγωδία από μόνη της! Ένα απίστευτα εκνευριστικό, μονότονο μοτίβο να συνοδεύει ως υπόκρουση όλη την παράσταση, χωρίς να αλλάξει στις δύο ώρες ούτε μισή νότα! Κάτι σαν το βασανιστήριο της σταγόνας ένα πράμα…
Φυσικά βγαίνοντας στις 12 παρά από την αίθουσα – λόγω καθυστέρησης και μεγαλύτερης διάρκειας από την αναφερόμενη – και με δεδομένο ότι στις 12 τα μεσάνυχτα το θέατρο κλείνει, δεν υπήρχε κανένα χρονικό περιθώριο – αλλά και απόθεμα κουράγιου για συνέχεια σε Κουλτουροβραδιά…
Εν κατακλείδι (=) απέμεινε μια αφόρητη κούραση. Όχι μόνο σωματική για την 2,5 ωρών καθήλωση χωρίς διάλειμμα, όσο κυρίως ψυχική για την απόλυτη απογοήτευση από κάτι που πίστεψες με λαχτάρα και σε πρόδωσε οικτρά… Ίσως το τελευταίο, ένας αυθεντικός αριστερός ιδεολόγος, μπορεί να το καταλάβει βαθύτερα… ΚΡΙΜΑ!
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:
2 ΣΤΑ 10
.
#Κουλτουρόσουπα #Kulturosupa #Θεατρομανία #ΕίδαμεΚαιΣχολιάζουμε #ΠίτσαΣτασινοπούλου #ΔημοτικόΘέατροΚαλαμαριάς #EastEnd #ΜετάΤηΒάρκιζα #ΜυρώδηςΑδαμίδης #ΚωνσταντίνοςΚωνσταντόπουλος #ΘεοδώραΣιάρκου
Φωτογραφικό υλικό
