Είδε ο Γιάννης Τσιρόγλου και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Οι βιογραφίες στο σελιλόιντ πάντα αποτελούσαν πόλο έλξης προσφέροντας γνώση, μια από «μέσα» οπτική και αν έπεφτε σε χέρια δημιουργού μεγάλες συγκινήσεις και θαυμασμό. Ενέχουν όμως και κίνδυνοι, όπως είναι η αγιοποίηση, μια ξεπέτα παρουσίαση βασιζόμενη στη δημοφιλία αλλά ακόμη χειρότερο, τυχόν προπαγάνδα. Στη μεγάλη φιλμογραφία το είδος κατέχει εξέχουσα θέση στις προτιμήσεις των θεατών και μια από αυτές που θα μείνει στην μνήμη είναι η περίπτωση Οπενχάιμερ καθώς δεν γνωρίζω αν ποτέ υπήρξε άλλη χολιγουντιανή ταινία για τα καμώματά του.
Όπου για όσους ακόμη δεν γνωρίζουν –καθόλου απίθανο στην εποχή μας- πρόκειται για τον αμερικάνο επιστήμονα που ανακάλυψε την ατομική βόμβα, αυτή που έσπειρε το θάνατο με το χειρότερο τρόπο σε εκατομμύρια Ιαπώνων καθώς δεν παραδίδονταν στους Αμερικάνους. Βέβαια η εφεύρεση του δεν προόριζαν να σπείρει το θάνατο, άλλος ήταν ο σκοπός του επιτεύγματος, αλλά όταν έγινε η «ζημιά» προκαλώντας παγκόσμια ανησυχία και τρόμο τα δεδομένα για όλους είχαν αλλάξει και πλέον το «καμάρι» της επιστήμης περνούσε σε άλλη φάση, αυτή της αμφισβήτησης και του τέρατος.
Τυχερό δεν θα τον πεις, ωστόσο για την ανακάλυψη παραπλεύρως τον βοήθησαν πολλοί συνάδελφοι ακόμη και αντίπαλοι. Υπάρχει και ένα ιστορικό –αναφέρεται στη ταινία- το οποίο εξιστορεί τον διακαή πόθο του Χίτλερ να εφεύρει τη βόμβα και να την χρησιμοποιήσει καταλλήλως, όπως και οι «απέναντι» Ρώσοι που στρατιές επιστήμων από την Ευρώπη έσπαγαν το κεφάλι τους να βρουν το μέγα όπλο. Σε έναν όμως χρεώθηκε η πατέντα και έμεινε στην ιστορία..
Ο ίδιος ο Ρόμπερτ Οπενχάιμερ ήταν ένα αίνιγμα, ένας θεωρητικός φυσικός με τις ιδιότητες ενός χαρισματικού ηγέτη, ένας εστέτ που χαρακτηριζόταν από την έντονη αμφισημία που σε καιρό πολέμου βρήκε το μυστικό της αστείρευτης ενέργειας του Ήλιου, για χάρη της χώρας του. Ήταν ο Προμηθέας της Αμερικής, ο “πατέρας της ατομικής βόμβας”. Όμως, όταν πάλεψε να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τους τρομερούς κινδύνους της βόμβας, το κατεστημένο στράφηκε αμέσως εναντίον του.
Αυτά εξιστορεί στα 180 λεπτά της ταινίας του σκηνοθέτη Κρίστοφερ Νόλαν για τον διάσημο επιστήμονα ενώ το σενάριό της βασίστηκε στον “American Prometheus”, ένα βιβλίο που γράφτηκε μετά από 30 χρόνια έρευνας για την άνοδο και την πτώση του επιστήμονα που χρησιμοποίησε το ταλέντο του για να δημιουργήσει το απόλυτο όπλο.
Σε αυτά παρακολουθούμε την οδύνη και τον εξευτελισμό που υπέστη ο Οπενχάιμερ το 1954, εποχή του μακαρθισμού, κατηγορούμενος ως επικίνδυνος για την εθνική ασφάλεια των Η.Π.Α. Για τους φιλελεύθερους συμβόλιζε τον άνθρωπο που αποκάλυπτε το ανήθικο πρόσωπο της Δεξιάς. Για τους πολιτικούς του εχθρούς ήταν ένας κομμουνιστής, ένας αποδεδειγμένος ψεύτης.
Επιπλέον, ήταν ένα από τα βασικά πρόσωπα του Σχεδίου Μανχάταν, της προσπάθειας δηλαδή κατασκευής του πρώτου πυρηνικού όπλου στο εργαστήριο Λος Άλαμος στο Νέο Μεξικό και μεγάλο μέρος της ταινίας αποκαλύπτει όλες τις εσωτερικές διαβουλεύσεις μέχρι την πρώτη απόπειρα εκτόξευσης σε έδαφος που πριν ξεπαστρέψουν Αμερικάνοι, ζούσαν Ινδιάνοι.
Πολλά τα χαρίσματα (+) της ταινίας που με ενδιαφέρον και ζήλο ο Νόλαν κινηματογραφεί παρουσιάζοντας σε δυο «πλάνα» την ιστορική ιδιοφυία. Έγχρωμα τον βίο και τα έργα του και σε ασπρόμαυρο τη «δίκη» του όταν αυτός δεν είναι πια στη ζωή. Στο πρώτο ένας υπέροχος άνθρωπος, προσιτός αλλά και απόμακρος, ευφυής αλλά και αφελής, παθιασμένος υποστηρικτής της κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και ακούραστος κυβερνητικός σύμβουλος. Γοητευτικός, μανιώδης καπνιστής, ψηλός και αδύνατος, γνώστης των αρχαίων ελληνικών, φίλος της γαλλικής και ρωσικής λογοτεχνίας, λάτρης της ποίησης και του γυναικείου φύλου καθότι βαθιά σεξουαλικός. Με δυο λόγια: ένας εθνικός ήρωας, υπόδειγμα επιστήμονα-δημόσιου λειτουργού.. Από την άλλη ένα λαϊκό –άτυπο- δικαστήριο με συνοδοιπόρους και κακούς δράκους, θεωρίες συνωμοσίες, σκαμπρόζικα υπονοούμενα για την ταραχώδη ερωτική του σχέση με την κομμουνίστρια και φοιτήτρια της ιατρικής Ζαν, ή αλλιώς ψάχνοντας ψήλους στ’ άχυρα όταν προ πολλού ο “πατέρας της ατομικής βόμβας” είχε προειδοποιήσει –αλλά κανείς δεν έλαβε υπ΄όψιν, ότι επρόκειτο για ένα όπλο τρόμου δίχως διακρίσεις, που στα επόμενα χρόνια κατέστησε την Αμερική στόχο των πλέον ετερόκλητων επιθέσεων.
3 σκηνές που δεν ξεχνάς, εξαιρετικά σκηνοθετημένες:
Η αυτοκτονία της κομμουνίστριας ερωμένης, ο παγωμένος ήχος όταν σκάει η βόμβα και η περαντζάδα του Άλμπερτ Αϊνστάιν που ως παθών μεταξύ άλλων του λέει: «Αν η πατρίδα, που της έχεις προσφέρει τόσα σου συμπεριφέρεται έτσι, γύρισέ της την πλάτη»! Αλλά δεν το΄κανε…
Ερμηνευτικά άπαντες «σκίζουν» και βέβαιοι στις υποψηφιότητες της Ακαδημίας. Αν το πάρουν; Άγνωστο, όταν έχουν φωλιάσει τυχάρπαστοι επαγγελματίες με αντίληψη ΤικΤοκ. Όμως οφείλουμε να τους αναφέρουμε με σειρά κατάκτησης Οσκαρ…. Κίλιαν Μέρφι (τον νιώθεις) Ρόμπερτ Ντάουνι τζούνιορ (αποκαλυπτικός), Ματ Ντέιμον (σκληροτράχηλος–μάμα αμέρικα), Φλόρενς Πιού (σαγηνευτική), Έμιλι Μπλαντ (φοβερή ντάμα).
Στα πλην (-), φυσικά η 3ωρη διάρκεια με την ατέλειωτη πληροφορία/φλυαρία που σαφώς κουράζει, μια συμβατική σκηνοθεσία, τύπου ακαδημαϊκή, ή αλλιώς να πάρουμε κανένα Οσκαρ παραπάνω και ελάχιστες εντάσεις και ξεσπάσματα, τόσο ώστε να σε ταρακουνήσει.
Εν ολίγοις (=): Πολύ παραπάνω από ένα τυπικό μπλοκμπάστερ αξίζει να της αφιερώσεις τον 3ωρο χρόνο σου… Από τις μέχρι τώρα ορδές… το κάνεις και καλά πράτεις καθώς πρόκειται για μια από τις καλύτερες ταινίες των τελευταίων χρόνων.
Βαθμολογία:
7,1/10
.
Οπενχάιμερ 2023
Έγχρ.-Α/Μ Διάρκεια: 180′ Δραματική.
Αμερικανοβρετανική. Σκηνοθεσία: Κρίστοφερ Νόλαν.
Με τους: Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ Ματ Ντέιμον Έμιλι Μπλαντ Κίλιαν Μέρφι Φλόρενς Πιού .
.
