«Ο Ματωμένος γάμος» ως τολμηρό στοίχημα από το «Θέατρο του Άλλοτε». Είδαμε & Σχολιάζουμε
Κάθε υγιές στοίχημα εμπεριέχει την έννοια του ρίσκου, πολύ δε περισσότερο το καλλιτεχνικό, καθώς τα «δεδομένα» κινούνται στη σφαίρα της φαντασίας, της νόησης, του συναισθήματος. Μόνα χειροπιαστά δεδομένα στην περίπτωση μιας παράστασης, ένα έργο και ένας θίασος. Κι ανάμεσά τους το… χάος! Ικανό να χωρέσει αναρίθμητες αναγνώσεις/ οπτικές/ τρόπους απόδοσης του ίδιου έργου, από τον πλέον συμβατικό μέχρι τον πλέον ανατρεπτικό και όταν η επιλογή απομακρύνεται από την ασφάλεια της πεπατημένης, κολυμπώντας σε «αχαρτογράφητα» νερά, το ρίσκο μεγαλώνει. Και η πιο δυνατή του γοητεία έγκειται στην ανακάλυψη των θαυμαστών ορίων σου… Ο μακρύς (και όχι τυχαίος) πρόλογος αφορά στην παράσταση «Ο Ματωμένος γάμος» του Λόρκα σε σκηνοθεσία Βαρβάρας Δουμανίδου, που παρακολουθήσαμε από το «θέατρο του Άλλοτε» στο ΑΥΛΑΙΑ. Και αποχωρώντας μετρούσαμε σε ποια σημεία το στοίχημα κερδήθηκε και σε ποια μένει να κερδηθεί…
Από τα γνωστότερα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας «Ο Ματωμένος γάμος» του Ισπανού συγγραφέα, καταθέτει ωδή στον Έρωτα και το Θάνατο στις πιο αρχέγονες μορφές τους, μέσα από ένα «ανίερο» σμίξιμο που θα πνιγεί στο αίμα. Ο γάμος που ετοιμάζεται με επισημότητα και γιορτινό κλίμα, δείχνει να ρίχνει βαριά σκιά στη νύφη. Που ούτε η τρυφεράδα του γαμπρού μπορεί να ελαφρώσει, καθώς η καρδιά της είναι κρυφά ταγμένη σε εκείνον που οι συγκυρίες τους χώρισαν και θα παραβρεθεί στο γάμο της με τη συγγένισσα γυναίκα του. Το αντάμωμα θα είναι καταλυτικό και η αντίσταση στον υπέρτατο έρωτα που δεν γνωρίζει φραγμούς, μάταιη. Μετά την τελετή, θα φύγουν κυνηγημένοι στο δάσος, αναζητώντας μια «φωλιά» να τον κρύψουν από ανθρώπινα μάτια, όμως η μοίρα καραδοκεί… και κρατά μαχαίρι… ένα μαχαίρι που έκοψε πολλές ζωές κι έκανε τον πόνο σύντροφο της μάνας… και ζητά να κλείσει τον κύκλο του αίματος με καινούργια φονικά…
Δεν μπορούμε να μην εκφράσουμε τον θαυμασμό μας (+) για το έξοχο έργο του Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα…
– Που έχει πολλούς λόγους να χαρακτηρίζεται κλασικό και να κατατάσσεται στα πιο πολυπαιγμένα του παγκόσμιου θεάτρου, διότι οι αρετές του παραπέμπουν σε αυτές των αρχαίων τραγωδιών ως διαχρονικό σημείο αναφοράς. Ένα έργο που πραγματεύεται ζωτικά στοιχεία της ύπαρξης στα ακραία τους όρια και το κάνει με αξιοθαύμαστο συνδυασμό γήινου ρεαλισμού, υπέροχης ποίησης και έντονης θεατρικότητας. Όπου η καθημερινότητα των ηρώων και οι συμβατικοί τους διάλογοι, εναλλάσσονται με εμπνευσμένες, φαντασιακές σκηνές και ποιητικό λόγο γεμάτο λυρισμό, αποδίδοντας τις κορυφαίες έννοιες του Έρωτα και του Θανάτου με τρόπο μαγευτικά… σκοτεινό – ίσως το δυνατότερο σημείο του Λόρκα. Ενώ δεν καλλιεργεί το απρόβλεπτο ή την ανατροπή, είναι η αυθεντική τραγικότητα μέσα από δυνατά πάθη και στέρεα δομημένους χαρακτήρες, που παράλληλα με την ποιητικότητα και τη σκοτεινή ατμόσφαιρα, αιχμαλωτίζουν…
Μιλώντας για σκοτεινή ατμόσφαιρα, ο… συνειρμός με το «θέατρο του Άλλοτε» προκύπτει αβίαστα ως χαρακτηριστικό στίγμα της συγκεκριμένης ομάδας, η οποία άφησε προσωρινά το στέκι της στο Μπενσουσάν Χαν με την ιδιαίτερη θέαση των παραστάσεων και μετέφερε το εγχείρημα στο κεντρικό Αυλαία, «υπακούοντας» σε κλασικές θεατρικές συμβάσεις, όχι όμως και σε συμβατικό ανέβασμα, επιχειρώντας μια διαφορετική σκηνοθετική προσέγγιση.
– Εστιάζοντας στα δυνατά σημεία (+) της σκηνοθεσίας της Β. Δουμανίδου, στο πρώτο που θα σταθούμε και θα επικροτήσουμε είναι η τόλμη, ως καθοριστικός παράγοντας εξέλιξης, καθότι μια κοινότυπη επανάληψη, μόνο ως στασιμότητα μεταφράζεται που ουδόλως συνεισφέρει… Εν προκειμένω, μετέφερε την υπόθεση του έργου στο μυστηριακό σκηνικό ενός δάσους και μετέτρεψε τους ήρωες σε «ζωόμορφα όντα» με τη βοήθεια μάσκας, επιλέγοντας κατάλληλους συμβολισμούς ζώων για τον καθένα… «λύκοι» οι δύο αντίζηλοι, «αγριόγατα» η νύφη, «λέαινα» η πεθερά, «πουλιά» οι σχολιαστές κλπ., θέλοντας να υποδηλώσει ότι «στον έρωτα και το θάνατο είμαστε όλοι έρμαια, σαν ζώα». Εύστοχο το σκεπτικό ως βάση, ωστόσο με κάποια «αλλά» που θα αναφερθούν στη συνέχεια.
Είναι όμως γεγονός ότι από εικαστικής πλευράς, τόσο το σκηνικό με τα κλαδιά δένδρων ως υποβλητικό δάσος, όσο και οι ζωόμορφες μάσκες με το μυστήριό τους, τόνισαν το σκοτεινό στοιχείο του έργου, προσθέτοντας επιπλέον μια απροσδόκητη νότα σουρεαλισμού στη σκηνοθεσία. Η οποία όμως κράτησε ως στίγμα σταθερά τον ρεαλισμό στο σύνολο της απόδοσης, σεβόμενη απόλυτα το κείμενο και το πνεύμα του συγγραφέα. Και προσέφερε στο δεύτερο μέρος κάποιες σκηνές εξαιρετικές, ατμοσφαιρικές και εμπνευσμένες, σαν τον μονόλογο του Φεγγαριού – ερμηνευμένο υπέροχα από τη Β. Δουμανίδου – , τη θανατερή πάλη των δύο ανδρών – πολύ καλοδουλεμένη από τους Δ. Βασιλειάδη και Δ. Φεσσά-, τον μουσικό «σχολιασμό» των πουλιών του δάσους – με φωνητικά που μας συνεπήραν από τις Μ. Γεροφώτη και Ν. Κοψαχείλη-, το θρήνο της νύφης – με έντονη τραγικότητα από την Τ. Βογιατζόγου – ενώ οι νεκρές καρδιές στράγγιζαν αίμα… Ευφάνταστες σκηνές που ανέδειξαν με έντονη θεατρικότητα την τραγωδία και την ποίηση του κειμένου, σε μια προσέγγιση χαρακτηρισμένη από ευαισθησία και λυρισμό.
– Μένοντας στα δυνατά σημεία, θα αποδώσουμε μεγάλα εύσημα στην πρωτότυπη μουσική της παράστασης που πιο ταιριαστή στο κλίμα, πιο υποβλητική και πιο άρτια εκτελεσμένη με δύσκολα φωνητικά από δύο υπέροχες φωνές, δεν μπορούσε να υπάρξει! Βρήκαμε ατμοσφαιρικό το σκηνικό του δάσους (που αν συνοδευόταν από κατάλληλους ήχους θα ενίσχυε την ατμόσφαιρα) και εύστοχα στη σημειολογία τους τα κοστούμια, ενώ οι φωτισμοί, παρότι συμμετείχαν ενεργά, δεν κατάφερναν πάντα να βρουν «στόχο».
Ωστόσο, κοντά στα δυνατά σημεία, υπήρξαν και κάποιες αδυναμίες (-), κυρίως σε σχέση με τη σκηνοθεσία, που στο πρώτο μέρος πάσχιζε να βρει ρυθμό και τα κουραστικά χάσματα αποδυνάμωναν το ενδιαφέρον του θεατή. Επίσης η επιλογή της μάσκας, είχε και μια δεύτερη, αρνητική «ανάγνωση», τόσο σε πρακτικό, όσο και συμβολικό επίπεδο. Το πρώτο αφορά στο «μπούκωμα» κάποιων ηθοποιών, αλλοιώνοντας την εκφορά του λόγου και στερώντας από τον θεατή την καθοριστική εκφραστικότητα του προσώπου. Κι όταν ο ηθοποιός χάνει ένα βασικό του εκφραστικό μέσο, θα πρέπει να το υποκαταστήσει ενισχύοντας την ερμηνεία του με τα υπόλοιπα, που αφορούν κυρίως στην σωματική του έκφραση. Και εδώ υπήρξε ένα γενικότερο πρόβλημα υποκριτικής απόδοσης (ή πιθανόν αμηχανίας και μη εξοικείωσης με τη μάσκα), που «αποδόμησε» εν μέρει και τον συμβολισμό. Διότι δεν ταυτίστηκε το «άγριο ζώο» της μάσκας με αντίστοιχη «ζωώδη» ερμηνεία και βέβαια δεν θα μπορούσε να είναι εφικτό σε ρεαλιστικές σκηνές καθημερινότητας, όπου π.χ. το μπουγάδιασμα ρούχων με μάσκα «λέαινας» φάνταζε «κόντρα» και τεχνητά στημένο. Αλλά ακόμα και στην πλέον ζωώδη σκηνή της πάλης, η έγνοια των ηθοποιών να στερεώνουν τη μάσκα που μοιραία γλιστρούσε, υποβάθμιζε την πειστικότητα του συμβολισμού. Λεπτομέρειες πιθανόν, αλλά κατά τη γνώμη μας με σημασία…
Πού καταλήγουμε (=);
Σε ένα παλιό τσιτάτο που λέει ότι μόνο ο άπραγος κι ο βολεμένος δεν κινδυνεύουν από τίποτα. Όποιος τολμά να βάζει στοιχήματα – πρωτίστως με τον εαυτό του- ακόμα κι αν δεν τα κερδίσει ολοκληρωτικά, θα κερδίσει το σεβασμό μας για την τόλμη του στο διαφορετικό και η συγκεκριμένη παράσταση πέραν τούτου, κατέθεσε επιπλέον σκηνές- διαμαντάκια…
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:
6 στα 10
.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ
—————————————————————————————————————————
#Κουλτουρόσουπα #kulturosupa #Θεατρομανία #ΕίδαμεΚαιΣχολιάζουμε #ΠίτσαΣτασινοπούλου #ΜατωμένοςΓάμος #ΘέατροΤουΑλλοτε #ΘέατροΑυλαία #ΒαρβάραΔουμανίδου #ΦρεντερίκοΓκαρθίαΛόρκα
Φωτογραφικό υλικό
