Είδε ο Γιώργος Τοκμακίδης και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Η νέα ταινία της μακράς σειράς επιστημονικής φαντασίας «Πλανήτης Των Πιθήκων» βρίσκεται ήδη στις κινηματογραφικές αίθουσες. Εμείς, από μεριάς μας, θα συνεχίσουμε το αφιέρωμα στην τριλογία και θα ασχοληθούμε με το δεύτερο εκπληκτικό μέρος της, «Πλανήτης Των Πιθήκων: Η Αυγή» (Dawn of the planet of the apes, 2014). Πάμε να θυμηθούμε εκείνα τα στοιχεία που έδεσαν μεταξύ τους και διαμόρφωσαν την πλέον απόλυτη έκφανση του σύμπαντος των «Πιθήκων»!
Υπόσχεση:
Η πρώτη ταινία της σειράς με τίτλο: «Πλανήτης Των Πιθήκων: Η εξέγερση (Rise of the planet of the apes, 2011) άφησε έντονα ανοιχτό το ενδεχόμενο για επιτακτική συνέχεια της ιστορίας. Η συνέχεια λοιπόν έφθασε μετά από τρία χρόνια απρόσκοπτης προετοιμασίας και η αναμονή δικαιώνει τόσο τους εργατικούς, πιεστικούς συντελεστές όσο και το ανυπόμονο, φανατικό κοινό. Εντούτοις, η νέα ταινία κατέφθασε με πλήθος αλλαγών, οι οποίες ανανεώνουν και σέβονται όχι μόνο την προηγούμενη ταινία, αλλά και τις προκάτοχες στο σύνολο τους.
Η πρώτη μεγάλη αλλαγή ήταν ο δημιουργός στην καρέκλα του σκηνοθέτη. Ο Ρούπερτ Γουάιατ αντικαθίσταται από τον Ματ Ριβς. Ο λόγος της αποχώρησης του ήταν το ασφυκτικό πλαίσιο για την κυκλοφορία της συνέχειας. Η επιλογή του Ριβς δεν είναι τυχαία. Ο καλλιτέχνης βάσισε το δικό του κινηματογραφικό άνοιγμα σε ταινία επιστημονικής φαντασίας. Με παραγωγό τον φίλο του Τζέι Τζέι Άμπραμς παραδίδει μία εμπορική μεν πειραματική δε ταινία με τίτλο: «Cloverfield» (2008). Η επιτυχία αυτής άνοιξε τον δρόμο για να καταπιαστεί με μεγαλύτερα πρότζεκτ. Η πρώτη του κιόλας δράση ήταν να αλλάξει το σενάριο, που ήθελε την ιστορία να τοποθετείται πολλά χρόνια μετά από την πρώτη ταινία. Κάτι τέτοιο συμβαίνει στην πρόσφατη ταινία με τίτλο: «Πλανήτης των Πιθήκων: Το Βασίλειο» (2024). Ο Ματ Ριβς συνεχίζει από εκεί που διακόπηκε η ιστορία του Σίζαρ. Η υπόσχεση για αλλαγή δόθηκε και άλματα εμπρός συνέβησαν!
Πλοκή:
Βρισκόμαστε δέκα χρόνια μετά από τα γεγονότα της εξέγερσης των πιθήκων. Ένας ιός που ενίσχυσε εξαρχής την ευφυία τους, αποδείχθηκε φονικός για τους ανθρώπους, των οποίων οι αριθμοί μειώθηκαν δραματικά. Οι πίθηκοι με αρχηγό τον Σίζαρ έχουν διαμορφώσει μία πρωτόγονη κοινότητα στα βάθη του δάσους και ζουν μακριά από τις παρηκμασμένες πόλεις. Άνθρωποι όμως θα εισέλθουν στο δάσος για να θέσουν σε λειτουργία το σύστημα ηλεκτροδότησης που θα τους δώσει μία ευκαιρία να επιβιώσουν. Ο Σίζαρ θα έρθει σε άμεση αντιπαράθεση με τον πίθηκο Κόμπα που δεν εμπιστεύεται τους ανθρώπους. Η σύγκρουση τους θα είναι αρκετή για να προκαλέσει τον πρώτο κανόνα των πιθήκων; Θα σκοτώσει ο πίθηκος πίθηκο;
Σκηνοθεσία:
Στην καρέκλα του μαέστρου κάθεται πια άλλος σκηνοθέτης. Ο Ριβς ωστόσο μένει πιστός στην κατεύθυνση και την εμπλουτίζει με στιγμές που σου μένουν έντονα χαραγμένες στο μυαλό. Υπάρχει η ιδέα πίσω από τις σεκάνς, είτε δράσης είτε δράματος-συναισθήματος, μία ιδέα που έχει αφεθεί στην άκρη από το μοντέρνα «blockbuster». Ο ρυθμός δεν είναι τόσο γρήγορος όπως ήταν στην πρώτη ταινία, αλλά αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι η ταινία είναι βαριά και κουράζει. Αντιθέτως, επενδύει στους χαρακτήρες της, τόσο σε αυτούς των πιθήκων, όσο και σε αυτούς των ανθρώπων.
Στους πιθήκους δε δίνει μονάχα εξωτερικά χαρακτηριστικά για να ξεχωρίζουν στα μάτια των θεατών από το σύνολο, αλλά και μία βαθύτερη υπόσταση βάσει των αποφάσεων που παίρνουν. Σενάρια άλλων ταινιών δε διαθέτουν την ανάπτυξη που συναντάμε στους πρωταγωνιστές των τάξεων των πιθήκων. Στους ανθρώπινους χαρακτήρες βάζει «ηθοποιούς-χαρακτήρες» που κάνουν τη δουλειά του σεναρίου πιο άμεση και εύκολη.
Ο τόνος παραμένει σοβαρός και αντιμετωπίζει τους πιθήκους με αμέριστη σοβαρότητα. Ο σκηνοθέτης πηγαίνει το κόνσεπτ της επικινδυνότητας των πιθήκων ένα βήμα παραπέρα. Είναι απειλητικοί και άκρως επικίνδυνοι στα χέρια εκείνου που γνωρίζει πως να τους χρησιμοποιήσει προς όφελος του.Η κάμερα ακολουθεί, καλύπτει και τονίζει. Αρέσκεται στο να αποτραβιέται και να βλέπουμε τη γενική εικόνα της δράσης δίχως διακοπές. Γίνεται δυναμική με το που οι σκηνές και οι συνθήκες τους το απαιτούν, γεγονός που ανανεώνει τον ρυθμό.
Ο Ματ Ριβς δίνει ιδιαίτερη βάση στο σχήμα κύκλου που εισάγει στην ταινία του. Αρχίζει με τον ίδιο τρόπο που τελειώνει γνωρίζοντας όμως ότι τίποτα δεν είναι το ίδιο. Δυνάμεις που δεν μπορούν να ανακοπούν, μπήκαν σε πολεμική κινητικότητα.
Ερμηνείες:
Η πλειοψηφία των χαρακτήρων που ενσαρκώνουν τους πιθήκους επιστρέφουν και ενισχύονται. Ο Άντυ Σέρκις επιστρέφει στον ρόλο του Σίζαρ με εξαιρετική επιτυχία. Σε αυτή την ταινία η εξέλιξη των πιθήκων συμβαίνει ανάμεσα σε άλλα και στο συναισθηματικό κομμάτι και ο Σέρκις με τη βοήθεια της ψηφιακής κινηματογράφησης το αποδίδει άψογα. Πρόκειται για έναν πρόδρομο αναφορικά με αυτό που επρόκειτο να ακολουθήσει. Ο ρόλος που έχει είναι αυτός του φύλαρχου, μία θέση που θα αρχίσει να τρέμει όταν ξεκινήσουν οι έριδες, που θα οδηγήσουν σε συγκρούσεις.
Οι υπόλοιποι πίθηκοι που εμφανίστηκαν στην προηγούμενη ταινία εξίσου επιστρέφουν. Χαρακτήρες, όπως ο ουρακοτάγκος Μορίς, ο μπονόμπο Κόμπα και ο χιμπατζής Ρόκετ πλαισιώνουν τον Σίζαρ κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Οι ρόλοι τους είναι μεγαλύτεροι και οι χαρακτήρες τους έχουν εμφανώς παρουσιάσει ανάπτυξη. Ο Μορίς που υποδύεται από την Κάριν Κόνοβαλ είναι ο «παιδαγωγός» της φυλής. Ο Κόμπα που υποδύεται από τον Τόμπι Κέμπελ είναι ο υπαρχηγός του Σίζαρ και στη συνέχεια αντίπαλο δέος του. Ο Ρόκετ υποδύεται από τον Τέρι Νοτάρι, τον εκπαιδευτή κινήσεων κι χορογραφιών των ηθοποιών, είναι η εκπροσώπηση των πιστών ακολούθων του Σιζαρ.
Το καστ απαρτίζεται όμως και από ανθρώπινους χαρακτήρες. Ο Τζέϊμς Φράνκο δεν επιστρέφει στην ταινία λόγω της απουσίας του προηγούμενου σκηνοθέτη, Ρούπερτ Γουάιατ. Ο χαρακτήρας του κάνει μία σύντομη εμφάνιση μέσα από υλικό που τραβήχτηκε στην προηγούμενη ταινία. Το κενό καλύπτεται από τον ηθοποιό Τζέισον Κλαρκ στον ρόλο του «Μάλκολμ». Το όνομα του ηθοποιού εκείνη την εποχή ήταν από τα πιο πολυσυζητημένα. Είχε εμφανιστεί σε μία σειρά ταινιών με τον Ριβς να επιθυμεί να συνεργαστεί μαζί του. Ο χαρακτήρας του Τζέισον Κλαρκ συμπληρώνει το χάσμα ανάμεσα σε ανθρώπους και πιθήκους. Γνωρίζει ότι μόνο μέσα από τη συμβίωση θα επιβιώσουν και ο Κλαρκ με μία ηρεμία, που μαρτυρεί φόβο, μεταφέρει τα επιχειρήματα και τη θέση του. Είναι η φωνή του ενσυναίσθη του θεατή που βλέπει την ειρήνη ως τη μοναδική λύση.
Στον αντίποδα έχουμε τον χαρακτήρα του Γκάρι Όλντμαν στον ρόλο του «Ντρέιφους». Ο ηθοποιός δέχτηκε να συμμετάσχει στην ταινία επειδή είχε λατρέψει τις πρώτες ταινίες της σειράς που χρονολογούνται τη δεκαετία του ’60. Είναι μια πολύ καλή μεταγραφή, καθώς ο ηθοποιός είναι εγγύηση και μεταφέρει άψογα οτιδήποτε του ζητηθεί. Καλείται να ερμηνεύσει έναν εύθραυστο ηγέτη που τα έχει χάσει όλα. Είναι από εκείνους τους ανταγωνιστές που το κοινό αντιλαμβάνεται τη δράση και τα κίνητρα του. Δυσκολεύει και εμποδίζει τον χαρακτήρα του Μάλκολμ και προετοιμάζει την κοινότητα των ανθρώπων για σίγουρη σύγκρουση με το γένος των πιθήκων. Έχει άδικο; Αν έχετε δει την ταινία, γνωρίζετε ήδη την απάντηση…
Τεχνικό μέρος:
Τα στοιχεία εκείνα που δούλεψαν στην πρώτη ταινία συνδυάζονται και πάλι με το αποτέλεσμα να δικαιώνει του συντελεστές. Η ψηφιακή εγκατάσταση έχει βελτιωθεί αυτά τα τρία χρόνια που πέρασαν και φαίνεται στην οθόνη. Η φωτογραφία ισορροπεί ανάμεσα στα εξωτερικά γυρίσματα και τα ψηφιακά μοντέλα. Κρύβει τις ατέλειες, ενισχύει τις δυνατότητες. Κάθε μέρος είναι διαφορετικό και έχει τη δική του απόχρωση. Η έφοδος κατά τη διάρκεια της νύχτας φωτίζεται έξυπνα και ευρηματικά παραδίδοντας αλληλουχία εικόνων που δε σε αφήνουν μετά την θέαση της ταινίας.
Το θέμα της μουσικής γράφεται από το Μάικλ Τζιακίνο, έναν ανερχόμενο μουσικοσυνθέτη, ο οποίος έχει καταφέρει με τα χρόνια να αποτελεί συνώνυμο της επιτυχίας στον τομέα του. Οι ήχοι που εμπλουτίζουν τα διάφορα θέματα, προέρχονται από κρουστά και τύμπανα, ενώ δε λείπουν σε μικρές δόσεις τα χαρακτηριστικά πνευστά του Τζιακίνο. Το ηρωικό κομμάτι των πιθήκων μνημονεύεται εύκολα και υποδεικνύει την προσπάθεια τόσο των δύο πλευρών. Η απόπειρα των πιθήκων να εξελιχθούν σε κάτι ανώτερο, και η επιχείρηση των ανθρώπων να επιβιώσουν. Οι νότες σκαρφαλώνουν και χτίζουν ηχητικά τα προαναφερόμενα.
Αποτίμηση:
Η ταινία με τις αλλαγές που συντελέστηκαν και τις πιέσεις των παραγωγών θα μπορούσε να οδηγηθεί με μαθηματική ακρίβεια σε πλήρη αποδιοργάνωση του αρχικού οράματος και καταστροφή ενός πολυαγαπημένου κινηματογραφικού σύμπαντος. Κατά ένα παράδοξο μεν, ευτυχές δε γεγονός γίνεται λόγος για μία καθολική επιτυχία επί της οθόνης. Τα προσεκτικά στοιχήματα του Ματ Ριβς απέδωσαν εισπρακτικούς καρπούς και θεωρείται μία από τις καλύτερες ταινίες, όχι μονάχα για τα μέτρα και τα σταθμά της σειράς, αλλά της χρονιάς στο σύνολο της. Ο κόσμος του «Πλανήτη των Πιθήκων» δε γνώρισε ξανά τέτοια καλλιτεχνικά και πετυχημένα ύψη!
Θα έβαζα με ταπεινότητα όπως πάντα ένα 8,6/10 για την απρόσμενη έκπληξη και εξέλιξη, που έθεσε τα θεμέλια για κάτι πολύ ανώτερο από αυτό που γνωρίζαμε.
Ο πλανήτης των πιθήκων: Η αυγή (Dawn of the planet of the apes, 2014) εγχρ.
Διάρκεια: 2 ώρες και 10 λεπτά Είδος: Επιστημονική φαντασία/περιπέτεια . Σκηνοθεσία: Ματ Ριβς Πρωταγωνιστές: Άντι Σέρκις, Τόμπι Κέμπελ, Τζέισον Κλαρκ, Γκάρι Όλντμαν, Κερι Ράσελ.
