Η Εταιρεία Τέχνης “Ars Aeterna” και το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ιωαννίνων παρουσιάζουν το φετινό καλοκαίρι τη τραγωδία “Βάκχαι” του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη. Το “ακροσφαλές” αυτό αρχαίο κείμενο αποτελεί μέρος της τριλογίας μαζί με τα έργα “Iφιγένεια εν Αυλίδι” και “Αλκμαίων ο δια Κορίνθου”. Το έργο χαρακτηρίστηκε ακροσφαλές ,από πληθώρα ειδικών μέσα στα χρόνια, λόγω των ακραίων συνθηκών που εμπεριέχονται στη δομή του.
Λίγα Λόγια για το Έργο: Ο γιός του Δία και της Σεμέλης, Διόνυσος, παρουσιάζεται στη πόλη της Θήβας με ανθρώπινη μορφή για να επιβάλει τα λατρευτικά έθιμα προς το πρόσωπο του ως Θεός. Η θεϊκή του υπόσταση αμφισβητείται από τις κόρες του Κάδμου αλλά διακατέχονται από μια ορμή άγριας μανίας και λατρεύουν τον Θεό στο βουνό Κιθαιρώνας. Ο Πενθέας, Βασιλιάς και γιος του Κάδμου και της Αγαύης αποφασίζει να πολεμήσει τις μαινάδες. Αιχμαλωτίζει τον Διόνυσο αλλά αυτός δραπετεύει δημιουργώντας έναν ισχυρό σεισμό στο παλάτι.
Ο Πενθέας επιδιώκει να επιφέρει τη τάξη στη Θήβα και έτσι αποφασίζει να πάει στον Κιθαιρώνα και να αντιμετωπίσει τις μαινάδες. Ο Διόνυσος τον συμβουλεύει να μεταμορφωθεί σε γυναίκα ώστε να τις ξεγελάσει. Με αρχηγό τη μητέρα του Αγαύη ,οι μαινάδες τον διαμελίζουν. Η Αγαύη υπό το καθεστώς παράνοιας επιστρέφει στην Θήβα για να πανηγυρίσει το κατόρθωμα της ,μην έχοντας καταλάβει ότι δεν σκότωσε κάποιο λιοντάρι αλλά τον γιό της. Ο Κάδμος την κάνει να συνειδητοποιήσει ότι στα χέρια της κρατάει το κεφάλι του νεκρού γιού της. Ο Διόνυσος εμφανίζεται στο τέλος με τη θεϊκή του ιδιότητα επιβάλλοντας με αυτό τον τρόπο τη κυριαρχία του.
Η μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά αφηγείται την ιστορία του έργου και τη πάει βήμα-βήμα με τη ροή του αρχικού κειμένου παρουσιάζοντας τη βίαιη φύση της τραγωδίας σε μια βαθιά ανάγνωση όπου ο θεατής μπορεί να ενσωματωθεί σε σημεία της. Ας μην ξεχνάμε ότι το κείμενο αυτό του Ευριπίδη πραγματεύεται τρομαχτικής φύσεως φονικά, δύσκολο να εκλογικευτούν χωρίς αρχικά να μην διαμορφωθεί στον θεατή ένα συναίσθημα εσωτερικής σύγχυσης.
Η μυστηριώδης και αλλόκοτη φιγούρα του Διόνυσου εμφανίζεται στην σκηνή μέσα από μια γυρτή κατασκευή όπου διαμορφώνεται η είσοδος-έξοδος των προσώπων της τραγωδίας και λειτουργεί με τη βοήθεια των φωτισμών ως ένα θέατρο σκιών. Ο ίδιος προλογίζει στους θεατές τι επρόκειτο να συμβεί και σημάνει την έναρξη αυτής της εξαιρετικά γοητευτικής τραγωδίας του Ευριπίδη με απόλυτο πρωταγωνιστή το Θεό Διόνυσο.
Στα θετικά (+) της παράστασης…
Η νεωτεριστική σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη αποτυπωμένη στο σκηνικό, στα κοστούμια, στις στέρεες σκηνοθετικές ερμηνείες, απέδωσε μια άκρως ενδιαφέρουσα θέαση. Κατόρθωσε να δέσει μαεστρικά όλα τα στοιχεία του έργου, αυτής της παράξενης ιεροτελεστίας. Η σκηνοθεσία της γέννησε πλάσματα δαιμονικά και απόκοσμα και ενσωμάτωσε μια σκοτεινή διάσταση στην τραγωδία. Διαμόρφωσε εντάσεις για να αναδείξει την εκδικητικότητα και τη βίαιη φύση του έργου μέσα από έντονες μουσικές μίξεις με ηλεκτρονικό ήχο και άφησε τους χαρακτήρες να αναπνεύσουν συνοδευόμενοι από μία καινοτόμα σκηνοθετική καθοδήγηση. Το χώμα αποτελεί σημαντικό στοιχείο στην σκηνοθετική επιμέλεια της συμβολίζοντας τη γη, την σύνδεση που διαμορφώνεται με τον άνθρωπο και την θεϊκή αυτή τελετουργία. Το έργο παίζει πολύ συχνά με λεπτές γραμμές ,υπάρχουν στοιχεία όπως το ασυνείδητο (οι Μαινάδες τελούν ένα φονικό υπό παράνοια), οι συνεχείς μεταμορφώσεις των προσώπων(ο Θεός σε θνητό, ο Βασιλιάς σε μαινάδα κ.α), η επιβολή μιας νέας θρησκείας, η δύναμη της γυναικείας φύσης. Ο Βάκχος(Διόνυσος) αποτελεί τον κεντρικό άξονα του έργου και ο Πενθέας συμπληρώνει αυτόν τον παραλληλισμό των προσώπων ως προς τις πεποιθήσεις δημιουργώντας εύφορο έδαφος για κριτική σκέψη στα γεγονότα του σημερινού κόσμου.
Ο Δημήτρης Πετρόπουλος στέρεος και απόλυτα ισορροπημένος στις εκφάνσεις του χαρακτήρα του Κάδμου.
Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης εξαιρετικά τοποθετημένος καθ’ όλη τη διάρκεια της ερμηνείας του ως Αγγελιοφόρος, σημειώνοντας μια αξιέπαινη ερμηνευτική εξέλιξη.
Ο Πενθέας του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, θα μπορούσε να είναι ένα από τους κορυφαίους που έχουμε δει μέσα στα χρόνια στην τραγωδία του Ευριπίδη. Αλάνθαστος, ερμηνευτικά ίσως πιο ώριμος από ποτέ, διαμόρφωσε μια απόδοση αξιώσεων.
Ο Χορός, οι Βάκχες είναι γυναίκες από τη Λυδία που έχουν ακολουθήσει τον Θεό Διόνυσο προσπαθώντας να επιβάλλουν σε όλες τις χώρες που περνούν τη νέα θρησκεία. Ο Χορός αφηγείται το έργο και οι επτά γυναίκες (Θάλεια Γρίβα, Σμαράγδα Κάκκινου, Ελένη Στεργίου, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ιουλία Γεωργίου, Σοφία Κουλέρα, Ιωάννα Τζίκα) που απαρτίζουν τον Χορό διαμορφώνουν έναν συγχρονισμένο γυναικείο στρατό με μια δουλεμένη κινησιολογία. Οι γυναίκες αυτές, οι Βάκχες που έδωσαν το όνομα τους στην τραγωδία αποτελούν και αυτές θύματα της παραφροσύνης που δημιουργεί ο Διόνυσος και το συνειδητοποιούν όταν έρχονται αντιμέτωπες με τη φρικαλέα πράξη της Αγαύης.
Ο Διόνυσος, γεννημένος δυο φορές, μια από τη γέννα της μάνας του και μια από το μηρό του Δία, αυτός ο Θεός που δεν έχει ταυτότητα και μπορεί να μεταμορφωθεί στα πάντα καταρρίπτει σε μια βαθιά του ανάγνωση όλα τα στερεότυπα. Ο Άκης Σακελλαρίου με μια ερμηνευτική δεινότητα άνευ προηγουμένων παρουσίασε μια δυναμική ερμηνεία έκφρασης και κινησιολογίας. Αγέρωχος,τα αυροκέρατος (όπως αναφέρει ο μύθος) τεχνικά αψεγάδιαστος ,μας συνεπήρε από το πρώτο λεπτό παρουσίας του πάνω στην σκηνή. Ήταν ο Θεός Διόνυσος.
Όπως αναφέραμε και παραπάνω η μουσική επένδυση της παράστασης εξέλιξε εμπνευσμένα τη πορεία του έργου και το συγκρότημα Θραξ-Punk διαμόρφωσε βακχικούς χορούς υπό το άκουσμα θρακιώτικων και σκληρών σύγχρονων ήχων.
Στα αρνητικά (-)…
Η Ιωάννα Παππά ερμηνεύει τον Μάντη Τειρεσία, με τη μορφή Μαινάδας, προσπαθώντας να δώσει σε αυτή την αλλόκοτη παρουσία τη δυναμική που αντιστοιχεί στον ρόλο. Υπερβολική ερμηνεία χωρίς σταθερότητα με ένα ηχόχρωμα καθόλου βοηθητικό και μια αρκετά νευρική κινησιολογία. Η παρουσία της είχε εξαρχής ένα καλλιτεχνικό ενδιαφέρον ως Μάντης Τειρεσίας αλλά δεν κατόρθωσε να δώσει ερμηνευτικό στίγμα.
Η Κωνσταντίνα Τάκαλου ερμηνεύει την Αγαύη μην κατορθώνοντας να διαμορφώσει τις συναισθηματικές προεκτάσεις του δύσκολου αυτού ρόλου μέσα στο έργο. Η Αγαύη μέσα στην δίνη της τρέλας και της έκστασης για το κατόρθωμα της πρέπει σε λίγα λεπτά να συνειδητοποιήσει το μεγάλο δράμα που της επιφύλαξε η μοίρα. Άχαρη η ερμηνεία της και στις δυο εκφάνσεις του χαρακτήρα που υποδυόταν.
Καταλήγοντας (=)…
Οι Βάκχες, σημείο αναφοράς και έρευνας εδώ και πολλά χρόνια, ζωσμένη με ποικίλες αναγνώσεις και κρυφά νοήματα, ευτύχισε στην σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη και των εξαιρετικών ερμηνευτών της. Παρέδωσε μηνύματα στους θεατές, ξεγύμνωσε τον μικρό θνητό μπροστά στο θείο και άφησε στο τέλος μόνο του το Θεό Διόνυσο, σχεδόν σαστισμένο μπροστά στο μένος που προήλθε. Αυτό το παράξενο τέλος ρίχνει αυλαία με τα λόγια του Διόνυσου….
Ερχόμαστε από το μηδέν, πάμε στο μηδέν, προσκυνάμε το μηδέν…
Βαθμολογία:
7/10
-Πληροφορίες για την παράσταση, πρόγραμμα πανελλαδικής περιοδείας κλικ εδώ
Δείτε & αυτά:
ΦΕΣΤΙΒΑΛ:
Θέατρο Δάσους & Γης 2021 
