.
Δεν είναι απλή παράσταση «Η Ανάκριση» είναι «Η ιστορία».
Και το παρόν δεν είναι κριτική, είναι Συναίσθημα…
Συγκλονισμένη από τη χθεσινοβραδινή παράσταση η συντάκτρια μας Πίτσα Στασινοπούλου γράφει…
Τσικνοπέμπτη και τα νεαρά καρναβάλια στο δρόμο σε χαρούμενα μπουλούκια. Μάσκες, περούκες, σερπαντίνες, γέλια, δυνατές μουσικές. Κι εγώ από επιλογή στην «Ανάκριση», την παράσταση του Κ. Καζάκου στο θέατρο Εγνατία. Υποψιασμένη… Διαβαίνοντας το κατώφλι του θεάτρου, αφήνω πίσω τον εξωστρεφή κόσμο της καρναβαλικής χαράς και με το σβήσιμο των φώτων περνώ «σχιζοφρενικά» σε έναν άλλον, διαμετρικά αντίθετο… Σου έχει συμβεί να βρίσκεσαι ακινητοποιημένος επί δύο ώρες, εγκλωβισμένος σε ένα στενό κάθισμα, με όλες τις αισθήσεις στο «κόκκινο» και τα νύχια μπηγμένα στην παλάμη; Να διψάς και να μη το νοιώθεις, να έχεις μουδιάσει και να μη παίρνεις χαμπάρι, να κυλά ο χρόνος σαν να μη πέρασε στιγμή; Να ρουφάς κάθε λέξη και ήχο, να ανοίγεις τα μάτια διάπλατα και τα αυτιά να μη πιστεύουν όσα ακούν; Ναι ξέρω… κάποιες, σπάνιες φορές το έχεις νοιώσει σε παραστάσεις δυνατές σαν γροθιά στο στομάχι. Σαν αυτήν που είδα.
Μιλώ σε πρώτο πρόσωπο γιατί έχω την ανάγκη να εκφράσω προσωπικά συναισθήματα με όση τυχόν υπερβολή, αμετροέπεια ή αδυναμία μπορούν να εμπεριέχουν αυτά και δεν πρόκειται σε καμιά περίπτωση περί «θεατρικής κριτικής». Άλλωστε αυτό που βίωσα, για μένα ξεπερνά τα στενά πλαίσια μιας συμβατικής παράστασης, είναι μια «ιστορική κραυγή», είναι στην ουσία μια μελανή σελίδα ιστορίας, δραματοποιημένη μπροστά στους θεατές με τα πιο δυνατά μέσα που διαθέτει η θεατρική τέχνη. Τον λόγο, την υποκριτική, το συναίσθημα, όλα στον υπέρτατο βαθμό. Και επειδή εδώ δεν πρόκειται περί μυθοπλασίας, αλλά περί πραγματικής ιστορίας, την «γροθιά στο στομάχι» την έδωσαν τα ιστορικά ντοκουμέντα. Όπου ο «ανακριτής» Κ. Καζάκος, διεξάγει δίκη για τις ναζιστικές θηριωδίες στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εναντίον Εβραίων, αντιφρονούντων και λοιπών «εχθρών» της Αρείας Φυλής, με καταθέσεις μαρτύρων από πλευράς θυμάτων και θυτών. Με εμβόλιμα μεταξύ των καταθέσεων εκατέρωθεν, ιστορικά στοιχεία σε προβολές, άρρηκτα δεμένες με τα επί σκηνής δρώμενα, φέρνοντας μπροστά σου πρόσωπα, ημερομηνίες, καταδίκες, γεγονότα, έγγραφα…
Ένα σκηνικό που πιο λιτό δεν γίνεται, 11 καρέκλες, ένα γραφείο και ολόγυρα κάγκελα, 11 άνθρωποι στη σκηνή άψογα συντονισμένοι, ελάχιστοι ήχοι φωνών και μουσικής στα κομβικά σημεία και ένας φωτισμός άριστα σκηνοθετημένος. Και ο ΛΟΓΟΣ… Μα τι λόγος! Ικανός να στήνει μπρος στα μάτια σου μια πλοκή που κόβει την ανάσα, να φτιάχνει εικόνες απ’ αυτές που δεν ξεχνάς ποτέ, να γεννά στη ψυχή σου ακραία συναισθήματα, να πυροδοτεί το μυαλό σου με δυνατές σκέψεις σαν σφυριά… Μαρτυρίες θυμάτων με σπαρακτικές περιγραφές, με λεπτομέρειες ανατριχιαστικές από τη ζωή των στρατοπέδων, που ελάχιστοι πέραν των «επιζώντων» πιστεύω ότι γνωρίζουν σε όλο τους το μέγεθος, παρόλο που προσωπικά έχω διαβάσει πολλά σχετικά. Και από την άλλη, οι παράλληλες καταθέσεις των θυτών – ναζί, με όλο τον κυνισμό, αλλά και την υφέρπουσα δυστυχία της επιβεβλημένης πειθαρχίας σε ένα απάνθρωπο «δόγμα»… Και οι μεταξύ τους, μέσω του ανακριτή, αντιπαραθέσεις σε επίπεδο ανθρώπινου πόνου ή πολιτικής ιδεολογίας…
Με ερμηνείες σαν αυτές του Κώστα Καζάκου, της κορυφαίας Εύας Κοταμανίδου σε ένα πραγματικό ρεσιτάλ, αλλά και της Τζένης Κόλλια και των υπολοίπων που θα σε ακολουθούν για πολύ μετά την παράσταση… Κυρίως όμως θα σε ακολουθούν «πυρωμένες» σκέψεις. Σαν αυτές που έβαλε στο κλείσιμο της παράστασης η παρέμβαση του δημοσιογράφου Μπογιόπουλου, συνδέοντας το οδυνηρό χθες με το τραγικό σήμερα, τις τότε συγκυρίες με τις επίκαιρες σημερινές, τους τότε ενόχους με τους απογόνους τους σε μια ρεαλιστική «κραυγή» κατά του φασισμού. Και πώς μπορεί μια «ιδεολογία» να μετατρέπει τον άνθρωπο σε κτήνος.
Αφού χειροκροτήσεις, όχι απλά με τα χέρια αλλά κυρίως με την ψυχή σου, αφού υποκλιθείς στην αρτιότητα της παράστασης και με το άναμμα των φώτων φύγεις από τον υπερβατικό και ξαναέρθεις στον αληθινό κόσμο, αυτόν που εκεί έξω ξεφαντώνει καρναβαλιζόμενος, συνειδητοποιείς για ακόμα μια φορά την ανυπέρβλητη δύναμη της τέχνης! Που μόνο αυτή μπορεί μέσα από τις αισθήσεις και το συναίσθημα, να σου δώσει μηνύματα, ανεξίτηλα τυπωμένα. Όσα δεν μπορούν να καταφέρουν όλα μαζί τα κηρύγματα, οι διαλέξεις, οι αναλύσεις, οι διατριβές, οι καμπάνιες… μπορεί να τα πετύχει σε ένα μόνο λεπτό, μια θεατρική σκηνή, μια εικόνα, μια ατάκα, ένα βλέμμα, μια κίνηση, ένα τραγούδι. Τόσο απλά, τόσο μυστηριακά…
Όποιος θέλει να γνωρίσει ανάγλυφα το βάθος της πληγής του φασισμού, σε όλες τις εκφάνσεις του, μέσα από τα μάτια των πραγματικών θυμάτων του, δεν έχει παρά να παρακολουθήσει τη συγκεκριμένη εξαιρετική παράσταση. Και σήμερα «πρέπει» να θέλουν ΟΛΟΙ… κυρίως τα νεαρά, αποκριάτικα «καρναβάλια», μετά τη χαρά του γλεντιού, αφού κρεμάσουν την στολή… Έστω για να βιώσουν τον τρόπο που μπορεί το θέατρο να δικαιώσει τον υψηλό παιδευτικό του στόχο περί «αγωγής» της ψυχής και του μυαλού!
Ντίνος Καρύδης και Χάρης Χαραλάμπους.
Φωτογραφικό υλικό
