«Οι φυλές» της βραβευμένης Βρετανίδας Νίνα Ρέιν που παρακολουθούμε στο θέατρο Αμαλία, μας κάνει να αντιληφθούμε τη διαφορετικότητα που διακρίνει τα μέλη μιας οικογένειας κα κατ’ επέκταση και ολόκληρης της κοινωνίας. Πόσο βαθιές είναι οι διαφορές που φαίνονται ή και δε φαίνονται; Πόσο αληθινή είναι τελικά η αποδοχή που νομίζουμε ότι έχουμε από την οικογένεια μας; Μπορεί η αγάπη να αποτελέσει τον συνδετικό κρίκο για να αμβλύνει τις «γωνίες» των σχέσεων και να οδηγήσει τελικά σε μια ειλικρινή συνύπαρξη των διαφορετικών «φυλών».
Το έργο περιστρέφεται γύρω από τον κωφάλαλο Μπίλι και την οικογένειά του. Το κάθε μέλος αυτής της οικογένειας μοιάζει να είναι μια ξεχωριστή φυλή. Ο αυταρχικός συγγραφέας πατέρας, η ειρηνοποιός αλλά «υποταγμένη» μητέρα , ένας ψυχολογικά ασταθής αδερφός και μια αδερφή εγκλωβισμένη στο ουτοπικό όνειρο να γίνει μια σοπράνο. Όλοι αυτοί έχουν βρεθεί να ζουν κάτω από την ίδια ασφυκτική στέγη και φαίνεται να μην αντέχουν ό ένας τον άλλον. Ο Μπίλι έχει μάθει να διαβάζει τα χείλη και να συνεννοείται με αυτόν τον τρόπο με τους γύρω του. Δεν έχει καμία επαφή με την κοινότητα των κωφών. Είναι λες κι οικογένειά του αδυνατεί να δεχτεί την αναπηρία του.
Όλα αλλάζουν κι οι ισορροπίες ανατρέπονται όταν συναντά τη Σύλβια, παιδί κωφών γονέων, η οποία προοδευτικά χάνει την ακοή της και είναι άριστη γνώστης της νοηματικής. Συνάπτουν σχέση κι ο Μπίλι μαθαίνοντας τη νοηματική ανακαλύπτει τις πραγματικές πεποιθήσεις και σκέψεις των γύρω του για την κωφότητα, αλλά και της ευρύτερης κοινότητας των κωφών και η συμπεριφορά και οι τοποθετήσεις του αλλάζουν. Το ίδιο και ο οικογενειακός του περίγυρος, με τον καθένα να απομονώνεται ακόμα περισσότερο στον προσωπικό του μικρόκοσμο.
.
.
Αναμφίβολα στα θετικά (+) της παράστασης το έργο της Νίνα Ρέιν είναι μια μορφή σπουδής πάνω στις οικογενειακές και τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι αλληλεπιδράσεις , θετικές και αρνητικές, είναι ξεκάθαρες, οι χαρακτήρες δομημένοι κι ολοκληρωμένοι. Είναι ένα δυνατό κείμενο, ανθρώπινο κι έξυπνο, γεμάτο ιδέες για ζητήματα και προβλήματα του καιρού μας, με κυριότερο αυτό της προβληματικής επικοινωνίας. Ένα από τα σημαντικότερα ατού του έργου είναι το χιούμορ που σε αρκετές στιγμές αποσυμφορίζει την ένταση των ηρώων και του θεατή. Θα μπορούσε να αναφέρει κανείς ως μειονέκτημα ίσως ότι παραφορτώνει, όχι πάντα πειστικά, την οικογένεια του Μπίλι με προβλήματα, όπως η ψυχική νόσος και το τραύλισμα του μεγάλου αδερφού, ή η αποτυχημένη ερωτική και επαγγελματική ζωή της κόρης ,όμως όλα αυτά τελικά βοηθούν στο να γίνει κατανοητό το μέγεθος της μοναξιάς και του αποκλεισμού που αισθάνεται τελικά ο καθένας παραδομένος στα προβλήματα του.
.
Τα νοήματα του έργου αποδόθηκαν επαρκώς ικανοποιητικά με τη μετάφραση της Ερις Κύργια. Το κείμενό της είχε ειρμό, συνέχεια και συνοχή. Με μικρή ένσταση τις πολλές βωμολοχίες που σε ορισμένες στιγμές δεν είχαν λόγο ύπαρξης.
Ο Τάκης Τζουμαργιάς με τη σκηνοθεσία του πέτυχε μια πολύ καλή ισορροπία λόγου και εικόνας, ανέδειξε τους προβληματισμούς του κειμένου και ενεργοποίησε τη συνείδηση, τη σκέψη και το συναίσθημα του θεατή. Στις πρώτες δύο σκηνές που επί της ουσίας είναι σκηνές γνωριμίας με τους ήρωες, ο κάθε ηθοποιός μας εισάγει στα αδιέξοδα του χαρακτήρα που υποδύεται και στις εσωτερικές δυσλειτουργίες της οικογένειας. Η πραγματική δράση ξεκινά με την εμφάνιση της Σύλβιας, που μετά το πέρασμά της ως καταλύτη τίποτα δε μένει ίδιο. Ο σκηνοθέτης καθοδήγησε με τρόπο σωστό τους ηθοποιούς του, που έπλασαν ανθρώπους σύγχρονους, της διπλανής πόρτας, οικείους, με αποτέλεσμα οι διάλογοι να είναι ζωντανοί, οι διαξιφισμοί, οι εντάσεις να έχουν συνέπεια και μέτρο, ενώ στερούνταν υπερβολής. Παράλληλα όμως με το ψυχογράφημα των ηρώων ο Τζουμαριάς θίγει με τρόπο άμεσο και ρεαλιστικό θέματα όπως η διαφορετικότητα από όπου κι αν προέρχεται,( φυλετική, λόγω κάποιας αναπηρίας) αλλά και την αδυναμία της γλώσσας να καλύψει τα κενά της επικοινωνίας που όταν δεν είναι ουσιαστική ακόμα και το χιούμορ μοιάζει κενό και ανούσιο. Στην προσέγγιση του Τζουμαριά υπάρχει ανθρωπιά. Καταφέρνει να χτίσει ένα οικογενειακό σκηνικό γεμάτο πικρία κι οργή, αλλά και αγάπη και ευαλωτότητα . Τα μέλη αυτής της οικογένειας δεν ακούνε και δεν ακούγονται. Καταφέρνουν όμως και «συνομιλούν» με το κοινό που γίνεται κοινωνός των αδιεξόδων των ηρώων αλλά και της τελικής τους κάθαρσης.
.
.
Εξαιρετικό το εύρημα να προβάλλονται σε βίντεο οι πραγματικές εσωτερικές σκέψεις των ηρώων που έρχονται σε αντίθεση με αυτά που λένε και αναδεικνύεται έτσι η διάσταση σκέψης- λόγου. Τα εύσημα ανήκουν σίγουρα στον σκηνοθέτη που στάθηκε άξιος και δημιουργικός μαέστρος.
Ως προς τις ερμηνείες, πολύ καλός ο Δημήτρης Ήμελλος στο ρόλο του αυταρχικού πατέρα που σχεδόν εξυψώνει τον εαυτό του πάνω από τις ανθρώπινες αδυναμίες, κρίνει, αμφισβητεί ενώ δείχνει να ψευτο- ενδιαφέρεται ή και να αδιαφορεί εντελώς για τους γύρω του. Χαρακτηρίζεται από παντελή έλλειψη ενσυναίσθησης. Είναι κυνικός και σκληρός. Ο ηθοποιός απέδωσε όλα αυτά τα στοιχεία με τρόπο σχεδόν αβίαστο. Ήταν απόλυτα μετρημένος και αληθινός στην ερμηνεία του, έχοντας κατανοήσει πλήρως τον χαρακτήρα που ανέλαβε να ερμηνεύσει.
.
.
Στον αντίποδα ο ρόλος της μητέρας. Η Μπεθ της Βαγγελιώς Ανδρεαδάκη, ευαίσθητη και συναισθηματική, είναι αυτή που προσπαθεί να γεφυρώσει τις διαφορές των μελών της οικογένειάς της. Κατανοεί και αγκαλιάζει τις δυσκολίες των παιδιών της, κατευνάζει τα πνεύματα, είναι διατεθειμένη να μάθει νοηματική για χάρη του Μπίλι. Από την άλλη όμως μοιάζει, ώρες ώρες, κι αυτή αποκομμένη σε μια δική της πραγματικότητα. Η ερμηνεία της ηθοποιού ήταν δυναμική κι ανθρώπινη, χωρίς να λείπουν όμως και κάποιες στιγμές αμηχανίας που σε καμία περίπτωση δεν επισκίασαν τη μετρημένη και συνεπή της παρουσία.
.
.
Ο Δημήτρης Κουρούμπαλης στο ρόλο του μεγάλου αδερφού ήταν φυσικός κι άνετος. Στην αρχή μοιάζει ο περισσότερο προβληματικός από όλους καθώς κάνει χρήση ουσιών, παρουσιάζει ψυχολογικά προβλήματα, είναι αντιδραστικός κι απότομος. Όμως ο ηθοποιός κατάφερε με την προσέγγιση του να διαφανεί ξεκάθαρα η αιτία τα συμπεριφοράς του. Είναι ένα πληγωμένο παιδί που ποτέ δεν κατάφερε να έχει την αποδοχή του πατέρα του. Είναι ο πιο ευαίσθητος από όλους. Έχει τη μεγαλύτερη αδυναμία στον Μπίλι κι όταν αυτός φεύγει από το σπίτι, οδηγείται στην ψυχολογική κατάρρευση , με αποκορύφωμα την επανεμφάνιση του τραυλίσματος της παιδικής του ηλικίας. Ο Κουρούμπαλης αποδείχτηκε εξαιρετικός ακροβάτης καθώς ισορρόπησε πολύ καλά ανάμεσα στο κωμικό και το τραγικό του ρόλου του.
.
.
Τι να πει κανείς για την ερμηνεία του Μάνου Καρατζογιάννη στο ρόλο του κωφού Μπίλι. Με μια απίθανη εκφορά του λόγου πραγματικά έπεισε και συγκίνησε. Αυτό που με πολλή δουλειά κατάφερε ήταν δύσκολο καθώς ο τρόπος ομιλίας του ήταν ίδιος με την ομιλία ενός κωφού ατόμου, χωρίς όμως να του λείπει η εκφραστικότητα. Ενώ έμαθε και νοηματική. Με απόλυτο σεβασμό στην ιδιαιτερότητα του χαρακτήρα του, δημιούργησε έναν ανθρώπινο και ρεαλιστικό τύπο. Η Σύλβια θα αποτελέσει την αφορμή, κι όχι την αίτια, για να εξωτερικεύσει τα παιδικά του τραύματα και να διεκδικήσει με τρόπο ζεστό αλλά απόλυτο την πραγματική αποδοχή της οικογένειάς του. Είναι σχεδόν σπαρακτικός όταν ζητάει να τον ακούσουν χρησιμοποιώντας τη νοηματική γλώσσα.
Τα σκηνικά του Εδουάρδου Γεωργίου έξυπνα και λειτουργικά. Έδιναν την αίσθηση του σαλονιού και συνέβαλλαν στο να ταυτιστούν οι θεατές με τους ήρωες. Ωραία ιδέα η σκάλα στο εσωτερικό της σκηνής που οδηγούσε σε άλλο επίπεδο που κάλυπτε ο τοίχος με τις οθόνες.
Η μουσική επιμέλεια και πρωτότυπη μουσική του Γιώργου Χριστιανάκη έχει έμπνευση. Με όμορφα τραγούδια πραγματικά θυμίζει στον θεατή το ακριβό δώρο της φύσης, την ακοή.
Οι φωτισμοί του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου χωρίς να είναι κάτι το ιδιαίτερο, αφού δεν είχαν πολλές αλλαγές, υποστήριξαν ωστόσο τα τεκταινόμενα της οικογένειας.
Ειδική αναφορά πρέπει να γίνει για το υπέροχο τέλος της παράστασης. Στην τελευταία σκηνή ο Ντάνιελ, με το τραύλισμα να έχει επιστρέψει εμποδίζοντας την ομιλία του, ζητάει από τον Μπίλι, που δυσκολεύεται τόσο να μιλήσει λόγω της κώφωσης, να του δείξει τη λέξη «αγάπη» στη νοηματική. Έτσι το νόημα της μαγικής αυτής λέξης κλείνει την αυλαία χωρίς καν να έχει ειπωθεί. Γιατί τελικά δεν είναι ο ήχος μιας λέξης που την κάνει τόσο δυνατή αλλά το περιεχόμενο της κι όλα αυτά που αντιπροσωπεύει.
.
.
Στις μικρές αδυναμίες (-) της παράστασης οι ερμηνείες της Καλλιόπης Παναγιωτίδου και της Ειρήνης Κωνσταντίνου.
Η μεν πρώτη ερμήνευσε έναν απαιτητικό ρόλο, έναν άνθρωπο που χάνει σταδιακά την ακοή του. Μπορεί ως κωφή να νιώθει τον Μπίλι, δεν αντέχει ωστόσο την κωφότητα, δεν αντέχει η ίδια τον εαυτό της. Έχοντας μεγαλώσει με κωφούς γονείς ασφυκτιά πλέον ως μέλος της κοινότητας και όπως λέει στον Μπίλι δεν αντέχει όλες οι πτυχές της ζωής της να συνδέονται με την κώφωση. Σε γενικές γραμμές οι ερμηνεία δεν ήταν φυσικά κακή. Είχε ζωντάνια και ενέργεια. Η ένσταση βρίσκεται στη σκηνή που εξομολογείται την απελπισία της. Ενώ είναι το κρεσέντο της ηρωίδας, έλειπε η εσωτερικότητα κι η ένταση. Δεν κατάφερε να συγκινήσει.
Το ίδιο ισχύει και με τον χαρακτήρα της Ρουθ που ερμήνευσε η Ειρήνη Κωνσταντίνου. Ήταν η πιο αδύναμη ερμηνεία. Επίπεδη, με κάποιες υπερβολές.
.
.
Συνοψίζοντας: Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα σύγχρονη παράσταση που παρουσιάζει τις δυσλειτουργίες των σημερινών οικογενειών, την απομόνωση των ανθρώπων στα προσωπικά τους αδιέξοδα, την συνήθεια όλων μας να μιλάμε χωρίς ουσιαστικά να ακούμε και την αδυναμία πραγματικής αποδοχής και ενσυναίσθησης της διαφορετικότητας του άλλου που προβληματίζει και συγκινεί τον θεατή.
Βαθμoλογία:
7,2
/
————————
——————–
—————-
.
Όλες οι νέες παραστάσεις (πρεμιέρες) που θα δοθούν από 15/5/2019 έως 14/05/2020 στην πόλη της Θεσσαλονίκης, αυτόματα συμμετέχουν για τα 3 Βραβεία Κοινού καθώς και για τα Βραβεία Κριτικής Επιτροπής στα 10α Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2020. Πληροφορίες για τα ΘΒΘ θα βρείτε ΕΔΩ – FΒ ΕΔΩ
.
Δείτε & αυτά:
Φωτογραφικό υλικό
