Είδε και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Το περιμέναμε πριν καιρό στο θέατρο Κήπου, αλλά ο απρόβλεπτος καιρός είχε άλλα σχέδια και το… ακύρωσε, μεταφέροντας την παράσταση αρχές Σεπτέμβρη στο θέατρο Δάσους… όπου και πάλι δεν απέφυγε τα καιρικά τερτίπια με έναν απειλητικό ουρανό πάνω από τα κεφάλια μας και ενδιάμεσες ψιχάλες που φόβισαν κάποιους λίγους αποχωρήσαντες, αλλά ω του θαύματος… σεβάστηκαν την παράσταση μέχρι το τέλος της, για να μεταβληθούν αμέσως μετά σε καταιγίδα! Οπότε άπαντες δοξάσαμε την καλή μας τύχη μέσα στην ατυχία, που μας επέτρεψε να απολαύσουμε την πολυαναμενόμενη παράσταση «Το όνειρο ενός γελοίου» του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι σε σκηνοθεσία Έφης Μπίρμπα στο θέατρο Δάσους… απόδειξη δε της προσμονής ήταν το απίστευτο αδιαχώρητο από αυτοκίνητα με τεράστιες ουρές που σπάνια έχουμε συναντήσει και φυσικά το κατάμεστο θέατρο που ελάχιστοι κατάφεραν να «τιγκάρουν»!
Ωστόσο παρά την κοσμοσυρροή, η ώρα έναρξης τηρήθηκε με ακρίβεια, καθώς μπαίνοντας στις 9 ακουγόταν ήδη η φωνή του αθέατου πρωταγωνιστή να αφηγείται και σε 10 λεπτά έκανε την εμφάνισή του περιηγούμενος ανάμεσα στις κερκίδες με τις πατερίτσες του και συνεχίζοντας τον εσωτερικό του μονόλογο… Ο οποίος αφορά στη δραματική εξομολόγηση ενός ανθρώπου πλήρως παραιτημένου που δεν βρίσκει νόημα και αξία σε τίποτα, που νιώθει γελοίος στο περιθώριο, που η ανούσια ζωή του δεν του προσφέρει κανένα ενδιαφέρον κι αποφασίζει να την τερματίσει αυτοκτονώντας… κάποια στιγμή μέσα στην παραζάλη του βλέπει ένα ξεχωριστό όνειρο όπου φαντασιώνεται την αυτοκτονία του, αλλά ένα αστεράκι στον ουρανό κι ένα κοριτσάκι στον δρόμο, θα αποδειχθούν μοιραία «σημάδια» οδηγώντας τον σε ένα παράλληλο, φωτεινό, ιδανικό «σύμπαν» όπου θα του αποκαλυφθεί η Αλήθεια, το ουσιαστικό νόημα της ζωής… και ξυπνώντας θα συνειδητοποιήσει τις στρεβλώσεις της κοινωνίας και θα επαναπροσδιορίσει την ύπαρξή του με οδηγό την Αλήθεια του ονείρου του…
Ένα εμβληματικό κείμενο (+) του κορυφαίου Ρώσου συγγραφέα που έχει καταξιωθεί ως ιδανικός «ανατόμος» της ανθρώπινης ψυχολογίας και στο παρόν έργο του επιχειρεί βαθύτατη διείσδυση στα άδυτα της ταραγμένης ψυχής ενός καταθλιπτικού ήρωα με υπαρξιακές αγωνίες, χαμένα ερείσματα, αυτοκτονικές τάσεις που χαρακτηρίζει «γελοίο» χωρίς όνομα, διερευνώντας (και «καταγγέλλοντας») μέσω αυτού τα ποικίλα κοινωνικά αδιέξοδα που οδήγησαν στην παραίτηση- αποστασιοποίησή του από έναν κόσμο τραγικά αλλοτριωμένο… και το εντυπωσιακό είναι ότι παρότι το έργο γράφηκε το 1877, τα βαθιά του νοήματα μοιάζουν σήμερα πιο επίκαιρα από ποτέ, με την αναζήτηση της ουσιαστικής Αλήθειας διαχρονικό ζητούμενο! Την οποία (δική του) Αλήθεια ο Ντοστογιέφσκι, σε ένα κείμενο που μοιάζει «σκοτεινό» αλλά καταλήγει φωτεινό κι αισιόδοξο, προσφέρει εδώ με εξαίρετο λογοτεχνικό τρόπο μέσα από το συγγραφικό εύρημα ενός ονείρου, ακροβατώντας μεταξύ πραγματικού και φανταστικού με χρήση συμβολισμών και κινούμενος σε θαυμαστά φιλοσοφικά επίπεδαως πνευματική απόλαυση, προσιτή στον καθένα…
Ήταν δε εξαιρετική συγκυρία που ένα σπουδαίο κείμενο, παρά την μεγάλη δυσκολία- πρόκληση στην θεατρική του απόδοση ως ένας στατικός εσωτερικός μονόλογος, ευτύχησε να δεχθεί μια άκρως εμπνευσμένη σκηνοθεσία- διασκευή από την άξια Έφη Μπίρμπα! Η οποία δημιούργησε «εκ του μηδενός» χάρη στο ταλέντο και την οργιώδη φαντασία της ένα ολόκληρο «σύμπαν» επί σκηνής με καθαρά προσωπική οπτική και ταυτότητα, προσφέροντας ατμοσφαιρικό, απρόβλεπτο θέαμα και απίστευτο όγκο σε ένα ψυχολογικό- φιλοσοφικό κείμενο… Όπου καταρχάς, με την συμμετοχή και της ίδιας στην παράσταση, πρόσθεσε ένα δεύτερο πρόσωπο στο έργο να συνδιαλέγεται διακριτικά- σχεδόν αθέατα με τον ήρωα σε ρόλο «συνείδησης» ή «εσωτερικού εαυτού» ή ως «κοριτσάκι», προκειμένου να προσδώσει θεατρικότητα, ζωντάνια και την απαιτούμενη δραματοποίηση μέσω μικρών διαλόγων, όπου όμως σκόπιμα απέφυγε να δώσει απαντήσεις στα ερωτήματα…
Επέλεξε ως ευρηματική σκηνική εγκατάσταση μια μεγάλη λίμνη μέσα στην οποία έλαβαν χώρα τα δρώμενα, με τον ήρωα και το «alter ego» του βουτηγμένους στο νερό… το κυρίαρχο στοιχείο ζωής που δέσποζε συμβολικά σε όλη την παράσταση αντανακλώντας τα είδωλά τους, όπου άλλοτε τους κατάπινε, άλλοτε επέπλεαν, άλλοτε πάσχιζαν να πλεύσουν κόντρα στη ροή του, ενώ ταυτόχρονα με τη διαρκή του κίνηση, τις μελετημένες, σχεδόν «χορογραφημένες» αναταράξεις, τις αντανακλάσεις ή τον ήχο του, δημιουργούσε σκηνοθετικά εξαιρετική ατμόσφαιρα και πρόσφερε ζωντανό «εικαστικό» θέαμα… Το εμπνευσμένο, σύνθετο, αλληγορικό σκηνικό συμπλήρωναν πολλά ξύλινα έπιπλα, βουτηγμένα κι αυτά στο νερό να ακολουθούν τον ήρωα ως οι «πραμάτειες» της ζωής του, που ανάλογα με τις ψυχικές του διακυμάνσεις άλλοτε έβαζε σε καθωσπρέπει τάξη κι άλλοτε ανέτρεπε αναποδογυρίζοντάς τες, καταλήγοντας να τις στοιβάξει ως περιττές… Επιπλέον το εύρημα με τις πατερίτσες για την ένδειξη της πνευματικής και ψυχικής αναπηρίας, πέραν του συμβολισμού, λειτούργησε θαυμάσια για την ιδιαίτερη κινησιολογία μέσα και έξω από το νερό, ενώ τα αμιγώς θεατρικά κοστούμια και των δύο- με το ριγωτό του ήρωα να παραπέμπει ίσως στα «Ανθρωπάκια» του Γαίτη- η άκρως ταιριαστή υποβλητική μουσική και οι μελετημένοι φωτισμοί από νέον περιμετρικά της λίμνης με τις αλλαγές των έντονων χρωμάτων να ακολουθούν τα δρώμενα, συνέβαλαν καθοριστικά στο υπέροχο σκηνοθετικά αποτέλεσμα…
Όσον αφορά στην ερμηνεία του Άρη Σερβετάλη, απέδειξε ακόμα μια φορά για πόσο σπουδαίο ηθοποιό πρόκειται με προσωπικό στίγμα και δυνατότητες αξιοθαύμαστες σε οποιονδήποτε ρόλο υπηρετεί, δραματικό ή κωμικό, χωρίς να εγκλωβίζεται σε καλούπια και μανιέρες… Εν προκειμένω, στον τεράστιο ανοιχτό χώρο στερηθήκαμε μοιραία τις εκφράσεις του προσώπου του, ωστόσο θαυμάσαμε την εξαιρετική εκφραστικότητα, ακρίβεια, τονισμούς, πάθος ή παραίτηση στην εκφορά του λόγου και βέβαια την δουλεμένη «επίπονη» κινησιολογία του μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, πείθοντας συγκινητικά για τα αδιέξοδα του χαρακτήρα σε έναν ρόλο- ποταμό με έντονη συναισθηματική φόρτιση μεταξύ ακραίων ψυχικών καταστάσεων, κάτι που για τον Σερβετάλη μοιάζει… ο φυσικός του χώρος! Δίπλα του η Έφη Μπίρμπακινήθηκε πολύ διακριτικά, όπως επέβαλε η διασκευή τη ίδιας, εντελώς στη σκιά του ήρωα και με ελάχιστες ατάκες, συμβάλλοντας με την παρουσία της ως φανταστικό «αερικό» που έπλεε αέναα στο νερό, στην επιτυχημένη δραματοποίηση του μονολόγου…
Οι μικρές επιμέρους παρατηρήσεις μας (-) αφορούν αρχικά σε δυο-τρία χάσματα ως νεκροί, αμήχανοι χρόνοι στη διάρκεια της παράστασης, που διέκοπταν τον ρυθμό της και επέτειναν αδικαιολόγητα τη διάρκειά της… επίσης οι μεταβάσεις μεταξύ ονειρικού και πραγματικού, πλην ενός σημείου που αποδόθηκε με σαφήνεια, γενικά υπήρξαν κάπως θολές προκαλώντας στιγμιαία σύγχυση… επιπλέον, ναι μεν οι φωτισμένοι σωλήνες με νέον περιμετρικά της πισίνας δημιουργούσαν ωραίο οπτικό εφέ, όμως επειδή ο φωτισμός περιορίστηκε σε «δαπέδου» χωρίς άλλη επικουρία, ελαφρώςμας κούρασε η γενική «σκοτεινότητα» με τις μορφές και κυρίως τα πρόσωπα των ηθοποιών σταθερά στο σκοτάδι… τέλος, κάποιες σκηνοθετικές επιλογές έμοιαζαν «εξεζητημένες» ή «εκ του περισσού» χωρίς εμφανή αιτιολογία, απλά για τη θεαματικότερη αξιοποίηση του υγρού στοιχείου, ωστόσο είναι αλήθεια ότι κέρδισαν τις εντυπώσεις…
Εν κατακλείδι (=) θα παραβλέψουμε προφανώς τις επουσιώδεις λεπτομέρειες και θα μείνουμε στην θαυμάσια ερμηνεία ενός σπουδαίου ηθοποιού, αλλά κυρίως την εξαιρετικά εμπνευσμένη, ευρηματική σκηνοθεσία ενός έργου που ουδέποτε φανταζόμασταν ότι μπορούσε να αποκτήσει τόσο ογκώδη υπόσταση και δικαίως το πολυπληθές κοινό αποθέωσε με παρατεταμένο χειροκρότημα και ζωηρές επευφημίες!
Βαθμολογία:
7,2/10
.
.
Δείτε & αυτά:
Φωτογραφικό υλικό
