Είδε ο Γιώργος Τοκμακίδης και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Ένα αφιέρωμα κλείνει και ένα νέο αφιέρωμα ανοίγει καθώς ο κινηματογραφικός κόσμος προετοιμάζεται να υποδεχθεί τη νέα ταινία του Τζορτζ Μίλλερ με τίτλο: «Furiosa: A Mad Max Saga» (2024). Σε αυτό το άρθρο θα μεταβούμε στο παρελθόν, για άλλους μακρινό και για τους μεγαλύτερους πιο πρόσφατο στη μνήμη και θα μιλήσουμε για την ταινία: «Mad Max: The Road Warrior» (1981). Μία ταινία που εδραίωσε τόσο τον Μίλλερ όσο και τον ημίτρελο παραδοσιακό ροκ σταρ του κινηματογράφου, Μελ Γκίμπσον. Πάμε να δούμε πως οι δύο νέοι από την Αυστραλία με μερικά αυτοσχέδια μεταποκαλυπτικά οχήματα και ορισμένα μπιτόνια βενζίνης αναρριχήθηκαν στην κορυφή!
Υπόσχεση:
Σκηνοθέτης και ηθοποιός είχαν συνεργαστεί ξανά στην προηγούμενη ταινία της σειράς, την πρώτη της τριλογίας, «Μαντ Μαξ: Ο εκδικητής της νύχτας» (MadMax, 1979). Βέβαια, ο κόσμος του Μαντ Μαξ με το δυστοπικό περιβάλλον και ο χαρακτήρας που γνωρίζουμε σήμερα διαμορφώθηκε σε αυτή τη δεύτερη ταινία. Οι σπόροι φυτεύτηκαν στην πρώτη, με την ανάδειξη ενός κόσμου ανυπεράσπιστου απέναντι στην ανομία, και δρόμους παραδομένους στις συμμορίες. Το όραμα του Τζορτζ Μίλλερ όμως δεν έχει εκπληρωθεί ελλείψει των απαραίτητων οικονομικών πόρων. Με τη σχετική επιτυχία όμως της πρώτης ταινίας της τριλογίας, ο δρόμος άνοιξε για αύξηση του κεφαλαίου και επικείμενη προσέγγιση της κεντρικής ιδέας. Κατάφερε το όραμα του δημιουργού να πάρει σάρκα και οστά και να απεικονιστεί μέσα σε κάδρα και φιλμ; Τα γυρίσματα ήταν εύκολη υπόθεση; Έγιναν εκπτώσεις;
Πλοκή:
Βρισκόμαστε λίγα χρόνια μετά την κατάρρευση του δυτικού πολιτισμού. Οι πόλεμοι και οι συγκρούσεις των μεγάλων δυνάμεων του πλανήτη οδήγησαν τον κόσμο σε ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα. Ελάχιστοι επιβίωσαν και αυτοί κλήθηκαν να ζήσουν σε έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχεί ο τρόμος και ο φόβος των τοπικών πολέμαρχων. Η πιο σημαντική ουσία σε αυτόν τον κόσμο είναι η βενζίνη και οι άνθρωποι σκοτώνονται για αυτή. Μέσα σε αυτό τον δυστοπικό εφιάλτη, ένας μοναδικός άνδρας, ένας πολεμιστής της ασφάλτου, ο Μαξ θα προσπαθήσει να μην επιλέξει πλευρές και να οδηγήσει στον δρόμο που ο ίδιος χαράζει. Μπορεί όμως να μείνει αμέτοχος μπροστά στην βαρβαρότητα και την παράνοια της άγονης γης;
Σκηνοθεσία:
Ο Τζορτζ Μίλλερ από την πρώτη σκηνή μας δίνει όλη την πληροφορία που χρειάζεται ο/η θεατής για να καταλάβει που βρίσκεται, αλλά και που θα βρεθεί. Πέρα από την εισαγωγή και το «voiceover» το πρώτο κάδρο είναι η άσφαλτος του δρόμου και τα καρέ συνεχίζουν να τρέχουν όσο αυξάνεται η ταχύτητα του κινητήρα V8 από το όχημα του Μαξ. Ο δημιουργός γνωρίζει ότι ακόμα και με ένα αυξημένο κεφάλαιο δεν έχει την πολυτέλεια για δαπάνη και συζήτηση. Με αυτό τον τρόπο καταφέρνει να εξωτερικεύσει ένα ζήτημα της παραγωγής του και να το μεταποιήσει σε γνώμονα που θέτει τα θεμέλια για τον ρυθμό της ταινίας του. Πράγματι, η ταινία είναι πολύ σύντομη στη διάρκεια της, περίπου μία και μισή ώρα από την σκηνή εκκίνησης και δεν κατεβάζει στροφές ούτε στις ελάχιστες σκηνές με διάλογο. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το σενάριο είναι κάτι το καθαρά προσχηματικό με τον πρωταγωνιστή να πηγαινοέρχεται μεταξύ της πετρελαιοπηγής και της άγονης γης. Η κάμερα όμως καλύπτει το κενό που αφήνει το σενάριο με πανοραμικές λήψεις που δείχνουν τις καταδιώξεις σε όλο τους το μεγαλείο. Με γρήγορες εναλλαγές που αποκρύπτουν την βία, αλλά την υπονοούν. Τέλος, με διαρκή «travel in» με απώτερο σκοπό να προλάβουν κοντινά καρδαρίσματα κατά τη διάρκεια της καθοδηγούμενης δράσης. Ο καλλιτέχνης μεταφέρει την παραγωγή του στις αχανείς εκτάσεις της Αυστραλίας, από τις οποίες διέρχονται ατελείωτοι λεωφόροι. Ο Μελ Γκίμπσον έχει δηλώσει χαρακτηριστικά ότι το συνεργείο πήγε για γύρισμα στο μοναδικό σημείο που δε θα πήγαινε κανένας άλλος.
Ένας άλλος πολύ σημαντικός παράγοντας της ταινίας είναι ο τόνος και σε αυτό τον τομέα διακρίνεται συνέπεια σε σχέση με την προηγούμενη ταινία. Η ταινία, όπως προαναφέρθηκε δεν έχει χρόνο για λόγια. Μόνο για δράση, για οχήματα που αναποδογυρίζουν και εκρήγνυνται και κομπάρσους ντυμένος με τα πιο έξαλλα συνολάκια της «underground» σκηνής του Βερολίνου. Ο σκηνοθέτης τηρεί τον πρώτο κανόνα του κινηματογράφου, δείχνει και δεν λέει! Αν διέθετε τα απαιτούμενα ποσά ίσως και να έλεγε, αλλά καμία φορά η απουσία αυτών επιτρέπει μία πιο καθαρή έκφανση της έβδομης τέχνης. Ο τόνος λοιπόν παραμένει σοβαρός και ενορχηστρώνεται από τον πρωταγωνιστή που έχει ξεκάθαρο σκοπό και ταξίδι δίχως ξεκάθαρο προορισμό. Υπάρχουν χαρακτήρες πιο ανάλαφροι, αλλά κάποιες αστείες σκηνές πηγάζουν από την απελπιστικά τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονται.
Ερμηνείες:
Ο πρωταγωνιστής της ταινίας είναι η ταινία, με τον Τζορτζ Μίλλερ να εμπιστεύεται πλήρως τον Μελ Γκίμπσον στις επιλογές του. Αυτές οι επιλογές δεν αφορούν μονάχα το ερμηνευτικό κομμάτι, αλλά και τη γενικότερη εικόνα του χαρακτήρα του. Ο Γκίμπσον έχοντας ήδη υποδυθεί μία φορά τον χαρακτήρα γνωρίζει ή τουλάχιστον φαντάζεται ποια τροπή θα είχε πάρει σε έναν κόσμο που διψάει για βενζίνη. Η τελική εικόνα που κινηματογραφείται στον φακό οφείλεται στον ηθοποιό εξ ολοκλήρου!Ο Μελ Γκίμπσον πήγε στο γύρισμα κουρεμένος μόνος του, με κόψιμο στο φρύδι, με ξηλωμένο το ένα μανίκι του δερμάτινου πανωφοριού του και τα γάντια μοτοσικλετιστή οριακά κατεστραμμένα. Είχε εντρυφήσει σε εξαιρετικό βάθος στον ρόλο και η συγκεκριμένη ταινία αποτελεί αγαπημένη του ηθοποιού. Στο υποκριτικό κομμάτι, ο Γκίμπσον φέρνει τα έντονα γαλανά του μάτια και τη δυσκίνητη κινησιολογία του. Οι ατάκες που ειπώθηκαν από τα χείλη του δεν ξεπερνούν τις δέκα πέντε στο σύνολο τους, ενώ τις δύο φορές που χαμογελάει αντιγράφει το χαμόγελο της Μόνα Λίζα. Το επικοινωνεί περισσότερο παρά το δείχνει. Αυτή είναι η ευκαιρία του να τον παρατηρήσουν οι παραγωγοί του Χόλυγουντ και κάνει πολλή και καλή δουλειά για να αποδώσει το προφίλ του σκληρού λιγομίλητου ερημίτη. Φαίνεται ότι τα καταφέρνει αν λάβουμε υπόψιν τη λαμπρή καριέρα που ακολούθησε.
Τεχνικό κομμάτι:
Η ταινία κυκλοφόρησε τη δεκαετία του ’80 και ως εκ τούτου δε διαθέτει ψηφιακά εφέ. Αυτό σημαίνει ότι όλα όσα βλέπουμε στην οθόνη είναι αληθινά και συμβαίνουν είτε επιφυλακτικά από τους ηθοποιούς είτε από κασκαντέρ. Στα πλαίσια του τελευταίου, ταινίες όπως το «MadMax» έχουν ανάγκη από «stuntmen» αφού σε κάθε σκηνή που αρχίζει μια καταδίωξη έχουμε αυτοσχέδια οχήματα μεταφέρονται σε τσαλακωμένες λαμαρίνες. Οι οδηγοί εκσφενδονίζονται από τα καθίσματα τους, καίγονται, ποδοπατούνται, συγκρούονται, χτυπιούνται. Δεν είναι λίγοι αυτοί που τραυματίζονται πραγματικά. Ο Τζορτζ Μίλλερ όμως όλως παραδόξως βρίσκεται τόσο σαν σκηνοθέτης, όσο και σαν γιατρός στο σετ. Πράγματι, ο Μίλλερ έχει πτυχίο και εμπειρία πάνω σε κλάδο της ιατρικής. Αλήθεια ή ψέμα, έδωσε τις πρώτες βοήθειες σε κασκαντέρ που διέλυσε το πόδι του πέφτοντας πάνω σε σταθμευμένο αυτοκίνητο. Η σκηνή που εκτινάσσεται υπάρχει στην ταινία και κόβει την ανάσα…
.jpeg)
Το ενδυματολογικό και σκηνικό κομμάτι διαδραματίζει μεγάλο ρόλο στην αφήγηση. Ντύνει τους ανταγωνιστές με μαύρα ρούχα, πανκ αισθητικής, μίας παρακμιακής σκηνής με κάθε λογής περίεργα αντικείμενα. Από αλυσίδες και κολάρα μέχρι κράνη μηχανόβιων με καρφιά και διάτρητες μάσκες. Οι ήρωες αντιθέτως είναι ντυμένοι στα λευκά με γκλαμουρ αισθητική της δεκαετίας και κομμάτια από τα κουστούμια παικτών ράγκμπι να συνθέτουν τις στολές τους. Ο Μαξ είναι ντυμένος στα μαύρα γιατί είναι αντιήρωας και ο φίλος του, ο ανορθόδοξος πιλότος στα κίτρινα επειδή είναι δειλός. Τα οχήματα είναι ένας συνδυασμός αυτοκινήτων με άρματα μάχης. Κατασκευάστηκαν πάνω από ογδόντα αμάξια αυτού του είδους, με την πλειοψηφία να διαλύεται κατά μήκος της ασφάλτου. Μιλώντας για καταστροφές, η ανατίναξη της πλατφόρμας ήταν η μεγαλύτερη έκρηξη σε ταινία αυστραλιανής παραγωγής μέχρι εκείνη την ημέρα, ενώ την επιμελήθηκε ο στρατός.
Αποτίμηση:
Η δεύτερη ταινία της σειράς MadMax έκανε πάταγο και κατάφερε να ξεπεράσει δύο φορές το κεφάλαιο της σε εισπράξεις. Αυτό ήταν αρκετό για να εισέλθουν, σκηνοθέτης και ηθοποιός στο βεληνεκές των μεγάλων παραγωγών και στούντιο. Θεωρείται μία από τις καλύτερες ταινίες δράσης όλων των εποχών. Ενέπνευσε και συνεχίζει να εμπνέει με την δράση της. Δεν είναι τυχαίο που ο Τζέϊμς Κάμερον επευφημεί αυτή την ταινία, αν αναλογιστούμε ότι το δικό του καλλιτεχνικό άνοιγμα έγινε με τον δυστοπικό «Εξολοθρευτή» (Terminator, 1984). Αισθητικά μπορεί να είναι τραχιά στο μάτι, αλλά ανήκει πλέον στην κατηγορία «καλτ» και θέτει η ίδια τους κανόνες και τις νόρμες της αισθητικής.
Θα έβαζα με ταπεινότητα όπως πάντα ένα 7,5/10 για όλα αυτά που εισήγαγε η ταινία και με τα χρόνια υπηρέτησε.
Μαντ Μαξ: Εκδικητης πέρα από τον νόμο (MadMax: The RoadWarrior, 1981) εγχρ.
Διάρκεια: 1 ώρα και 30 λεπτά
Είδος: Επιστημονική φαντασία/περιπέτεια
Σκηνοθεσία: Τζορτζ Μίλλερ
Πρωταγωνιστές: Μελ Γκίμπσον, Μπρους Σπένς, Μάικλ Πρέστον, ΒιρτζινιαΧέι, ΕμίλΜίντι, Βέρνον Γουέλς.
