Το θέατρο είναι μια Ανθρώπινη Ανάγκη (Έλλη Λαμπέτη)
ΑμεΑ σημαίνει Άτομα με Αναπηρία.
Στην σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και το Προαιρετικό Πρωτόκολλο αναφέρεται πως σκοπός αυτής είναι η προαγωγή, προστασία και διασφάλιση της πλήρους και ισότιμης απόλαυσης όλων των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών από όλα τα ΑμεΑ και η προώθηση του σεβασμού της εγγενούς αξιοπρέπειας. Στα ΑμεΑ περιλαμβάνονται άτομα με μακροχρόνιες σωματικές, νοητικές, πνευματικές ή αισθητηριακές βλάβες οι οποίες σε αλληλεπίδραση με διάφορα εμπόδια δύναται να παρεμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή τους σε ίση βάση με τους άλλους.
Η κοινωνική και προσωπική ζωή, ο πολιτικός και δημόσιος βίος, η συμμετοχή στην πολιτιστική ζωή, στην ψυχαγωγία και τον ελεύθερο χρόνο, στον αθλητισμό ενός ατόμου με αναπηρία αποτελεί αναγνωρισμένο δικαίωμα των ΑμεΑ επί ίσης βάσης με τους άλλους. Τα Κράτη Μέρη αναγνωρίζουν το δικαίωμα των ΑμεΑ να απολαμβάνουν πρόσβαση στο πολιτιστικό υλικό σε προσβάσιμες μορφές, στα τηλεοπτικά προγράμματα, σε ταινίες, στο θέατρο και σε άλλες πολιτιστικές δραστηριότητες, σε τόπους πολιτιστικών παραστάσεων ή υπηρεσιών όπως θέατρα, μουσεία, κινηματόγραφοι, βιβλιοθήκες και τουριστικές υπηρεσίες και στο βαθμό που καθίσταται δυνατό να απολαμβάνουν πρόσβαση στα μνημεία και στους χώρους/αξιοθέατα εθνικής πολιτιστικής σημασίας. Επίσης επί ίσης βάσης δικαιούνται την αναγνώριση και την υποστήριξη της ειδικής πολιτιστικής και γλωσσικής ταυτότητας συμπεριλαμβανομένης της νοηματικής και της παιδείας/αγωγής των κωφών.
Η Ελληνική πραγματικότητα και η πρόσβαση στο θέατρο ατόμων με αναπηρία
Η θεατρική ομάδα ΘΕ.ΑΜ.Α (Θέατρο ΑμεΑ Αθηνών) αποτελεί μια από τις ελάχιστες επαγγελματικές ομάδες θεάτρου για άτομα με αναπηρία. Απευθύνεται στα άτομα με κινητικά προβλήματα. Λειτουργεί το δικό της θεατρικό εργαστήρι και παράλληλα φιλοδοξεί να ιδρύσει την πρώτη Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης για άτομα με κινητικά προβλήματα δίχως να αποκλείει και άλλες παθήσεις καταρρίπτοντας την προϋπόθεση της αρτιμέλειας (Π? 370/1983, Άρθρο 8, γ παρ.) δηλάδή το βασικό κριτήριο που θέτει το Υπουργείο Πολιτισμού για την εισαγωγή στις Ανώτερες Σχολές ?ραματικής Τέχνης. Ο Βασίλης Οικονόμου είναι ηθοποιός ΑμεΑ και σκηνοθέτης αλλά παράλληλα ο δημιουργός της θεατρικής ομάδας. Αξίζει να αναφερεθεί πως είναι απόφοιτος της Ανώτερης Δραματικής Σχολής Τέχνης <Πρόβα> της Μαίρης Ραζή. Ο Βασίλης Οικονόμου έχοντας εκ γεννετής μαιευτική παράλυση στο δεξί χέρι αγνόησε τον κανόνα περί αρτιμέλειας και συμμετείχε στις εισαγωγικές εξετάσεις Ανώτερων Σχολών της Δραματικής Τέχνης του Υπουργείου Πολιτισμού. Η επιτυχία του απέδειξε στην πράξη πως αυτός ο κανονισμός πρέπει να καταργηθεί επιβεβαιώνοντας την με μια αξιόλογη διαδρομή στα θεατρικά δρώμενα.
Σε σχετική του ανακοίνωση το Εθνικό Θέατρο του αναφέρει πως το ζήτημα της εισαγωγής ΑμεΑ στη Δραματική Σχολή του βρίκεται σε μεταβατικό στάδιο ενώ παράλληλα δεσμεύεται να δεχθεί για τις εισαγωγικές εξετάσεις του σπουδαστικού έτους 2017-2018 σχετικές αιτήσεις. Εκφράζει επίσης βούληση προκειμένου να πρωτοστατήσει στις διαβουλεύσεις μεταξύ της “Κίνησης Καλλιτεχνών με Αναπηρία” και του Υπουργείου Πολιτισμού για την προώθηση, σε εύλογο χρονικό διάστημα, των απαραίτητων νομοθετικών ρυθμίσεων και της επεξεργασίας των αναγκαίων λειτουργικών και εκπαιδευτικών προσαρμογών ώστε να ενταχθούν τα ΑμεΑ στο πλαίσιο της θεατρικής εκπαίδευσης.
Οι “Εν δυνάμει” αποτελούν μια ανεξάρτητη ομάδα νέων ανθρώπων με σωματικές αναπηρίες, νοητικές αναπηρίες, γονέων, φίλων και εθελοντών η οποία συστάθηκε το 2008 από την Ελένη Δημοπούλου και την Μαρία Ιωαννίδου. Βασικός σκοπός η παροχή στήριξης και διευκόλυνσης στα μέλη της για την ισότιμη ένταξή τους στο κοινωνικό σύνολο. Η θεατρική τέχνη για την ομάδα αποτελεί μέσο για την ανάπτυξη και προώθηση μεικτών καλλιτεχνικών, πολιτιστικών, κοινωνικών αλλά παράλληλα εκπαιδευτικών δράσεων. Το κοινώς αποδεκτό, τα στερεότυπα, οι διακρίσεις έρχονται σε ρήξη με τις παραδοσιακές αντιλήψεις. Η τέχνη του θεάτρου δίνει με την σειρά της πρόσβαση στην κοινωνική ζωή προσπερνώντας όλα τα δυνητικά εμπόδια της ανθρώπινης φύσης.
Παραστάσεις και θεατρικά εργαστήρια με ηθοποιούς ΑμεΑ στην Θεσσαλονίκη
Στη Θεσσαλονίκη μας δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσουμε την ομάδα “Εν δυνάμει” πριν αρκετά χρόνια το 2014 στην βιωματική παράσταση “Ο Άνθρωπος ανεμιστήρας ή πως να ντύσετε έναν ελέφαντα” σε σκηνοθεσία της Ελένης Ευθυμίου η οποία βασίστηκε σε πραγματικές, καθημερινές ιστορίες για την αναπηρία, την διαφορετικότητα και τους ανθρώπους. Ως αποτέλεσμα μιας πολύμηνης συλλογικής δουλειάς, σε μια προσπάθεια εξοικείωσης με την διαφορετικότητα με τρόπο σκληρό, ο θεατής διαπιστώνει πως η αναπηρία δεν “κολάει” και καταλήγει πως αν δεν ξέρεις πως να μιλήσεις για το διαφορετικό άσε το διαφορετικό να μιλήσει για τον εαυτό του.
Την ίδια χρονιά το Θέατρο Κωφών Ελλάδος θα παρουσιάσει την παράσταση “Κάρβουνο” μια σύνθεση απο λογοτεχνικά αποσπάσματα, αληθινές μαρτυρίες και τραγούδια της εποχής του εμφυλίου που ανασυνθέτουν του έρωτα ενός ζευγαριού. Η απόδοση έγινε στην νοηματική γλώσσα για πρώτη φορά από ηθοποιούς κωφούς και ακούοντες.
Τον περασμένο Μάϊο και για λίγες παραστάσεις στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών σε σκηνοθεσία της Πηγής Δημητρακοπούλου παρακολουθήσαμε έργο του Θανάση Τριαρίδη Lebensraum – Ζωτικός Χώρος όπου συναντήθηκαν επι σκηνής δύο άνδρες. Ο ένας ο Χειριστής του Πειράματος και ο άλλος προσφέρεται να γίνει πειραματόζωο έναντι αμοιβής. Αποδέκτης ο ηθοποιός Σήφης Πολυζωίδης και Χειριστής ο Πάνος Ζουρνατζίδης ηθοποιός ΑμεΑ μέλος της ομάδας ΘΕ.ΑΜ.Α.
Το Τεχνουργείο ίσως και να αποτελεί το μοναδικό προς το παρόν θεατρικό εργαστήρι στην πόλη της Θεσσαλονίκης στο οποίο λειτουργεί τμήμα ξεχωριστό τμήμα ΑμεΑ. Αποδεικνύεται περίτρανα πως το ευθυνόφοβο Υπουργείο Πολιτισμού για ακόμα μια φορά αρνείται να αναλάβει δράση αφήνοντας ως μοναδική ελπίδα τις χορηγίες των ιδιωτών. Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η αρωγή της Bosch Ελλάδας και του Ιδρύματος Robert Bosch για την ενίσχυση της προσβασιμότητας στα θέατρα ατόμων με αναπηρία στον πολιτιστικό οργανισμό Liminal Access με την προσφορά εξοπλισμού για την υπηρεσία της ακουστικής περιγραφής θεατρικών παραστάσεων.
Παραπομπές
Φωτογραφικό υλικό
