.
Γράφει η Ελένη Γιαννακίδου για την Κουλτουρόσουπα
Tον Στέλιο Τζολόπουλο, τον Τεχνικό Διευθυντή του Κρατικού Θεάτρου, προσωπικά τον γνωρίζω μέσα από τα Θεατρικά Βραβεία 2022 που έλαβαν χώρα στη σκηνή της ΕΜΣ. Τιμάται για τον καλύτερο φωτισμό στο έργο «Η δολοφονία του Μαρά» κι από τότε μου γεννιέται η ιδέα για μια συζήτηση μαζί του, ώστε να μπορέσω να μάθω πολλά για το θέατρο πίσω απ τη σκηνή, για την προετοιμασία μιας παράστασης και φυσικά για όλο αυτό τον κόσμο που εργάζεται πίσω από τα φώτα της Αυλαίας.
Η συζήτηση ορίζεται για ένα πρωινό Κυριακής και βρίσκω τον Τζολόπουλο με συνεργάτες του σε καφενεδάκι κοντά στο Κρατικό. Αμέσως με βάζουν στην παρέα και απολαμβάνοντας τον ελληνικό μας υπό τη σκιά της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών αρχίζουμε την κουβέντα. Όσοι ώρα βρισκόμαστε εκεί, πολλοί περνούν για να κάνουν την πρωινή τους βόλτα στην παραλία, σκηνοθέτες, ηθοποιοί και σταματούν για μια καλημέρα στο τραπέζι μας. Νιώθω πως αυτό το σημείο της Πόλης είναι άκρως θεατρικό και μου αρέσει που γίνομαι κομμάτι αυτής της παρέας.
Με το Βραβείο καλύτερων φωτισμών για τη παράσταση “Η Δολοφονία του Μαρά”, τιμήθηκε στα 11α Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2022
Ανεβαίνουμε στην ΕΜΣ. Στον όγδοο όροφο βρίσκονται τα γραφεία της οικονομικής διαχείρισης, το γραφείο του καλλιτεχνικού Διευθυντή, Yπηρεσίες και το γραφείο του Τεχνικού Διευθυντή. Η θέα κόβει την ανάσα, ο Λευκός Πύργος στο πιάτο μας κι ο Θερμαϊκός μπροστά μας λαμπυρίζει. Σκέφτομαι πως είναι μεγάλη ευτυχία να δουλεύει κανείς σ ένα τόσο όμορφο κτίριο με τέτοια θέα κι ο Τζολόπουλος μού λέει πως δεν τον θεωρεί απλά εργασιακό χώρο αλλά θεωρεί το Θέατρο σπίτι του, κι αυτό το κατανοώ, αφού ολάκερη τη μέρα το Θέατρο είναι ανοιχτό κι οι Τεχνικοί δουλεύουν ακατάπαυστα.
Ε.Μ.Σ.
Ρωτάω για να μάθω στοιχεία για την πορεία του στον χώρο αυτό κι ο Στέλιος μου απαντά πως από μικρός, ενώ σπούδαζε ακόμη, μπήκε στον χώρο ως Οδηγός Σκηνής. «Για μένα , λέει, είναι απ’ τα καλύτερα επαγγέλματα, γιατί από την πρώτη πρόβα βρίσκεσαι κοντά στον Σκηνοθέτη, παρακολουθείς το χτίσιμο των χαρακτήρων του έργου και συνεργάζεσαι με τους ηθοποιούς μέχρι το τέλος των παραστάσεων. Μετά, συνεχίζει, δουλεύω στο τμήμα των ηλεκτρολόγων, της παραγωγής, του Συντονισμού, αφού έχουν προηγηθεί δουλειές στα Παιδικά του Γιάννη Μαλούχου, στο Αχίλλειον στην Αγίου Δημητρίου, στο Αθήναιον, στο Αριστοτέλειον, στον Μύλο, στο κλαμπ και στην Αποθήκη με συνεργασίες στο Έντεχνο και στη ροκ σκηνή, στο θεατράκι Μίνως Βολονάκης και έπειτα το 1998 με Διαγόρα Χρονόπουλο, μπαίνω στο Κρατικό Θέατρο στο κομμάτι του Τεχνικού Συντονισμού και μετά ως τεχνικός Διευθυντής με μια μικρή διακοπή έως και σήμερα».
Σκέφτομαι πως, για την πορεία του Κρατικού Θεάτρου ως πολιτιστικό φορέα στο ρου της Πόλης έχουμε γράψει σε προγενέστερο χρόνο στο site, τώρα θέλω να μάθω για όλες τις ειδικότητες που δουλεύουν πίσω απ τη σκηνή και ο Στέλιος Τζολόπουλος είναι το καταλληλότερο άτομο για μας περιγράψει τι γίνεται εκεί. Τον ρωτώ λοιπόν τι γίνεται πίσω απ τη σκηνή: «από πίσω, τονίζει, υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος, «ο κόσμος του Παρασκηνίου», απαντάει.
“Ανδρέας Κάλβος – Αγέλαστο Τέκνο Πολυτέκνου Θεάς”, Βασιλικό Θέατρο
Το περιβάλλον που δουλεύουν οι ηθοποιοί είναι γενικά επικίνδυνο, αφού πάνω τους είναι οι αερογέφυρες με μεγάλα σκηνικά, αλλά και οι προβολείς.. Γι αυτό και τα φορτία είναι σωστά ζυγισμένα. Οι ηθοποιοί δεν μπορούν να παίζουν με κράνη κι υπάρχει ένα ολόκληρο επιτελείο και μια προετοιμασία, ώστε οι ηθοποιοί να παίζουν με ασφάλεια. Οι Τεχνικοί συνεχώς βρίσκονται σε συνεργασία με τον Οδηγό σκηνής και τους ηθοποιούς για να μη μετατραπεί μια κωμωδία η οποία μπορεί να παίζεται εκείνη τη στιγμή, σε δράμα. Οι Σχαρίστες, ονομασία παρμένη από την Εθνική Λυρική Σκηνή, δηλαδή οι Μηχανικοί Σκηνής, έχουν την ευθύνη για το σωστό δέσιμο και το φόρτωμα των σκηνικών στα σταγκόνια. Το ύψος της ΕΜΣ είναι 24 μέτρα, σχεδόν το ύψος μιας δεκαώροφης πολυκατοικίας ενώ του Βασιλικού θεάτρου 19 και των Λαζαριστών 20. Με τη βοήθεια των σταγκονιών, των μηχανισμών δηλαδή αλλάζει κι η σκηνή, το χωριό λόγου χάρη φεύγει και γίνεται εκκλησία, πλατεία, ορίζοντας και πάει λέγοντας»..
Τι γίνεται όμως πιο πριν, πώς δουλεύεται μια παράσταση μέχρι να φτάσει στην πρεμιέρα; Τον ρωτώ κι ο Τεχνικός Διευθυντής περιγράφει αναλυτικά όλα τα στάδια.
Αφού ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής, στη συγκεκριμένη περίοδο ο Αστέριος Πελτέκης, βγάζει το ρεπερτόριο μιας περιόδου και το ανακοινώνει σε συνέντευξη τύπου -οι σκηνοθέτες, ενδυματολόγοι , σκηνογράφοι, παραγωγός, το γραφείο παραγωγής, βλέπουν τις μακέτες , τα ρούχα και τα σκηνικά και μετά την έγκριση από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή, εγώ, ως Τεχνικός Διευθυντής, τους δίνω τα υλικά, δηλαδή βλέπω με τους υπεύθυνους τεχνικούς τα σχετικά με τις ποσότητες υλικών που θα χρειαστούν και, αφού όλα βρίσκονται εντός του προϋπολογισμού, δίνω την εντολή στη Ραιδεστό, στα εργοστάσια του Κρατικού, να γίνει η Κατασκευή των σκηνικών . Φορτώνονται έπειτα σε φορτηγά και εδώ στο θέατρο συναρμολογούνται. Το τελευταίο χέρι βαφής τους γίνεται εδώ στις σκηνές. Στον χώρο της Σύσκεψης, έναν χώρο που δημιουργήθηκε για να ναι το καφενεδάκι κι ο χώρος ανάπαυλας των ηθοποιών και των σκηνοθετών, (όντως ο χώρος με ένα μεγάλο τραπέζι στη μέση και μια κουζίνα- μπαρ στην μια του μακριά πλευρά θυμίζει πολύ χώρο μοντέρνου καφενείου) και δεν λειτούργησε έτσι ποτέ ως τώρα, συνεχίζει ο συνομιλητής μου, εμφανίζεται σε λόγια και μακέτα το όραμα του Σκηνοθέτη. Εμείς αυτό το όραμα το μετουσιώνουμε σε πραγματικότητα. Εμένα, ως Τεχνικό Διευθυντή αυτό με νοιάζει, το κατασκευαστικό κομμάτι κι η αντίρρηση θα ειπωθεί, όταν ένα όραμα δεν μπορεί να γίνει εφικτό.
Φεστιβάλ Επταπυργίου
Πότε ένα έργο θεωρείται επιτυχία; Πότε ένα όραμα λοιπόν γίνεται πράξη;
«Το Κρατικό δεν είναι ιδιωτικό θέατρο, μου απαντά, «Σκοπός είναι όχι το εμπορικό αλλά το εκπαιδευτικό κομμάτι . Γι’ αυτό και ανεβαίνουν παραγωγές που δύσκολα θα παίζονταν σε ιδιωτικές σκηνές. Παραγωγές με 20έως και 40 ηθοποιούς. Επιχορηγείται με 50% ή και παραπάνω από το Κράτος και σκοπός του δεν είναι το κέρδος, γι αυτό ανεβαίνουν «δύσκολες παραστάσεις» με έργα ποιοτικά που να συνάδουν και με τις προτιμήσεις βέβαια του κοινού μη προσδοκώντας το εισιτήριο αλλά τη Θεατρική αγωγή, να ευφρανθεί η ψυχή τους».
Περίπτερο του ΚΘΒΕ στην ΔΕΘ 2021
Ζητώ να μάθω και για τις άλλες ειδικότητες:
«Αναφέρθηκα στα υλικά πιο πάνω, επισημαίνει, υπάρχουν λοιπόν οι Ξυλουργοί, οι Σιδεράδες , οι Ζωγράφοι για τις μεγάλες επιφάνειες και τις κατασκευές. Μετά την ολοκλήρωση μιας περιόδου που παίζεται η παράσταση, τα σκηνικά επιστρέφουν στα εργαστήρια και πολλά ανακυκλώνονται . Ως προς τα κοστούμια, δουλεύουν οι Μοδίστρες σε συνεργασία με τον Ενδυματολόγο και τον Σκηνοθέτη, οι Ενδύτριες, απ’την άλλη, βοηθούν τους ηθοποιούς να ντυθούν και ν αλλάζουν ρούχα στη διάρκεια της παράστασης. Κοντά σ αυτές τις ειδικότητες κι οι Κομμώτριες και οι Αμπιγιέρ που ασχολούνται με την εμφάνιση των ηθοποιών. Τα κοστούμια με τη σειρά τους φυλάσσονται σε βεστιάριο στο Θέατρο Γης, ενώ κάποια εκτίθενται και στη Συλλογή του Βασιλικού. Εντυπωσιάζομαι που μαθαίνω πως υπάρχει τέτοιο βεστιάριο. Μου απαντά πως στο θέατρο Γης υπάρχει συλλογή με 4000 κοστούμια και 5000 παπούτσια, όπου πάντοτε οι ενδυματολόγοι κάνουν μια βόλτα από κει για να βρουν ρούχα για κάποιες παραγωγές.
“Η δολοφονία του Μάρα”, Ε.Μ.Σ
Ως προς τη Σκηνή, οι ειδικότητες του Ηλεκτρολόγου, του Φωτιστή, του Χειριστή κονσόλας, του Ηχολήπτη, του Ηλεκτρολόγουσκηνής, του Οδηγού σκηνής, του Φροντιστή σκηνής, συνεργάζονται, ώστε όλα, βίντεο, ήχοι, μουσικές, φώτα, προβολείς, κανόνι (προβολέας παρακολούθησης), άνοιγμα- κλείσιμο Αυλαίας (αυτό γίνεται χειροκίνητα), να λειτουργούν σε καθορισμένους χρόνους που έχουν μετρηθεί και καταγραφεί στις κονσόλες σύμφωνα πάντα με τα que, δηλαδή τις ατάκες του σεναρίου στις οποίες θέλει να εμβαθύνει ο Σκηνοθέτης.
Σκέφτομαι, όση ώρα μιλά ο Τζολόπουλος, πόση πειθαρχία και σύνεση χρειάζεται για να μπορέσει όλη αυτή η ομάδα τόσων ειδικοτήτων, εκείνων του Κρατικού σε συνάρτηση με το επιτελείο κάθε παραγωγής, αν σκεφτούμε πώς κάθε παράσταση έχει τον δικό της: σκηνοθέτη, σκηνογράφο, χορογράφο, μουσικούς, ενδυματολόγο, φωτιστή, να λειτουργήσει και, πραγματικά, εντυπωσιάζομαι, γιατί δεν ήξερα πως δουλεύει παράλληλα τόσο κόσμος από πίσω, ενώ εμείς απολαμβάνουμε ένα όμορφο θέαμα στην σκηνή».
Ε.Μ.Σ.
Ολοκληρώνοντας την κουβέντα μας καταλαβαίνω πως ο Τεχνικός Διευθυντής τελικά είναι το μάτι εκείνο που ελέγχει και συντονίζει τα πάντα στο θέατρο, ο τέλειος παρατηρητής, γι’ αυτό και τον ρωτώ να μου πει για συνεργασίες, για παραστάσεις, για πρόσωπα….
«Τα εν οίκω ουκ εν δήμω μου απαντά και γελά, κανόνας των Τεχνικών. Ξοδεύω άπειρες ώρες στο θέατρο, εδώ μεγάλωσα, ανδρώθηκα, έμαθα… Πανεπιστήμιο το Θέατρο, λέει δυνατά, αλλιώς μπήκα, αλλιώς θα φύγω… όταν πρωτοήρθα παρακολουθώντας τις Πρόβες του Μίνωα Βολονάκη στον Κάιν καταλάβαινα το 1 από τα 1000. Όταν μετά από χρόνια παρακολούθησα το ίδιο έργο στην πολιτιστική στο Νταμάρι, καταλάβαινα τα 10.
.
Με τα χρόνια συνεχίστηκε αυτό και μέσα από την τριβή μου με το θέατρο έγινα καλύτερος άνθρωπος. ΟΙ «Τρωάδες» σε σκηνοθεσία Βουτσινά το 1987 είναι από τις παραστάσεις που χουν μείνει στο μυαλό μου. Θυμάμαι λέει να χουμε γδύσει τ αυτοκίνητα, να αφήνουμε μόνο τις λαμαρίνες, να χουμε βάλει βαρέλια με φωτιές και σκοπιά υπερυψωμένη ως σκηνικό και να ανεβαίνει αυτό το έργο στην Επίδαυρο. Μετά από λίγα χρόνια γίνεται ο πόλεμος στη Σερβία, τα γεγονότα με Ιράν – Κουβέιτ , με πτώματα από τους Καμικάζι… Αυτό το σκηνικό της Ζωής λοιπόν θύμιζε το Σκηνικό του Βουτσινά το 87, ο Ανδρέας το χε δει πριν να συμβεί… το Σκηνικό του λοιπόν πρωτοποριακό κι η Εκάβη, Αλέκα Καϊζη μοναδική…
Στέλιο Τζολόπουλε τι τίτλο να βάλω στο άρθρο μου; του λέω καθώς ολοκληρώσαμε την συζήτηση κι έχουμε κατέβει στην Πλατεία Θεάτρου. Η πλατεία γεμάτη κόσμο που απολαμβάνει το μεσημεριανό του και τον ήλιο, βλέποντας τους κατανοώ πως η συζήτηση κράτησε ώρες, αρχίσαμε πρωί και έφτασε μεσημέρι… Το Θέατρο από μέσα τονίζει… Στα Άδυτα του θεάτρου, του απαντώ, γιατί μ αυτή την κουβέντα θ αρχίσουμε όλοι που θα διαβάσουμε το άρθρο, πέρα από τους ηθοποιούς το χειροκρότημά μας να το αφιερώνουμε και σ όλους εσάς που βρίσκεστε πίσω απ’ τη σκηνή, σε εσάς που τελικά είστε η ψυχή του Κρατικού.
.
.
12α Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2023:
Τελετή Απονομής
Θέατρο Αυλαία
Παρασκευή 16 Ιουνίου, 21:00
.