Σπουδαία θεατρική εμπειρία η εμπνευσμένη «Πετριχώρα»… Είδαμε και σχολιάζουμε

Είδε και σχολιάζει η Πίτσα Στασινοπούλου για την Κουλτουρόσουπα

Όταν ακούσαμε τον τίτλο μας φάνηκε τόσο παράξενος που ρωτήσαμε  δεύτερη φορά για να βεβαιωθούμε ότι δεν ήταν λάθος, δεδομένου ότι για τους περισσότερους ήταν μια άγνωστη, πρωτάκουστη λέξη… Ωστόσο, διαβάζοντας το σχετικό σημείωμα η απορία βεβαίως λύθηκε και παράλληλα εντάθηκε το ενδιαφέρον για ένα θέμα απροσδόκητο που αφορούσε στην μακρινή παράδοση, γεννώντας δεύτερες απορίες για το πώς θα αποδοθεί, κατά πόσο μπορεί να αγγίξει το σήμερα, αν θα σεβαστεί τη συλλογική μνήμη…

Οι οποίες απορίες απαντήθηκαν πανηγυρικά  στη σκηνή του θεάτρου Αυλαία, κατά την θέαση της παράστασης «Πετριχώρα» πάνω σε έμπνευση και σκηνοθεσία του Χάρη Θώμου, από την ομάδα DOTEnsemble…

Πρόκειται για τον θρύλο του Γεφυριού της Άρτας, ενώ μαθαίνουμε ότι ο τίτλος προέρχεται από την λέξη «πετριχώρ» που στην ηπειρώτικη ντοπιολαλιά σημαίνει η μυρωδιά του χώματος μετά τη βροχή…Ραχοκοκαλιά της παράστασης- περφόρμανς αποτελεί το γνωστό δημώδες τραγούδι που αφηγείται με λυρικό και έμμετρο τρόπο την ιστορία του θρυλικού γεφυριού, όταν «45 μάστορες και 60 μαθητάδες ολημερίς το έχτιζαν, το βράδυ γκρεμιζόταν»… Ένα κτίσμα στοιχειωμένο  που για να στεριώσει, η «μοίρα» με τη μορφή ενός πουλιού- αγγελιοφόρου, απαίτησε τη θυσία στα θεμέλιά του της όμορφης γυναίκας του πρωτομάστορα, της Λυγερής… Εκείνη με την άδολη αγάπη και αθωότητά της πέφτει στην παγίδα των συγχωριανών που αδημονούσαν να τελειώσει επιτέλους το γιοφύρι και ο άντρας της- πρωτομάστορας με συντριβή ψυχής «ρίχνει μέγα λίθο» θάβοντάς την στον πάτο του ποταμού, ενώ το σπαρακτικό μοιρολόι που ακολουθεί  τη θυσία αποκαλύπτει δυνατές, διαχρονικές αλήθειες…

Συγχαίρουμε (+) τόσο τον εμπνευστή της ιδέας Χάρη Θώμο με την επισταμένη έρευνα πάνω στην παράδοση, όσο και την υπεύθυνη της δραματουργίας Αμαλία Κοντογιάννη για την επιμέλεια των κειμένων, καθώς πρόσφεραν στο κοινό ένα πόνημα αξιοθαύμαστο… διότι α) κράτησαν ως βασικό κορμό το πρωτότυπο ποίημα και τη γλώσσα του, σεβόμενοι απόλυτα τη αυθεντικότητα του θρύλου… β) οι προσθήκες στο κείμενο έδεσαν υποδειγματικά με το ύφος, εμβαθύνοντας και φωτίζοντας αθέατες πτυχές… γ) το συγγραφικό αποτέλεσμα ερέθισε νοηματικά τον σύγχρονο θεατή, ανακαλύπτοντας επίκαιρες αναφορές σε ένα τραγικό συμβάν προηγούμενων αιώνων… Εν προκειμένω η εστίαση δεν αφορά στο ατελέσφορο ενός στοιχειωμένου έργου, αλλά στην έννοια της θυσίας μέσα από την οπτική, το συναίσθημα, τη ζωή μιας γυναίκας και μάνας, που στο όνομα ενός «κοινωφελούς» σκοπού καθίσταται ερήμην της τραγικό θύμα… και μια κοινωνία που τη θυσιάζει ανάλγητα, καλυμμένη πίσω από το μοιραίο «πεπρωμένο» και αγνοώντας τον σπαραγμό του συντρόφου της, για να θρηνήσει μετά τις χαμένες αξίες της προσφοράς και αγάπης που εκπροσωπούσε… Μια υπέροχη μείξη βαθύτερων νοημάτων με επίκεντρο τη γυναίκα- θύμα και το ψυχισμό της από τότε μέχρι σήμερα και με λυρικό ποιητικό λόγο, που κλείνει ατμοσφαιρικά με τον «Ύμνο της Αγάπης» του Απόστολου Παύλου ως ιδανικό επιστέγασμα…

Ωστόσο, διπλά συγχαρητήρια αξίζουν στον Χάρη Θώμο για την άκρως εμπνευσμένη σκηνοθεσία του, καθώς σπάνια συναντούμε τόσο επιτυχημένη διαχείριση ενός θέματος της παράδοσης με σύγχρονη ματιά, καταφέρνοντας να καθηλώσει τον θεατή… Και είναι από τις ελάχιστες φορές που η άδεια σκηνή- πλην τριών συμβολικών πυθαριών στο βάθος ως εύστοχο παραδοσιακό στίγμα- φάνταζε ασφυκτικά «γεμάτη» από τα δρώμενα, με εννιά κορμιά να πάλλονται άλλοτε ρυθμικά και συντονισμένα κι άλλοτε τελετουργικά με συμβολικούς σχηματισμούς, αποδίδοντας εξαιρετικά, ουσιαστικά, μελετημένα το σωματικό θέατρο στην καλύτερή του έκφραση… Επιπλέον η χρήση των υφασμάτων που εμπόδιζαν την ορατότητα  σε πρόσωπα και καταστάσεις «παραγκωνισμένες» στο περιθώριο, επιτρέποντας τη θέαση μόνο του ανάγλυφου ενός περιγράμματος και τη φωνή που πάσχιζε να αρθρώσει λόγο, υπήρξε ένα εξαιρετικά ευφάνταστο εύρημα με καθαρό, ουσιώδη συμβολισμό και εικαστική αισθητική, προσφέροντας θαυμάσιες καλλιτεχνικές εικόνες… Θα χαρακτηρίζαμε ευφυέστατη σκηνοθετικά την επιλογή του πανιού ως πολυμορφικό υλικό, το οποίο πρόσφερε ποικίλες λειτουργικές λύσεις με έντονη θεατρικότητα και αλληγορία, ως κάλυμμα ή σχοινί ή  δεσμά ή «εργαλείο» κλπ. αποδίδοντας ειδικά τις σκηνές του «χτισίματος» με εξαιρετική φαντασία…

Εκτιμήσαμε ιδιαίτερα την ευρηματικότητα πριν την έναρξη ακόμη, όταν  μπαίνοντας στην αίθουσα, οι παραταγμένοι στην είσοδο ηθοποιοί με δεμένα μάτια μουρμούριζαν  κομβικές φράσεις του έργου βάζοντάς μας άμεσα στο κλίμα, ενώ πάνω στη σκηνή μια καλυμμένη φιγούρα (η Λυγερή) επιδίδεται σε μια λυρική εξομολόγηση… Στη συνέχεια ο «χορός» που αποτυπώνει την τοπική κοινωνία και όχι μόνο, με ηχηρό βουητό μέσω της πλατείας ανεβαίνει στη σκηνή και παρακολουθούμε με αφαιρετική λιτότητατη ζωή της Λυγερής, τον γάμο  με τον πρωτομάστορα, την απόκτηση του παιδιού, το χτίσιμο και γκρέμισμα του γεφυριού, το μήνυμα του πουλιού, την αντίδραση των ντόπιων, τον σπαραγμό και θυσία της γυναίκας, το πονεμένο μοιρολόι… Σε ένα εγχείρημα που αναδείχθηκαν με μοναδική μαεστρία το συναίσθημα, η παράδοση, οι διαχρονικές αξίες, η θεατρική πράξη ως αισθητικό θέαμα και βαθύς λόγος, με την καθοριστική συμβολή προσεγμένων φωτισμών και άρτιων, εντυπωσιακών φωνητικών ως πολυφωνική χορωδία στα ηπειρώτικά πρότυπα συνοδεία διακριτικής μουσικής υπόκρουσης, που διαμόρφωσαν μια ιδανική υποβλητική ατμόσφαιρα…

Ένα ακόμα εύγε θα απευθύνουμε στα εννιά άξια μέλη της ομάδας, ήτοι Άννα Μαρία Γάτου, Νεφέλη Γκίκογλου, Γιούλη Ευθυμίου, Δημήτρης Κρίκος, Αριάδνη Κώστα, Ευαγγελία Μπότση, Λένα Νεστορίδου, Γεωργία Παντσουκτσή, Θάνος Πουμάκης… Διότι πρόκειται για την αξιοθαύμαστη νέα γενιά ολοκληρωμένων καλλιτεχνών,  που συνδυάζουν όπως εδώ, υποκριτικές επιδόσεις με δουλεμένα εκφραστικά μέσα, απαιτητική σωματική κίνηση με ακρίβεια, συγχρονισμό και ενίοτε χορευτικές ικανότητες, φωνητικές επιδόσεις στο τραγούδι με επάρκεια επαγγελματιών , που εν προκειμένω μας εξέπληξαν για την αρτιότητά τους και ειδικότερα η Ευαγγελία Μπότση- Λυγερή με φωνή οπερετική… Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε κανέναν από μια αμιγώς συλλογική δουλειά και ένα τόσο σφιχτοδεμένο σύνολο που συχνά έδινε την αίσθηση ενός ενιαίου σώματος με κοινή φωνή, ψυχή και ανάσα, εκφράζοντας απλά τον θαυμασμό μας για το καλλιτεχνικό τους επίτευγμα σε πολλά επίπεδα με τη σωστή βεβαίως καθοδήγηση…

Οι ελάχιστες παρατηρήσεις μας (-) για λόγους δεοντολογίας, εξαντλούνται σε ήσσονος σημασίας λεπτομέρειες, όπως πχ. κάποιες επαναλήψεις στο κείμενο που ίσως μπορούσαν να παραληφθούν ή κάποια μικρά στιγμιαία χάσματα στη ροή ή μια ελαφρώς «παραπανίσια» έμφαση στο ζήτημα της θυματοποίησης με σαφές σύγχρονο υπονοούμενο όσον αφορά στις γυναικοκτονίες  και με ψήγματα διδακτισμού,  κρατώντας όμως ευτυχώς τη λεπτή ισορροπία ώστε να αποφευχθούν η υπερβολή και  η όποια στρέβλωση…

Εν κατακλείδι (=) απολαύσαμε με όλη τη σημασία της λέξης 60 λεπτά εξαιρετικής θεατρικής πράξης, με καλλιτεχνική αισθητική και σωματικό θέατρο, πάνω σε θέμα της παράδοσης με βαθύτερες και σύγχρονες προεκτάσεις, που αξίζει αναμφίβολα να γευτείτε… γιατί κάποιες «παρέες (ομάδες) γράφουν ιστορία»…

Βαθμολογία:  7,6/10