Η Πολυξένη είχε μια συναισθηματικά μη διαθέσιμη μητέρα, η οποία ασχολούταν μόνο με τα της επιβίωσης αγνοώντας πλήρως τις βαθύτερες ανάγκες της κόρης της.

Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα

Είχε περάσει αρκετός καιρός από την τελευταία φορά που είχα επισκεφτεί ένα θέατρο της πόλης μας με μια από τις δυο μικρές μου φίλες. Οι δύο προηγούμενοι μήνες για μένα ήταν πολύ γεμάτοι με αποτέλεσμα να βάλω αναπόφευκτα μια άνω τελεία σε αυτήν τη στήλη. Ήξερα όμως πως η άνω αυτή τελεία θα έβγαινε γρήγορα και θα άρχιζα να απολαμβάνω ξανά αξιόλογες παιδικές θεατρικές παραστάσεις. Έτσι κι έγινε. Έφτασε επιτέλους η Κυριακή που θα πήγαινα στο Βασιλικό Θέατρο για να δω την Πολυξένη παρέα με την αγαπημένη μου Κατερίνα.

‘Τι θα δούμε Νέλη;’, με ρωτούσε καθώς περπατούσαμε. ‘Θα δούμε την Πολυξένη’, της απάντησα χωρίς να της δώσω άλλες πληροφορίες. ‘Πιστεύω ότι θα είναι ένα κοριτσάκι μεγαλύτερο από μένα’, μου είπε για να συνεχίσω ‘Ίσως και να είναι. Θα δούμε’. Η Πολυξένη κέρδισε την προσοχή μας από την πρώτη της κιόλας εμφάνιση στη σκηνή. Παιχνιδιάρα, σκανταλιάρα και με μια υπέροχη σχέση με τον παππού της. Δεν έβλεπαν την ώρα να μείνουν μόνοι τους στο σπίτι για να περάσουν οι δυο τους ποιοτικό χρόνο παίζοντας και κυρίως ανταλλάσσοντας αγάπη και ζεστασιά. Αυτό το τελευταίο ήταν ό,τι καλύτερο για την Πολυξένη που είχε την ατυχία να έχει μια συναισθηματικά μη διαθέσιμη μητέρα, η οποία ασχολούταν μόνο με τα της επιβίωσης αγνοώντας πλήρως τις βαθύτερες ανάγκες της κόρης της. Μια μητέρα που μονίμως βιαζόταν, μια μητέρα που ερχόταν πάντα κουρασμένη και εκτόνωνε την κούραση και το άγχος της στο παιδί της, μια μητέρα που δεν ήξερε πώς να είναι κοντά στο παιδί της. Υπήρχαν μάλιστα στιγμές που περίμενε από ένα μικρό παιδί να φέρεται σαν ενήλικας ή τουλάχιστον σαν ένα παιδί μεγαλύτερης ηλικίας από τη δική του.

Κι όσο έβλεπα αυτή τη σχέση, τη σχέση της Πολυξένης με τη μητέρα της, τόσο έφερνα στο μυαλό μου πολλές μητέρες εκεί έξω που προσφέρουν αγάπη στα παιδιά τους υπό όρους. Μητέρες εύθραυστες που, αν και αγαπούν τις κόρες τους, δεν καταφέρνουν να επικοινωνήσουν μαζί τους όπως εκείνες χρειάζονται. Μητέρες που δεν είναι ευαίσθητες ή δεκτικές στις απαιτήσεις των παιδιών τους με συνέπεια εκείνα να μη δημιουργούν ασφαλείς σχέσεις. Είναι άλλωστε γνωστό πως η σχέση με τη μητέρα μας είναι το πρωταρχικό μοντέλο πάνω στο οποίο στηρίζουμε τις μετέπειτα σχέσεις αλλά και την ίδια την εικόνα που σχηματίζουμε για τον εαυτό μας. Η Πολυξένη είχε μάθει να νιώθει λιγότερο σημαντική παρόλο τον πλούτο της σχέσης που είχε βιώσει με τον παππού της. Η εγκατάλειψη που βίωνε από τη μητέρα της άφηνε μέσα της ένα καθημερινό σημάδι που δύσκολα μπορούσε να σβήσει. Χρειαζόταν την τρυφερότητά της και αντί γι’ αυτό δεχόταν εντολές. Χρειαζόταν την αγάπη της και αντί γι’ αυτό άκουγε τον ένα κανόνα μετά τον άλλον. Χρειαζόταν το ενδιαφέρον της και αντί γι’ αυτό μάθαινε να καταστέλλει το θυμό της για να γίνει αποδεκτή.

‘Δεν θέλω να γίνεσαι ποδήλατο για μένα. Θέλω να κάνουμε μαζί ποδήλατο’, φωνάζει κάποια στιγμή η Πολυξένη κι εγώ συγκλονίζομαι. Η μικρή πρωταγωνίστρια είναι ξεκάθαρη. Δεν θέλει μια μητέρα ηρωίδα. Μια μητέρα που να είναι μαζί της χρειάζεται. Θέλει να μοιραστεί στιγμές και όχι να ζει με μια γυναίκα που θυσιάζεται. Είναι κι αυτή ένα παιδί, όπως όλα τα υπόλοιπα, που δίνει το δικό του αγώνα σε όποιο περιβάλλον βρεθεί. Στο σπίτι, στο σχολείο, στο δρόμο. Αποζητά την αποδοχή των άλλων με την ελπίδα να νιώσει επιθυμητή. Παλεύει με όλα αυτά που γίνονται μέσα της και προσπαθεί να διαχειριστεί τη ζημιά που ολοένα και μεγαλώνει. Έχει μάθει να απορρίπτει η ίδια τον εαυτό της και νιώθει πως δεν έχει καμία απολύτως αξία. Οι δυσκολίες που συναντά στην καθημερινότητα, τη δοκιμάζουν. Κι όσο περισσότερες είναι οι δυσκολίες που συναντά, τόσο πιο άσχημα νιώθει. Κι όσο πιο άσχημα νιώθει, τόσο ευκολότερα χάνει την αισιοδοξία της. Κι όσο ευκολότερα χάνει την αισιοδοξία της, τόσο περισσότερο γίνεται θύμα. ‘Αν την είχα στην τάξη μου, θα της έκανα μια μεγάλη αγκαλιά’, μου λέει η Κατερίνα αποδεικνύοντας μου την ευαισθησία της στις ανάγκες των άλλων και κάνοντας με να καμαρώνω για άλλη μια φορά για τη μικρή μου φίλη.

Βγαίνοντας από το θέατρο έσφιξα το χέρι της λέγοντας της πόσο περήφανη ήμουν για αυτήν. Εκείνη άνοιξε την ομπρέλα της, ανταπέδωσε το σφίξιμο του χεριού μου και χαμογέλασε. Ήμουν σίγουρη πως η Πολυξένη και η κάθε Πολυξένη αυτού του κόσμου θα ήταν τυχερή αν είχε συμμαθήτριες σαν την Κατερίνα.

Όσο για εσένα που σκοπεύεις να παρακολουθήσεις αυτό το έργο, αξιοποίησε στο βαθμό που θέλεις, κάποιες ιδέες που παραθέτω ευθύς αμέσως. Κι αυτό γιατί η ουσιαστική μάθηση ξεκινά μετά την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης. Έχει να κάνει με αυτά που θα συζητήσεις με το παιδί σου και με το πόσο πιο μακριά θα το πας.

Ιδέες για εφαρμογή μετά την παράσταση

• Ζήτησε από το παιδί σου να σου πει ποια σκηνή ξεχώρισε από όλο το έργο και για ποιο λόγο.
• Ζήτησε από το παιδί σου να γράψει ένα γράμμα στην Πολυξένη στο οποίο θα της εξηγεί για ποιο λόγο τη θαυμάζει.
• Ζήτησε από το παιδί σου να γράψει ένα γράμμα στους συμμαθητές της Πολυξένης στο οποίο θα εξηγεί τι δεν του αρέσει στη συμπεριφορά τους.
• Φτιάξε με το παιδί σου μια ιστορία με πρωταγωνιστή το Πινέλο.
• Ρώτησε το παιδί σου για το δικό του αγαπημένο φανταστικό φίλο και εν συνεχεία ενθάρρυνε το να φτιάξει μια ιστορία με πρωταγωνιστή το δικό του φανταστικό φίλο.
• Μίλησε με το παιδί σου για τη διαφορετικότητα.
• Μίλησε με το παιδί σου για την υποτίμηση και την κοροϊδία εξηγώντας του τι μπορεί να κάνει για να μάθει να διαχειρίζεται αυτές τις καταστάσεις.

Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν αρκεί να συνοδεύεις το παιδί σου με τη φυσική σου παρουσία αλλά να μην είσαι ουσιαστικά εκεί. Μοιράσου μαζί του την όλη εμπειρία, για να μάθει κι αυτό να μοιράζεται με τη σειρά του. Δείξε αληθινό ενδιαφέρον, για να μάθει κι αυτό να ενδιαφέρεται με τη σειρά του. Σεβάσου τους κανόνες που ισχύουν μέσα στην αίθουσα θεάτρου, για να μάθει κι αυτό να τους σέβεται και να τους τηρεί με τη σειρά του.

Όσο για εμάς θα συναντηθούμε ξανά μέσα από αυτή τη στήλη με μια καινούργια πρόταση… σε 15 μέρες να με ‘διαβάσεις’… αγαπάμε πολύ το παιδικό θέατρο… κι οι δυο φίλες μου, η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο και μετά μοιράζονται μαζί σας το βίωμά τους μέσα από τα άρθρα μου…

Πληροφορίες για τη παράσταση κλικ εδώ