Είδε και σχολιάζει η Πίτσα Στασινοπούλου για την Κουλτουρόσουπα
Κλασικό και πολυανεβασμένο το μπρεχτικό έργο με το διαχρονικό θέμα ηθικής που πραγματεύεται, ωστόσο σε παρόμοιες περιπτώσεις κάθε καινούργιο ανέβασμα λειτουργεί πάντα ως ιδιαίτερη πρόκληση, τόσο για τους δημιουργούς όσο και για τον θεατή, που περιμένει με λαχτάρα μια διαφορετική σκηνική οπτική από ό,τι έχει ήδη αποκομίσει, άσχετα αν επιβεβαιωθεί ή διαψευσθεί… Το ζητούμενο στα καταξιωμένα έργα είναι η αποφυγή στείρων επαναλήψεων πάνω σε πασίγνωστα κείμενα και εάν η απόπειρα πετύχει, ο θεατής εισπράττει μια σχεδόν «ολοκαίνουργια» παράσταση, φωτισμένη από άλλο, απρόβλεπτο πρίσμα…
Με ανάλογες λοιπόν προσδοκίες προσήλθαμε στο Βασιλικό Θέατρο για την νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ «Ο καλός άνθρωπος του Σετσουάν» του Μπέρτολτ Μπρεχτ και σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζά….
Ο μύθος αναφέρεται σε τρεις θεούς που επισκέπτονται την μικρή πόλη Σετσουάν της Κίνας αναζητώντας ένα πρότυπο «καλού ανθρώπου» και η μόνη που δέχεται να φιλοξενήσει τους αγνώστους είναι η νεαρή πόρνη Σεν Τε… Οι θεοί ανταμείβουν την καλή της πράξη προσφέροντάς της ένα σεβαστό ποσόν με το οποίο εκείνη αγοράζει καπνοπωλείο και περιμένουν στη συνέχεια να δικαιώσει την καλοσύνη του χαρακτήρα της…Ωστόσο οι αγαθές προθέσεις της να βοηθήσει τους πάντες γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους συντοπίτες και την οδηγούν σε αδιέξοδο, από το οποίο επιχειρεί να ξεφύγει με ένα απρόβλεπτο τέχνασμα: εφευρίσκει τον αυστηρό «ξάδερφο» Σουι Τα μεταμορφωμένη σε άνδρα και ακριβώς στον αντίποδα του δικού της καλού χαρακτήρα, προκειμένου να επιβιώσει στον σκληρό, διεφθαρμένο, άδικο κόσμο που την περιβάλλει με πονηριές και προδοσίες ακόμα κι από τον αγαπημένο της… Ακροβατώντας συνεχώς ανάμεσα στην συμπονετική Σεν Τε και τον ανάλγητο Σουι Τα, θα συνειδητοποιήσει τη ματαιότητα της ηθικής σε ένα περιβάλλον ανήθικο, καταλήγοντας να φωνάζει απελπισμένη στους θεούς «βοήθεια!»…
Το βαθιά φιλοσοφικό- ψυχολογικό έργο (+) του Μπρεχτ που διερευνά τα όρια αντοχής ενός ακέραιου ανθρώπου σε συνθήκες διαφθοράς, χρωστά την καταξίωσή του στο σπουδαίο ηθικό υπόβαθρο που το διέπει, με την μορφή μιας αέναης, διαχρονικής, οικουμενικής πάλης μεταξύ «καλού» και «κακού» στον πυρήνα του έργου… Η οποία πάλη αναδεικνύεται με απλή, καθαρή και εύληπτη φόρμα σαν ελκυστικό «παραμύθι», χρησιμοποιώντας δύο έξυπνα, συμβολικά και υπερβατικά συγγραφικά ευρήματα στα όρια του σουρεαλισμού, όπως ακριβώς στα παραμύθια: την εμπλοκή των «θεών» ως (αμφιλεγόμενο) κίνητρο καλοσύνης και την εφεύρεση του φανταστικού, σκληρού «ξαδέρφου» ως αντίπαλο δέος απέναντί της… Η αναπόφευκτη σύγκρουση των δύο αντίθετων κόσμων θα προκαλέσει έντονα ηθικά διλήμματα και δραματικά αδιέξοδα στη «διχασμένη» κεντρική ηρωίδα που πασχίζει για ισορροπία μαχόμενη μάταια για το δίκιο εν μέσω αδικίας, ενώ γύρω της πληθώρα χαρακτήρων δολοπλοκούν, εκμεταλλεύονται, προδίδουν, σε μια πλοκή πολυσύνθετη έως χαοτική, όπου οι θεοί μένουν κυνικά αμέτοχοι παρατηρητές χωρίς «απαντήσεις»… Η δύναμη του κειμένου εντοπίζεται στην ευρηματικότητά του, τη θεατρική δομή με ποικίλες ανατροπές, τα σημεία ποιητικού λόγου και κυρίως στον φιλοσοφικό στοχασμό που συμπυκνώνεται στη φράση «τί νόημα έχει η καλοσύνη σε έναν κόσμο που δεν έχει ζήτηση…»
Περνώντας στη σκηνοθεσία του Δημήτρη Καρατζά, ενώ αρχικά η εντελώς γυμνή σκηνή με τους θεούς και την Σεν Τε ξενίζει, στη συνέχεια που πέφτει θεαματικά με καταπέλτη το τεράστιο ταμπλό- χώρισμα, αποκαλύπτονται τα επίπεδα δράσης, το λιτό σκηνικό με κάποια συμβολικά αντικείμενα και οι πολυπληθείς ηθοποιοί (21 άτομα) σε πλήρη παράταξη, καθισμένοι στο βάθος… Με μια ενδιαφέρουσα σκηνοθετική προσέγγιση που θα χαρακτηρίζαμε πρωτότυπη, σύγχρονη, απέριττη, αφαιρετικήως προς το πνεύμα, αποδόθηκε αποτελεσματικά η δαιδαλώδης, πολυπρόσωπη πλοκή με εντάσεις, ανατροπές, θεατρικότητα, συναισθηματικές εναλλαγές, ενώ κάποια συμβολικά, ατμοσφαιρικά ευρήματα όπως το φωτισμένο «άνοιγμα» στο βάθος ως τρίτο «επίπεδο», πρόσθεσαν πόντους ενδιαφέροντος στη θέαση… Εκτιμήσαμε ιδιαίτερα ορισμένα σημαντικά στοιχεία, όπως την επιλογή της συνεχούς παρουσίας όλων των ηθοποιών σαν παγωμένο «tableauxvivant» στο φόντο , που στις κατάλληλες σκηνές έρχονταν στο προσκήνιο για δράση και μετά αποσύρονταν, ως στοιχείο μοντέρνας οπτικής, ζωντάνιας και συνάμα σκηνικής οικονομίας…
Θαυμάσαμε επίσης την επιλογή του εντυπωσιακού ταμπλό- χωρίσματος που ανοίγει και κλείνει πίσω του τη δράση, σαν να παραπέμπει στο άνοιγμα ενός «παραθύρου» σε φανταστικό κόσμο- διαχωρισμένο από τον παρόντα ρεαλιστικό ή στο τράβηγμα μιας κουρτίνας για την αποκάλυψη της θέας ή στο άνοιγμα ενός παραμυθένιου βιβλίου «μια φορά κι έναν καιρό…» Επιπλέον εκτιμήσαμε τους «σκηνοθετημένους» φωτισμούς που με τις διακυμάνσεις σε κομβικά σημεία σηματοδοτούσαν εύστοχα νοερές αλλαγές από τη μυθοπλασία στη διαχρονικότητα των μηνυμάτων, ενώ η πληθωρική σκηνή του γαμήλιου πάρτι με έντονη ρυθμική μουσική και απολαυστικές χορογραφίες, προσέδωσε ιδιαίτερη ζωντάνια, σε μια παράσταση με ομαλή ροή και ρυθμό χωρίς χάσματα και με ένα δυνατό, συμβολικό φινάλε που συμπύκνωσε όλη τη δραματική ουσία… Τέλος εκτιμήσαμε την επιτυχή ισορροπία μεταξύ ρεαλισμού και υπέρβασης, καθώς και την «αποδέσμευση» από συγκεκριμένο τόπο και χρόνο με ουδέτερα κοστούμια, μουσική, αξεσουάρ κλπ., καθιστώντας την παράσταση άχρονη, στηριγμένη στη δύναμη του ηθικού διπόλου…
Σε ερμηνευτικό επίπεδο, απολαύσαμε ένα άξιο πολυπληθές σύνολο ηθοποιών, με θαυμάσιο συντονισμό στις ομαδικές σκηνές όπως αυτή του πάρτι και με εξαιρετικές ατομικές επιδόσεις στα επιμέρους στιγμιότυπα, καθώς διακρίναμε επαγγελματισμό, υποκριτική ωριμότητα, σκηνική εμπειρία, δουλεμένα εκφραστικά μέσα ιδιαίτερα στις εντάσεις, εύστοχη κινησιολογία και ενέργεια, πλήρη ετοιμότητα στις πολλαπλές αλλαγές σκηνών κλπ. αποδίδοντας την πληθώρα χαρακτήρων κατά βάση με ρεαλισμό, που ενίοτε φλέρταρε αδιόρατα με τον σουρεαλισμό ενός εξωπραγματικού μύθου… Είναι αδύνατο να αναφερθούμε ονομαστικά στα 21 αξιόλογα πρόσωπα – μεταξύ των οποίων οι έμπειροι και εξαιρετικοί Ελένη Θυμιοπούλου, Ορέστης Παλιαδέλης, Δημήτρης Ναζίρης, Χρίστος Στυλιανού κ.α.– ωστόσο οφείλουμε να αναφερθούμε στην πρωταγωνίστρια, τον «καλό άνθρωπο του Σετσουάν» Ιωάννα Δεμερτζίδου… η οποία ανταπεξήλθε επιτυχώς με πλήρη αφοσίωση, ευελιξία, εκφραστικότητα, δουλεμένη στάση σώματος και κίνηση, σε έναν απαιτητικό, εμβληματικό και πληθωρικό διπλό ρόλο, αυτόν της πόρνης Σεν Τε και του ξαδέλφου Σουι Τα, εκφράζοντας με μεγαλύτερη πειστικότητα την θηλυκή – αγαθή εκδοχή του ρόλου…
Από άποψη αρνητικών παρατηρήσεων (-) η βασική αφορά στην μόνιμη «πληγή» των παραστάσεων του ΚΘΒΕ, ήτοι την σταθερά… μαμούθ διάρκεια των 3 ωρών και 15 λεπτών, που ακόμα και για αριστούργημα καταντά κουραστική, ωστόσο όσο κι αν γκρινιάζουμε ουδείς συγκινείται, επιμένοντας εμμονικά στα τρίωρα, λες και συνιστούν… εγγύηση «ποιότητας» ή δεν ξέρω τί άλλο! Πραγματικά μοιάζει με ανεξήγητο «απωθημένο» ή «σύμπλεγμα», δεδομένου ότι ΚΑΙ η συγκεκριμένη παράσταση ξεχείλωσε με τραβηγμένες σκηνές, φλυαρίες κι επαναλήψεις, που μπορούσαν άνετα να συμπτυχθούν σε πυκνότερο δίωρο, όμως εμείς τα λέμε κι εμείς τα ακούμε, η περίεργη εμμονή επιμένει χωρίς να ιδρώνει κανενός αυτί! Στα επιμέρους στοιχεία εντοπίσαμε κάποια μονοτονία στην ατμοσφαιρική μουσική υπόκρουση από (αθέατη) ζωντανή μουσική με κιθάρα- τσέλο- κλαρινέτο, ενώ θα εκτιμούσαμε λίγο πιο ψαγμένα- φροντισμένα σκηνικά αντικείμενα… Τέλος, στην πρωταγωνιστική ερμηνεία θα περιμέναμε πιο έντονα διαφοροποιημένη σε εκφορά λόγου και κινησιολογία την μεταμόρφωση σε «ξάδελφο», ώστε να αποδοθεί και η ανδρική εκδοχή με σαφήνεια – έστω κι αν επρόκειτο για υπέρβαση…
Συνοψίζοντας (=) θα μείνουμε βεβαίως στο ενδιαφέρον έργο με τις διαχρονικές ηθικές αναφορές, που αποδόθηκε περίφημα με σύγχρονη αφαιρετική σκηνοθεσία και άξιες ερμηνείες, παραβλέποντας την κουραστική διάρκεια, τουλάχιστον για όσο ακόμα αντέχουν τα όρια υπομονής μας…
Βαθμολογία: 7/10
ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
«Ο καλός άνθρωπος του Σε Τσουάν» του Μπέρτολτ Μπρεχτ.
Στην πόλη Σε Τσουάν της Κίνας, τρεις θεοί αναζητούν κατάλυμα για μια νύχτα. Η πόρνη Σεν Τε είναι η μόνη που δέχεται να τους φιλοξενήσει. Οι θεοί την ανταμείβουν με ένα σημαντικό χρηματικό ποσό, αναγνωρίζοντας σε αυτήν έναν καλό άνθρωπο∙ τον καλό άνθρωπο που αναζητούσαν στη γη. Η Σεν Τε με το ποσό αυτό ανοίγει ένα καπνοπωλείο. Ωστόσο…
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς. Ερμηνεύουν Μελίνα Αποστολίδου, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Ελένη Θυμιοπούλου, Στέλιος Καλαϊτζής, Γιάννης Καραμφίλης, Άγγελος Καρανικόλας, Νίκος Κουσούλης κ.ά.
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 19:00 Πέμπτη- Παρασκευή: 21:00 Σάββατο: 18:00- 21:00 Κυριακή: 19:00
-Αναλυτικές πληροφορίες για τη παράσταση θα βρείτε εδώ
