Μια κακόηχη περφόρμανς- αχταρμάς  οι «Ανατροπές της νύχτας» στο Φουαγιέ της ΕΜΣ… Είδαμε και σχολιάζουμε

Είδε και σχολιάζει η Πίτσα Στασινοπούλου για την Κουλτουρόσουπα

Ομολογουμένως, η νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ στο Φουαγιέ της ΕΜΣ όπως περιγράφεται στο σχετικό σημείωμα, κεντρίζει την περιέργεια, καθώς οι αναφορές σηματοδοτούν έναν «αέρα καινοτομίας» με ιδιαίτερο ενδιαφέρον… άλλωστε η συγκεκριμένη σκηνή μας έχει συνηθίσει σε εναλλακτικές παραστάσεις -μακρά από τα συμβατικά πρότυπα της κεντρικής-  εκ των οποίων  κάποιες εξαιρετικές ή έστω ξεχωριστές, ενώ άλλες της κατηγορίας «άνθρακες ο θησαυρός» ή «πολλή φασαρία για το τίποτα»… Εν προκειμένω δεν ξέραμε βέβαια εκ των προτέρων αν σταθούμε τυχεροί ή όχι, ωστόσο άξιζε σίγουρα το «ρίσκο» για ένα εγχείρημα που έμοιαζε αντισυμβατικό και άρα γοητευτικό…

Μιλάμε για την παράσταση- περφόρμανς «Ανατροπές της νύχτας» σε κείμενο Χριστόφορου Χριστοφή και σκηνοθεσία Χάρη Πεχλιβανίδη, που παρακολουθήσαμε στο Φουαγιέ της ΕΜΣ και παρακάτω θα φανεί αναλυτικά το πόσο τυχεροί ή άτυχοι υπήρξαμε…

Προηγουμένως μας ενημέρωσαν στο ταμείο ότι θα παρακολουθήσουμε όρθιοι την παράστασης της μίας ώρας– για όσους δεν διάβασαν το πλήρες δελτίο τύπου- και στις εκκλήσεις κάποιων με προβλήματα υγείας, παραχώρησαν ελάχιστες (5-6) καρέκλες, στις οποίες μας τοποθέτησαν απρόθυμα και μάλλον αγενώς με ανεξήγητη αυστηρότητα, ενώ κάποιες σαν τη δική μου βρισκόταν πίσω από κολώνα κόβοντας μέρος της θέασης, κάπως σαν «τιμωρία» (;) και με απαγόρευση να την μετακινήσω ούτε πόντο… Η πληθώρα των υπολοίπων θεατών αραδιάστηκαν όρθιοι περιμετρικά της αίθουσας, καθότι επρόκειτο για «βιωματική εμπειρία» με διάδραση και συμμετοχή του κοινού, ενισχύοντας την προσμονή για κάτι διαφορετικό, που σε κάνει να παραβλέπεις το άβολο της κατάστασης…

Στο μεταξύ στο κέντρο της αίθουσας όλη αυτή την ώρα περιφέρονται με «τελετουργικές» κινήσεις φιγούρες με σουρεαλιστική εμφάνιση  και κάποια στιγμή με αλαλαγμούς ξεκινά το δρώμενο… όπου μέσω μιας ηχογραφημένης φωνής που αφηγείται και  μέσω ομαδικών απαγγελιών ή ζωντανών διαλόγων συνοδεία μόνιμου βόμβου ως ηχητικό περιβάλλον, παρακολουθούμε μετά μεγάλου κόπου, τη συνάντηση σε πανδοχείο την εποχή του μεσαίωνα, ενός σαιξπηρικού ηθοποιού και ενός μυστηριώδους μοναχού, οι οποίοι ανταλλάσσουν τις αντιφατικές κοσμοθεωρίες τους, ταξιδεύουν υπερβατικά στον χωροχρόνο μεταξύ πραγματικότητας και ψευδαίσθησης, διασταυρώνονται με ιστορικές προσωπικότητες, βυζαντινούς αυτοκράτορες, καλλιτέχνες, φιλόσοφους, σαν τον νεωτεριστή Τζιορντάνο Μπρούνο (μοναχός) που καταδικάστηκε από την Ιερά Εξέταση στην πυρά για τις φιλελεύθερες ιδέες του…  όλα αυτά με εμπλοκή του φιλοχρήματου ζευγαριού των πανδοχέων  και με συνοδεία τεσσάρων φιγκυράν  εν είδει «χορού αρχαίου δράματος» σε ρόλο «σχολιαστών»,  σε έναν σκοτεινό τόπο που καταστρέφεται, λίγο πριν τον καταπιεί η θάλασσα…

Θα μπορούσα να αραδιάσω πολλές βαθυστόχαστες περικοκλάδες (-) για να θολώσω τα κουλτουριάρικα νερά, ωστόσο θεωρώ ότι η λέξη-κλειδί που αποδίδει το πνεύμα του έργου είναι η λέξη «αχταρμάς» (με το συμπάθιο)… Μια ανούσια, άνευ ειρμού και στόχου χωροχρονική περιπλάνηση με συναντήσεις ετερόκλητων ιστορικών προσώπων και συνονθύλευμα ουτοπικών- δυστοπικών καταστάσεων, χωρίς νοηματική συνοχή, στοιχειώδη δομή, καθαρή απεύθυνση… Μπορεί ο συγγραφέας να φαντασιώνεται ότι αναδεικνύει τη μνήμη ή τον χρόνο  «να φέρνει τα πρόσωπα αντιμέτωπα με τα υπαρξιακά τους αδιέξοδα» και λοιπά νεφελώδη, ωστόσο πρόκειται για μια επί τούτου θολούρα, μια κουραστική, άνευρη, αδιάφορη ακροβασία μεταξύ πραγματικού και φανταστικού ή ιστορικού και σουρεαλιστικού που ουδόλως συνέβαλε σε οποιαδήποτε εγκεφαλική ή συναισθηματική διέγερση, πλην του εκνευρισμού για πολλούς λόγους, με κύριο και βασικότερο την επίπονη προσπάθεια να… ακούσουμε τα λόγια του κειμένου!

Καθότι ο σκηνοθέτης Χάρης Πεχλιβανίδης είχε τη φαεινή έμπνευση, αφενός να αποδώσει μεγάλο μέρος του κειμένου με ομαδική εκφορά λόγου από τον «χορό», συχνά ασυγχρόνιστη και άρα δυσνόητη, και σαν να μην έφτανε αυτό, φρόντισε να συνοδεύει σχεδόν όλο το έργο με μόνιμο ήχο ενοχλητικού βόμβου σαν βουητό αντήχησης, με συνέπεια από πχ. 10 φράσεις, ζήτημα να ακούγαμε ευκρινώς  3-4 (!), χάνοντας πάνω απότο μισό κείμενο, παραιτούμενοι κάποια στιγμή απηυδισμένοι από την κουραστική και ανεδαφική προσπάθεια…Υπό παρόμοιες συνθήκες, όπου στο ανερμάτιστο συνονθύλευμα του περιεχομένου ήρθε να προστεθεί και η κακόηχη σκηνοθετική απόδοση,  είναι αδύνατο να συνδέσεις νοήματα ακούγοντας αποσπασματικά σκόρπια λόγια, οπότε τί να πω!  Δεν αποκλείεται να διατυπώθηκαν και… μεγαλειώδεις σκέψεις, που αν τις άκουγα θα τις εκτιμούσα αναλόγως, αλλά επί του παρόντος, λόγω «τεχνικού προβλήματος» κωλύομαι…

Καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι μάλλον η σκηνοθετική επιλογή «προσπέρασε» τον λόγο ως μη σημαντικό –και πώς να την αδικήσω;- για να εστιάσει στο θέαμα, ωστόσο με τη συνήθη εξεζητημένη οπτική μιας «διανοουμενίστικης» προσέγγισης, ήτοι κοινώς δηθενιάς για εντυπωσιασμό, όταν λείπει τραγικά η ουσία και οι ατυχείς συμβολισμοί χάσκουν μετέωροι άνευ υπαρκτού αντικρίσματος, πέραν των προφανών, με το πρόσχημα του σουρεαλισμού… Ένας ηθοποιός καθισμένος σε κυλιόμενη καρέκλα γραφείου, ένας νεαρός- μαυροντυμένη χορεύτρια να περιφέρεται άσκοπα άνευ χορού, ένας μοναχός με ξυλοπόδαρα να δηλώνει την «υψηλή» παρουσία του, ένα ζευγάρι ντυμένο σαν κολλημένοι σιαμαίοι, τέσσερεις φιγούρες στα μαύρα να απαγγέλουν ομαδικά, να στριφογυρίζουν με χορευτικές κινήσεις και να μεταφέρουν άλλοτε κεφαλές ζώων (για την ελληνιστική περίοδο;) και άλλοτε ψάρια (για την καταβύθιση της πόλης στον ωκεανό), συν ένα εντελώς ξεκάρφωτο, αψυχολόγητο πάρτι από το πουθενά, όπου έλαβε μέρος και η περίφημη «διάδραση»: Η φωνή στα ηχεία ζήτησε από τους θεατές που στέκονταν  δεξιά, να μεταφερθούν απέναντι στα αριστερά και να ανάψουν τους φακούς των κινητών για ατμόσφαιρα στο πάρτι! Όταν τελείωσε σε 2-3 λεπτά, τους ζήτησε να ξαναπάνε στην αρχική τους θέση και η… διάδραση ολοκληρώθηκε! Μιλάμε για σπουδαία βιωματική εμπειρία, όχι αστεία…(και μη χειρότερα!) Για να μην αναφέρω και τους προβολείς, καρφωμένους στα μάτια των απέναντι θεατών να μας τυφλώνουν…

Βεβαίως πρόκειται για άξιους ηθοποιούς (+) σαν την Λίλα Βλαχοπούλου, τον Δημήτρη Ναζίρη, τον Δημήτρη Σακατζή, όχι όμως επειδή εδώ ανέδειξαν το ταλέντο τους σε μια ανούσια προβληματική περφόρμανς που τους κατάπιε, αλλά επειδή το έχουμε δει να λάμπει σε σημαντικές δουλειές που είχαν την ευκαιρία να μας το προσφέρουν απλόχερα… Εν προκειμένω υπηρέτησαν συνειδητά ως όφειλαν αυτό το ατυχές που τους ανατέθηκε, μη έχοντας επιλογή, πλαισιωμένοι από τον χορευτή Αλέξη Τσιάμογλου και τους φιγκυράν Θέμις Δανιηλίδου, Νένα Δούρου, Στάσα Σιάπκα και Νίκο Σιμητόπουλο, ακολουθώντας φιλότιμα τις οδηγίες, με σοβαρό αδύναμο σημείο την έλλειψη συγχρονισμού στις φωνές… Επίσης στα θετικά θα καταχωρήσουμε τα θεατράλε κοστούμια και κυρίως το ευφυές «ενωμένο» του ζευγαριού των πανδοχέων…

Κατόπιν τούτων (=) είναι προφανές ότι ατυχήσαμε ιδιαιτέρως με μια ανούσια εμπειρία συγγραφικής θολούρας και σκηνοθετικής δηθενιάς, όπου ο παραπλανητικός όρος «βιωματική», εξαντλήθηκε στην… όρθια θέαση, με μοναδική καλή τύχη την μόλις ωριαία διάρκεια ευτυχώς…

Βαθμολογία:  1,8/10