Εντυπωσίασε η Δήμητρα Ματσούκα στη παράσταση «Mήδεια, ένα μανιασμένο ποίημα»
…είδαμε + σχολιάζουμε…
Η Δήμητρα Ματσούκα παρουσιάζει στο Black Βox το προκλητικό έργο του Ζαν-Ρενέ Λεμουάν «Μήδεια, ένα μανιασμένο ποίημα» σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη για λίγες μόνο παραστάσεις.
Λίγα λόγια για το έργο: Η μυστηριώδης και αμφιλεγόμενη Μήδεια, ξαναγεννιέται και πάλι από τις στάχτες της στο “μανιασμένο ποίημα” του Ζαν-Ρενέ Λεμουάν, (βραβευμένου με Βραβείο Κριτικών και Βραβείο της Εταιρείας Δραματικών Συγγραφέων και Συνθετών) για να διηγηθεί με σημερινά λόγια, τη βιαιότητα και την προκλητική δύναμη του τραγικού μύθου. Επιστρέφει να πει την αλήθεια της, την αλήθεια της κάθε γυναίκας που νιώθει ότι έχει προδοθεί. Οι σκανδαλώδεις πράξεις αυτής της γυναίκας, συγκλονίζουν, αναστατώνουν αλλά ταυτόχρονα συναρπάζουν…
Το κείμενο του έργου, σε μετάφραση Έφης Γιαννοπούλου, γενναίο, ουσιώδες ,σχεδόν παρθένο, με λέξεις μακριά από κοσμιότητες. Με λέξεις που δεν κρύβονται, δεν καλύπτονται αλλά ξεγυμνώνονται μπροστά σου με ειλικρίνεια. “Oι κόσμιες λέξεις εφευρέθηκαν από αυτούς που θέλουν να σου κρύψουν την αλήθεια”. Και το κείμενο του Λεμουάν αποφασίζει να σου την αποκαλύψει.
Η παράσταση χωρίζεται σε τρείς χρόνους. Στον πρώτο χρόνο του έργου η Μήδεια είναι τρελή από έρωτα, από πάθος. Ο πόθος σε πρώτο πλάνο, η αγάπη του Ιάσονα η μοναδική της σωτηρία. Η ανάγκη του φευγιού της επιτακτική και η αρπαγή της πλέον μοιραία…
Στον δεύτερο χρόνο ο Ιάσονας και η Μήδεια, περιπλανώμενοι, χωρίς πατρίδα μα η ίδια δυνατή και απροσπέλαστη με σημαία της νίκης της τον έρωτα του αγαπημένου της, τα παιδιά τους,την ευτυχία που όμως προσπερνάει… Ο Ιάσονας την εγκαταλείπει. Προδοσία. Θυμός. Εκδίκηση. Η Μήδεια θέλει να σκοτώσει αυτόν, θέλει να τον τιμωρήσει . Η Μήδεια σκοτώνει τα παιδιά της…
Στον τρίτο χρόνο της παράστασης η Μήδεια γυρίζει στην πατρίδα. Σκυμμένη, ξένη, ντροπιασμένη. Μένει δίπλα στον πατέρα της, τον φονιά των ξένων. Ο πατέρας φεύγει, η Μήδεια του κλείνει τα μάτια. Σιωπή. Μα η Μήδεια ακούει. Τις βαριές αλυσίδες της μοίρας που σέρνονται. Και τότε όλα μεμιάς εμφανίζονται μπροστά της…
Στον δεύτερο χρόνο ο Ιάσονας και η Μήδεια, περιπλανώμενοι, χωρίς πατρίδα μα η ίδια δυνατή και απροσπέλαστη με σημαία της νίκης της τον έρωτα του αγαπημένου της, τα παιδιά τους,την ευτυχία που όμως προσπερνάει… Ο Ιάσονας την εγκαταλείπει. Προδοσία. Θυμός. Εκδίκηση. Η Μήδεια θέλει να σκοτώσει αυτόν, θέλει να τον τιμωρήσει . Η Μήδεια σκοτώνει τα παιδιά της…
Στον τρίτο χρόνο της παράστασης η Μήδεια γυρίζει στην πατρίδα. Σκυμμένη, ξένη, ντροπιασμένη. Μένει δίπλα στον πατέρα της, τον φονιά των ξένων. Ο πατέρας φεύγει, η Μήδεια του κλείνει τα μάτια. Σιωπή. Μα η Μήδεια ακούει. Τις βαριές αλυσίδες της μοίρας που σέρνονται. Και τότε όλα μεμιάς εμφανίζονται μπροστά της…
Μεταφορικά και κυριολεκτικά μεγάλη πρωταγωνίστρια του έργου, η “μανιασμένη”, Δήμητρα Ματσούκα. Θα αφιερώσουμε λίγες γραμμές, πριν περιγράψουμε την ερμηνεία της, σε αυτήν τη ριζοσπαστική (θα τολμούσαμε να αναφέρουμε )περίπτωση ηθοποιού. Η Δ. Ματσούκα αναμφισβήτητα επρόκειτο για μια ελκυστική, αισθησιακή φιγούρα που οι μισοί θεατές θα έρθουν για να δουν αυτό και οι άλλοι μισοί θα έρθουν για να δουν την ταλαντούχα ηθοποιό Ματσούκα.
Το κοινότυπο κλισέ ότι όποια είναι ωραία δεν μπορεί να είναι και ταλαντούχα, είναι μεγάλο φορτίο και η συγκεκριμένη μέσα από τη θεατρική οδό που έχει επιλέξει τα τελευταία χρόνια έχει κατορθώσει να το καταρρίψει.
Κάτι που κατάφερε και σε αυτή τη παράσταση. Εμφανώς μουδιασμένη στην αρχή, βρίσκοντας τη σταθερότητα της όμως στην πορεία απέδωσε μια ερμηνεία που την αισθανόσουν. Εκφραστικότητα σύγχρονης μορφής, με ξεσπάσματα αναφιλητών και γελώτων, με διαφορετικά ηχοχρώματα, με εναλλασσόμενα ψυχολογικά υπόβαθρα.
Το πρόσωπο της να μεταμορφώνεται, από θύμα σε θύτη, από τρυφερή σε σκληρή, από ερωμένη σε παιδοκτόνο. Μεταφέροντας εύστοχα τη Μήδεια του τότε, στη Μήδεια του σήμερα. Περνώντας από την Ανατολή στη Δύση.
Με έντονη κίνηση, σηκώθηκε, έπεσε, σύρθηκε, στροβιλίστηκε, ακινητοποιήθηκε. Ο λόγος της άλλοτε συρτός, άλλοτε κοφτός, άλλοτε ζωηρός και άλλοτε απόμακρος, φοβισμένος. Εξαιρετική εκφορά λόγου, δουλεμένη κινησιολογία, εντυπωσιακή εκφραστικότητα. Αυτή ήταν η Δ.Μάτσουκα, ενσαρκώνοντας μια Μήδεια που σε κάνει να αναρωτιέσαι για αυτή τη τραγική φιγούρα…
Άραγε θύτης ή ακόμα ένα θύμα του ανίκητου πάθους;
Στην σκηνοθεσία του έργου, εξελίσσοντας στο έπακρον τη παράσταση, ο Λευτέρης Γιοβανίδης. Ο σκηνοθέτης με τη βοήθεια του σκηνικού (Κωνσταντίνος Ζαμάνης) ,όπου
υψώνονταν λάμπες σε διάφορα ύψη και μεγέθη, κατόρθωσε να φωτίσει κατάλληλα το πρόσωπο της πρωταγωνίστριας του και συγχρόνως τα συναισθήματα που ανέβλυζαν μέσα από αυτό. Η Δ. Ματσούκα “έπαιζε” με τους φωτισμούς καθ ‘ όλη τη διάρκεια του έργου δημιουργώντας κατά κάποιο τρόπο αόρατους συμπρωταγωνιστές, θέτοντας όρια στο πεδίο δράσης της κάθε σκηνής και καλλιεργώντας συνάμα συμβολισμούς.
υψώνονταν λάμπες σε διάφορα ύψη και μεγέθη, κατόρθωσε να φωτίσει κατάλληλα το πρόσωπο της πρωταγωνίστριας του και συγχρόνως τα συναισθήματα που ανέβλυζαν μέσα από αυτό. Η Δ. Ματσούκα “έπαιζε” με τους φωτισμούς καθ ‘ όλη τη διάρκεια του έργου δημιουργώντας κατά κάποιο τρόπο αόρατους συμπρωταγωνιστές, θέτοντας όρια στο πεδίο δράσης της κάθε σκηνής και καλλιεργώντας συνάμα συμβολισμούς.
Το ιδιαίτερο φόρεμα που φορούσε η ίδια (από τη Μαρία Παπαδοπούλου) ενδυματολογική σύμπτυξη νέου και παλαιού, μετατράπηκε και αυτό σε σκηνοθετική καθοδήγηση, το οποίο έβγαινε και έμπαινε, τονίζοντας συναισθήματα διαφυγής, απόγνωσης και αποδοχής των καταστάσεων.
Τέλος η μουσική επιμέλεια του έργου εξύψωνε συναισθηματικές διακυμάνσεις και πρόσδιδε ένταση σε φορτισμένες σκηνές. Ο Λ.Γιοβανίδης θέλησε μέσα από το σκληρό κείμενο του Λεμουάν να ανασύρει τη Μήδεια της ιστορίας, να την οικειοποιήσει σε εμάς και να κερδίσει τον οίκτο μας ως μια άλλη περσόνα σε μια ιστορία αγάπης χωρίς ευτυχισμένο τέλος.. Και το πέτυχε..
Εν κατακλείδι [=]
Μια παράσταση που αξίζει σε όλα τα καλλιτεχνικά της κομμάτια, κείμενο, ερμηνεία, σκηνοθεσία. Ένα θεατρικό ανέβασμα πρωτότυπου και επιτυχημένου μοντερνισμού. Ίσως τελικά η Μήδεια να μην ήταν τίποτα παραπάνω από έναν άνθρωπο που στερήθηκε την αγάπη που λαχταρούσε και δολοφόνησε τα όνειρα της… Και αυτά είναι τα λόγια της…
“Επιστρέφω σ’ αυτούς που δολοφόνησα. Είστε εχθροί μου στους αιώνες των αιώνων. Σας καταριέμαι, σας γαμάω, αρνούμαι τη συμπόνια σας, τις γνώσεις σας, τα πρωτόκολλά σας, τα ευαγγέλιά σας, σας σκοτώνω, σας γαμάω, ξαναβάζω στο κεφάλι μου το πέπλο της ξένης και ξαναγίνομαι Μήδεια”
Βαθμολογία
7 στα 10
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Λευτέρης Γιοβανίδης, Μετάφραση: Έφη Γιαννοπούλου, Σκηνικά: Κωνσταντίνος Ζαμάνης, Κοστούμια: Μαρία Παπαδοπούλου, Κινησιολογία: Pauline Huguet, Φωτισμοί: Νίκος Σωτηρόπουλος, Φωτογραφίες: Ορφέας Εμιρζάς, Ερμηνεύει η Δήμητρα Ματσούκα
Φωτογραφικό υλικό
