O καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου, Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος, σκηνοθετεί φέτος μια από τις καλύτερες κωμωδίες του Αριστοφάνη, τις “Θεσμοφοριάζουσες”. Με μια πλειάδα νέων,ταλαντούχων ηθοποιών η παράσταση ξεκίνησε το ταξίδι της θερινής της περιοδείας και παρουσιάστηκε για δύο μέρες στο Θέατρο Δάσους Θεσσαλονίκης.
Το Δελτίο Τύπου αναφέρει: Ο Ευριπίδης είναι ταραγμένος, γιατί οι γυναίκες, που σήμερα τελούν την μεγάλη τους γιορτή, τα Θεσμοφόρια, είναι αποφασισμένες να τον τιμωρήσουν, επειδή τις δυσφημίζει στα έργα του. Μοναδικός τρόπος για να αποτρέψει τον κίνδυνο, είναι να στείλει στα Θεσμοφόρια έναν δικό του άνθρωπο, ντυμένο γυναικεία, για να τον υπερασπιστεί. Τη δύσκολη αποστολή αναλαμβάνει ο Μνησίλοχος. Πράγματι οι Θεσμοφοριάζουσες − που αποτελούν τον Χορό της κωμωδίας −, αρχίζουν να κατηγορούν τον Ευριπίδη. Όταν πάρει τον λόγο, ο μεταμφιεσμένος Μνησίλοχος επιτίθεται κι αυτός προσχηματικά στον Ευριπίδη, έπειτα όμως προσπαθεί να τον υποστηρίξει, λέγοντας ότι οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για πολλά περισσότερα από αυτά που τούς προσάπτει ο τραγικός ποιητής. Και ενώ ο Χορός αγανακτεί με αυτά που ακούει, εμφανίζεται ο Κλεισθένης, γνωστός Αθηναίος της εποχής με θηλυπρεπή εμφάνιση, και τους λέει ότι κυκλοφορεί μια φήμη πως κάποιος άνδρας ντυμένος γυναικεία βρίσκεται ανάμεσά τους. Πολύ γρήγορα, ο Μνησίλοχος αποκαλύπτεται και κατηγορείται για παραβίαση των ιερών τελετουργικών κανόνων, ενώ προσπαθεί να ειδοποιήσει τον Ευριπίδη, που παραφυλάει, ότι το σχέδιό τους έχει αποκαλυφθεί. Ο Ευριπίδης, στην προσπάθειά του να σώσει τον υπερασπιστή του, εμφανίζεται στην γιορτή των Θεσμοφορίων πολλές φορές με διαφορετική κάθε φορά εμφάνιση, και κάνει τελικά στις γυναίκες μια πρόταση: θα σταματήσει να τις κακολογεί στα έργα του, αν τον αφήσουν να απελευθερώσει τον Μνησίλοχο. Οι γυναίκες δέχονται και οι δύο άντρες φεύγουν. Η κωμωδία τελειώνει με τους πανηγυρισμούς του Χορού.
Οι Θεσμοφοριάζουσες είναι κωμωδία του Aριστοφάνη, που έγραψε και παρουσίασε το 411 π.Χ. πιθανότατα στα Μεγάλα Διονύσια,την ίδια χρονιά που παρουσιάστηκε και η Λυσιστράτη ,ακόμα ένα σπουδαίο έργο του ποιητή.
Στα θετικά του έργου (+)
Η μετάφραση του έργου, εκπονήθηκε από τον Παντελή Μπουκάλα κρατώντας ακέραιο το κυρίως σώμα της κωμωδίας. Στα περισσότερα έργα του Αριστοφάνη, θα λέγαμε ότι οι διασκευές είναι συνήθως περιττές διότι η διαχρονικότητα, η οξυδέρκεια και το καυστικό χιούμορ όπου διαθέτουν, καθιστούν σχεδόν μηδενική την παρέμβαση του κάθε μεταφραστή. Έτσι λοιπόν στην συγκεκριμένη παράσταση είχαμε μία πιστή μετάφραση με στοιχεία ποιητικότητας σε ένα κείμενο- κομψοτέχνημα όπου θίγονται ζητήματα φύλου, θεατρικοτήτας και πολιτικής. Η ποιότητα αυτών των αρχαίων έργων μας δημιουργεί επανειλημμένως έναν θαυμασμό ως προς την διαχείριση του μέτρου. Πως οι αστεϊσμοί και τα καυστικά σχόλια μέσα σε αυτά τα κείμενα διατηρούν ένα επίπεδο, χωρίς να αγγίζουν ούτε κατά διάνοια τον όρο του ευτελούς ή του ευκολοχώνευτου. Εδώ ο αστεϊσμός έχει να δηλώσει μια ουσία και ένα βαθύ νόημα δεύτερης ανάγνωσης, εδω ο θεατής γελάει αλλά το υποσυνείδητο διδάσκεται. Στην εποχή της “ευκολίας”, στην εποχή που η ίδια η ζωή μας έχει μετατραπεί σε “φαστ φουντ” ,αυτά τα έργα αποτελούν σημείο επαναπροσδιορισμού.
Το σκηνικό της παράστασης ,από τη Μαγδαληνή Αυγερινού, μια εικαστικά όμορφη εικόνα αποτελούμενη από μικρές σκηνές όπου έβρισκαν “καταφύγιο” οι Θεσμοφοριάζουσες. Ωραίοι χρωματισμοί όπου συνέθεταν έναν καμβά λιτότητας μιας παλαιότερης και σύγχρονης Ελλάδας χωρίς όμως να έχουν κάποιο κομβικό, λειτουργικό χαρακτήρα μέσα στο έργο. Τα κοστούμια της παράστασης διέθεταν έναν χαρακτήρα, στο ίδιο καλλιτεχνικό μοτίβο με τη σκηνογραφία, χωρίς να κατορθώσουν να ενθουσιάσουν.
Μεγάλος νικητής του όλου καλλιτεχνικού πονήματος, οι ερμηνείες του έργου. Αφουγκραζόσουν από τη πρώτη στιγμή τη φρεσκάδα, αυτή τη καινούργια πνοή που προσδίδουν νέοι, ταλαντούχοι ηθοποιοί. Οι ερμηνείες ήταν απλές αλλά όχι απλοϊκές. Κωμικές ερμηνείες χωρίς υπερβολές, χωρίς καλλιτεχνική κόπωση, χωρίς ευτελείς εκβιασμούς ώστε να προκληθεί το γέλιο στους θεατές. Σύγχρονοι, καθαροί τρόποι θεατρικής απόδοσης που κατόρθωσαν να ανεβάσουν επίπεδο στο αποτέλεσμα της παράστασης.
Με πρωτεργάτη τον Μάκη Παπαδημητρίου στον ρόλο του Μνησίλοχου, κατανοώντας για ακόμα μια φορά γιατί έχει ξεχωρίσει στο θεατρικό γίγνεσθαι, ακολούθησαν με αξιέπαινες και δουλεμένες ερμηνείες, ο Γιώργος Χρυσοστόμου ως Αγάθονας και τοξότης, ο Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος ως Ευριπίδης και τέλος ο Γιώργος Παπαγεωργίου ως Κλεισθένης και υπηρέτης του Αγάθονα. Υπήρξαν όλοι τους ένα καλοκουρδισμένο ερμηνευτικό σύνολο που πολλές φορές η αμεσότητα τους, δημιουργούσε την αίσθηση στο κοινό ότι αυτή η καλλιτεχνική σύμπραξη πέρα από την απόλυτα επαγγελματική εικόνα που κατέθεσαν, ήταν και κάτι που ευχαριστούσε τους ίδιους ως προσωπικότητες. Και το θέατρο ανταμείβει πάντα την αλήθεια.
Σε αυτό το “γυναικείο” έργο του Αριστοφάνη, δεν θα μπορούσαν να λείψουν και οι πολύ καλές ερμηνείες στο τμήμα του Χορού. (Βαλέρια Δημητριάδου, Ειρήνη Μακρή, Κατερίνα Μαούτσου, Ίριδα Μάρα, Φραγκίσκη Μουστάκη, Ελένη Μπούκλη, Ηλέκτρα Σαρρή, Νατάσα Σφενδυλάκη, Αντιγόνη Φρυδά ). Η Άνδρη Θεοδότου στον ρόλο της Κρίτυλλας, απέδωσε μια ερμηνεία ζωτικότητας και ήταν χάρμα οφθαλμών η παρατήρηση της όλης θεατρικής απόδοσης της. Η Νάντια Κοντογιώργη αποτελεί πολυεργαλείο για κάθε σκηνοθέτη καθώς διαθέτει ταλέντο, τεχνική και καλλιεργημένα στο έπακρον εκφραστικά μέσα. Η Μαρία Κατσανδρή ως Φιλίστη κατέθεσε εμπειρία πάνω στην σκηνή και δυστυχώς δεν διακρίναμε μέσω της ερμηνείας της, το αδιαμφισβήτητο ταλέντο της Ελένης Ουζουνίδου στον ρόλο της Κυρήκαινας.
Στα αρνητικά του έργου (–)
Ενώ λοιπόν οι ερμηνείες του έργου σημειώθηκαν ως επιτυχημένες, το αποτέλεσμα της παράστασης κρίθηκε αδιάφορο. Πρώτο και σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η απουσία σκηνοθετικής καθοδήγησης. Από τη παράσταση έλειπε ρυθμός, σκηνοθετική ζωτικότητα, στίγμα και ταυτότητα. Οι ηθοποιοί βρίσκονταν σχεδόν αβοήθητοι πάνω στην σκηνή και πολλές φορές δινόταν η εντύπωση δημιουργίας αυτοσχεδιασμού από τους ίδιους. Καμία σκηνοθετική κορύφωση από τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο. Σε πολλές στιγμές οι σκηνές κόβονταν άτσαλα, οι ερμηνευτές εισέρχονταν αλλά και αποχωρούσαν σχεδόν αμήχανα από τη σκηνή και οι όποιες σκηνοθετικές προσθήκες χαρακτηρίστηκαν από μια αδικαιολόγητη καλλιτεχνική απλοϊκότητα. Οι Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη αποτελούν ουσιαστικά ένα μίνι θέατρο μέσα στο θέατρο. Το έργο αναπαράγει ένα μανιφέστο ενάντια σε οποιαδήποτε μορφή διάκρισης. Το κείμενο της παράστασης με όπλο του το χιούμορ, δίνει τη δυνατότητα στον κάθε δημιουργό ,από όποιο καλλιτεχνικό μετερίζι και αν υπηρετείται, να διαμορφώσει ένα πολυεπίπεδο αποτέλεσμα σε όλα τα τμήματα της κωμωδίας. Είτε σκηνογραφικά, είτε ερμηνευτικά, είτε σκηνοθετικά κάτι που δεν είδαμε δυστυχώς εδώ.
Tη μουσική επένδυση του έργου επιμελήθηκε ο Νίκος Κυπουργός και με τη βοήθεια των μουσικών Σοφίας Κακουλίδου και Αναστάση Σαρακατσάνου στήθηκε η μουσική σκηνή της παράστασης. Οι μελωδίες του έργου χαρακτηρίστηκαν ως επίπεδες, μην καταφέρνοντας να εξελίξουν τη παράσταση, παρά είχαν μια μορφή ανώριμης τέχνης όπου διαφάνηκε αρκετά και μέσα από τα ερμηνευτικά κομμάτια του Χορού. Οι “φωνές” του Χορού είχαν τη δυνατότητα να κορυφωθούν και να δημιουργηθούν στιγμές έκστασης ,κάτι που δεν κατόρθωσε να επιτευχθεί.
Εν κατακλείδι,
“‘Ολα είναι γυναίκες” στις Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη. Σε αυτή τη κωμωδία όπου παρουσιάστηκε σε στιγμές πολιτικής αναταραχής, ο ποιητής εκθέτει τα στάδια της θεατρικής διαδικασίας, το ποιεῖν, το σκευάζειν, το ὑποκρίνεσθαι και το θεᾶσθαι. Επίσης διαμορφώνει το πλαίσιο για την ανατροπή της τάξης των πραγμάτων σε κοινωνικοπολιτικό επίπεδο.Την πολυδιάστατη αυτή σημασία του έργου δεν κατόρθωσε δυστυχώς να αναδείξει η συγκεκριμένη παράσταση.Διέθετε δουλεμένες και προσεγμένες ερμηνείες αλλά υστερούσε στην σκηνοθετική επιμέλεια και σε κάποια άλλα επιμέρους στοιχεία,όπως αναφέραμε παραπάνω, διαμορφώνοντας ένα καλλιτεχνικά αδιάφορο αποτέλεσμα.
“Όλοι σε λένε κατευθείαν άγαλμα, εγώ σε λέω γυναίκα αμέσως. Όχι γιατί γυναίκα σε παρέδωσε στο μάρμαρο ο γλύπτης κι υπόσχονται οι γοφοί σου ευγονία αγαλμάτων, καλή σοδειά ακινησίας. Για τα δεμένα χέρια σου, που έχεις όσους πολλούς αιώνες σε γνωρίζω, σε λέω γυναίκα.
Σε λέω γυναίκα γιατ’ είσ’ αιχμάλωτη.”
Κική Δημουλά
Βαθμολογία:
5,5/10
Πληροφορίες για την παράσταση + πρόγραμμα περιοδείας, εδώ
=
Δείτε & αυτά:
–Τι παίζουν τα θέατρα στη Θεσσαλονίκη ΤΩΡΑ ΕΔΩ
–Τι παίζουν οι κινηματογράφοι στη Θεσσαλονίκη ΤΩΡΑ ΕΔΩ
–Σινεμά με Θέα 2018 στο Μέγαρο Μουσικής ΕΔΩ
–ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ: Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΟΥ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΟΥ 2018. Θέατρο, συναυλίες, φεστιβάλ κ.ά. ΟΛΕΣ ΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΕΔΩ
.
–Θέατρο Δάσους & Θέατρο Γης 2018 ΕΔΩ
Τι θα δείτε στη Μονή Λαζαριστών Ιούνιο & Ιούλιο 2018 – Όλες οι συναυλίες ΕΔΩ
–Καλοκαιρινές θεατρικές περιοδείες 2018 ΕΔΩ
–ΕΙΔΑΜΕ θεατρικές παραστάσεις & ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ ΕΔΩ
–ΕΙΔΑΜΕ μουσικές συναυλίες & ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ ΕΔΩ
Φωτογραφικό υλικό
