Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες της έντεχνης και λαϊκής ελληνικής μουσικής. Γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου του 1939, στα Εξάρχεια, στην Αθήνα. Ο ίδιος έχει δηλώσει σε συνέντευξή του ότι δεν είχε από μικρό παιδί το όνειρό να κάνει μουσική, όμως είχε μια έφεση σ’ αυτή, κι εξαιτίας της φιλίας που συνέδεε την οικογένειά του με τον Φιλοκτήτη Οικονομίδη, ο οποίος είχε διατελέσει καθηγητής και διευθυντής του Ωδείου Αθηνών, οι γονείς του τον έγραψαν στο Ωδείο Αθηνών όπου και μαθήτευσε κοντά στον Μενέλαο Παλάντιο. Συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι δίπλα στη Νάντια Μπουλανζέ και στη Μουσική Σχολή Τζούλιαρντ στη Νέα Υόρκη. Στην Τζούλιαρντ βρέθηκε μετά από τη γνωριμία του με τον Μπέρνστάιν, ο οποίος τον σύστησε στον Ντέιβιντ Ντάιαμοντ, μεγάλο Αμερικανό συνθέτη και μέλος της Σχολής.
Ο Ξαρχάκος έλεγε πως ήθελε να ασχοληθεί με τη σοβαρή μουσική, όμως σε νεαρή ηλικία έγραψε μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο και ξεχώρισε ως συνθέτης αυτού του είδους. Έτσι λοιπόν, γράφει μουσική για τα θεατρικά έργα «Το Πάρτυ» (1961) και «Τα κόκκινα φανάρια»(1961) και το 1962 για την ταινία «Ταξίδι». Το 1963 σημειώνει την πρώτη του μεγάλη επιτυχία συνθέτοντας τη μουσική επένδυση της ταινίας «Κόκκινα Φανάρια» του Βασίλη Γεωργιάδη και τα τραγούδια «Άπονη ζωή», «Φτωχολογιά» σε ερμηνεία Γρηγόρη Μπιθικώτση και το «Παράπονο» σε ερμηνεία της Τζένης Καρέζη. Μάλιστα, αυτά τα τραγούδια αποτέλεσαν την αφετηρία στη συνεργασία του συνθέτη με το δημοσιογράφο κι έπειτα στιχουργό Λευτέρη Παπαδόπουλο. Ο ομώνυμος δίσκος περιελάμβανε το «Σαββατόβραδο στην Καισαριανή» με τον Μπιθικώτση και το «Βάλε κι άλλο πιάτο στο τραπέζι» με τη Βίκυ Μοσχολιού. Την ίδια χρονιά γράφει τη μουσική για τις ταινίες «Τρίτος δρόμος» και το 1964 για τη «Λόλα».
.
Το 1965 ο Σταύρος Ξαρχάκος ξεκινά τη συνεργασία του με τον ποιητή και στιχουργό Νίκο Γκάτσο και μαζί αποκτούν μια γόνιμη συνεργασία σημειώνοντας διαχρονικές επιτυχίες όπως «Άσπρη Μέρα», «Μάτια Βουρκωμένα» με τον Μπιθικώτση, «Στου Όθωνα τα χρόνια ( Ένα μεσημέρι)», «Με τι καρδιά τον κόσμο ν’ αρνηθώ» με το Σταμάτη Κόκοτα κι άλλα πολλά. Επίσης γράφει τη μουσική για την ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη «Κορίτσια στον Ήλιο» (1968) και για την ταινία «Γυμνοί στο δρόμο»(1969) του Γιάννη Δαλιανίδη. Άλλα τραγούδια επιτυχίες του Σταύρου Ξαρχάκου για τη δεκαετία του ’60 είναι τα «Τα δάκρυά μου είναι κοντά», «Όνειρο δεμένο», «Τι έχει και κλαίει το παιδί», «Υπομονή», «Μάτια βουρκωμένα».
Ο Ξαρχάκος παραμένει δημιουργικά ενεργός τόσο στο θέατρο και τον κινηματογράφο όσο και στη δισκογραφία έως τα τέλη του ’70. Χαρακτηριστικά έργα αυτής της περιόδου είναι οι δίσκοι «Χρώματα», «6+6», «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντιεθ Μεχίας σε στίχους του Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, «Διόνυσε καλοκαίρι μας», «Νυν και αεί», και «Συμφωνία της Γιάλτας». Το 1973, στην περίοδο της δικτατορίας, γράφει τη μουσική για τη θρυλική παράσταση των Καζάκου-Καρέζη «Το μεγάλο μας τσίρκο». Επιπλέον, αυτήν τη δεκαετία και στη μεταπολίτευση ο Ξαρχάκος μαζί με τον Γκάτσο συνεργάστηκαν και με τον Νίκο Ξυλούρη δημιουργώντας διαχρονικές επιτυχίες με τη χαρακτηριστική ερμηνεία του τραγουδιστή όπως «Γεια σου χαρά σου Βενετιά», «Έβαλε ο Θεός σημάδι», κ.α.
.
Από το ’80 κι έπειτα η παρουσία του συνθέτη στη δισκογραφία είναι πιο αραιή όμως έγραψε το βραβευμένο έργο «Το Ρεμπέτικο»(1983) το οποίο αποτέλεσε τη μουσική επένδυση για την ομότιτλη ταινία του Κώστα Φέρρη και κυκλοφόρησε και σε δίσκο.
.
Επίσης, ο Σταύρος Ξαρχάκος από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 άρχισε να γράφει και κλασική μουσική. Έχει γράψει σουίτες μπαλέτου, κοντσέρτα αλλά και συμφωνικά έργα. Στο ενεργητικό του έχει περισσότερους από 42 δίσκους, μουσική για 21 ταινίες και 15 τηλεοπτικές παραγωγές, ενώ έχει συνθέσει μουσική και για αρχαία τραγωδία, δράματα και διεθνή μπαλέτα. Το έργο του έχει βραβευθεί πολλές φορές σε κινηματογραφικά και μουσικά φεστιβάλ, όπως το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Το 1994 ανακηρύχθηκε Διδάκτωρ Καλών Τεχνών του Πανεπιστήμιου Adelphi της Νέας Υόρκης και το 1995 ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση της «Κρατικής Ορχήστρας Ελληνικής Μουσικής». Το Δεκέμβριο του 2019 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτορας στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην ομιλία του, στην τελετή αναγόρευσης, με τίτλο «Η Μουσική, Θέμα Ζωής και Θανάτου» αναφέρει «Η μουσική είναι μια φυσιοκρατική αντίληψη των πραγμάτων. Είναι η θεϊκή επικοινωνία των ήχων. Περιγράφει τα ψυχικά βιώματα μ’ έναν κώδικα ανιδιοτελή. Δημιουργώντας ανάταση ψυχής και σαν αποτέλεσμα ανάταση πνεύματος. Είναι ένα ανυπάκουο σύννεφο, που επικάθεται και γαληνεύει την πιο φουρτουνιασμένη θάλασσα. Είναι ανυπάκουο σε συνημμένους λογικούς κανόνες και δεν υποτάσσεται στην κανονικοποιημένη αριθμητική συλλογικότητα. Είναι επαναστατικό! … Η μουσική μ’ έναν ακατανόητο τρόπο, τακτοποιεί το συναισθηματικό και το μυστηριακό χάος.»
.
.
Ακόμα, ο Ξαρχάκος τόλμησε να ασχοληθεί με τα κοινά μπαίνοντας ενεργά στον πολιτικό στίβο της χώρας. Εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων το 1986 και διετέλεσε Αντιδήμαρχος Πολιτιστικών Θεμάτων. Από το 1989 έως το 1990 διετέλεσε βουλευτής Α΄ Αθηνών κι από το 2000 έως το 2004 ευρωβουλευτής με τη Νέα Δημοκρατία.
Εν κατακλείδι, ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι αδιαμφισβήτητα ένας από τους μεγαλύτερους συνθέτες που πέρασαν από τη χώρα κι έχει αφήσει ανεξίτηλο το σημάδι του. Μέχρι και σήμερα συνεχίζει ακούραστος να ασχολείται, να παρουσιάζει, να ανανεώνει τη μουσική του με συναυλίες και συνεργασίες με σπουδαίους καλλιτέχνες. Η μουσική του αγγίζει τις ψυχές των απανταχού Ελλήνων κι έχει μεγαλώσει γενιές και γενιές με διαφορετικά βιώματα και διαφορετικές αντιλήψεις. Τα έργα του έχουν το χαρακτηριστικό προσωπικό του ύφος, ενώ η κριτική αναγνωρίζει μέσα τους κάτι από το δυναμισμό του Θεοδωράκη και τη λυρικότητα του Χατζιδάκι. Έχει κερδίσει επάξια μια θέση δίπλα στους μεγάλους Έλληνες δημιουργούς, ως ένας τιτάνας της ελληνικής έντεχνης και λαϊκής μουσικής.
Πηγές : Wikipedia, sansimera.gr
Φωτογραφίες: Σελίδα FB Stavros Xarchakos – Σταύρος Ξαρχάκος
Φωτογραφικό υλικό
