Με αφορμή τις «τύπου ΣΕΦΕΡΛΗ» παραστάσεις… Από τον «ΠΑΛΜΟ ΤΩΝ ΦΟΥΑΓΙΕ» της Π. Στασινοπούλου
Πριν προχωρήσω, οφείλω να καταθέσω ότι το παρόν ΔΕΝ στοχεύει να λοιδωρήσει ή να προσβάλλει κανέναν, ΔΕΝ διακατέχεται από εμπάθεια, ΔΕΝ προτίθεται να υπερασπιστεί την «υψηλή κουλτούρα», με ή χωρίς εισαγωγικά. Είναι προϊόν καθαρής σκέψης και με τις εντιμότερες των προθέσεων, που προέκυψε όταν μου ζητήθηκε να επισκεφτώ την παράσταση του Μ. Σεφερλή. Καθότι ως θεατρική συντάκτρια, οφείλω να έχω σφαιρική εικόνα για τα τεκταινόμενα του χώρου, να μην κάνω διαχωρισμούς στη θέαση παραστάσεων, να μην αποκλείω κάποιες με προσωπικά κριτήρια. Λογικό και σεβαστό ως άποψη, αλλά αρνήθηκα. Γιατί ξέροντας πολύ καλά αυτό που θα αντιμετωπίσω, απλά ξεπερνούσε τις αντοχές μου, που απεριόριστες δεν τις λες… Και βρίσκω ανέντιμο να εκφράζω άποψη για παράσταση, όταν με κατέχει προκατάληψη… μεγατόνων!
Η οποία προκατάληψη απορρέει καταρχάς από τη φράση – κλειδί «ξέρω πολύ καλά τι θα αντιμετωπίσω». Όταν το λες αυτό για τη δουλειά κάποιου- ανεξαρτήτως ποιότητας, η μετάφραση είναι πολύ απλή: ότι αυτός ο κάποιος επαναλαμβάνεται πανομοιότυπα με δουλειές- φωτοτυπίες, ότι ουδέποτε διαφοροποιείται στο παραμικρό, ότι έχει εφεύρει ένα ευπώλητο μοντέλο και το σέρνει αυτούσιο επ’ ‘απειρον! Νισάφι! Τόσο που προτιμάς να σου παρουσιάσει κάτι έστω και… χειρότερο, αρκεί να είναι διαφορετικό! Ακόμα κι αν πρόκειται για την αρτιότερη καλλιτεχνική δουλειά, όταν την επαναλαμβάνεις ως καρμπόν επί χρόνια στο ίδιο κοινό, απλά αλλάζοντας τίτλους, ξέρεις ότι έχεις χάσει δύο πολύ βασικά πράγματα:
Καταρχάς ένα μεγάλο μέρος θεατών που μπορεί να απόλαυσαν την πρώτη, δεύτερη, όγδοη εκδοχή, αλλά μετά τη… νιοστή, έχοντας εμπεδώσει πλήρως ότι τίποτα δεν αλλάζει στο «κόνσεπτ» και «ξέροντας πολύ καλά τι θα δουν», θα κρατήσουν το πολύτιμο, δυσεύρετο 20ευρο για κάτι που «δεν ξέρουν» και θέλουν να ανακαλύψουν, έτσι για τη χαρά της έκπληξης βρε αδερφέ, και επιπλέον… θα τους περισσέψουν από 5 μέχρι 10 ευρώ για έναν μεζέ! Φυσικά δεν αποκλείεται να «κακοπέσουν», αλλά τουλάχιστον ΔΕΝ είναι βέβαιο από πριν, πηγαίνουν με προσδοκίες, με τη λαχτάρα του ξαφνιάσματος, την αγωνία του ρίσκου, που μπορεί να κινηθεί από το ναδίρ μέχρι το ζενίθ… Σπουδαία υπόθεση η ζωντάνια της έκπληξης στην τέχνη, θετικά ή αρνητικά. Χωρίς αυτήν εκπίπτει σε ένα βαρετό, άνευρο, τυποποιημένο προϊόν, ένα φασόν βιοτεχνίας για φτηνά παζάρια…
Το δεύτερο σημαντικότατο που χάνεις με την σχεδόν «αυτιστική» επανάληψή σου ως καλλιτέχνης, είναι βέβαια η εξέλιξή σου. Πώς να προχωρήσεις όταν επιλέγεις συνειδητά σε βαθμό εμμονής, την προσκόλληση σε ένα συγκεκριμένο μοντέλο και δεν το κουνάς ρούπι; Πώς θα δοκιμάσεις τις δυνάμεις και το ταλέντο σου πέρα από τα ασφυκτικά όρια που ο ίδιος καταδίκασες τον εαυτό σου; Πώς θα ανακαλύψεις τη μαγεία της τέχνης, εγκλωβισμένος στη στείρα επανάληψη του ίδιου μοτίβου; Τι σόι «τέχνη» είναι αυτή και με ποια λογική (αυτό)αποκαλείσαι «καλλιτέχνης»; Πού είναι το ανήσυχο, δημιουργικό πνεύμα, η αναζήτηση, η αμφισβήτηση, η λαχτάρα για το καινούργιο και το διαφορετικό ενός αυθεντικού καλλιτέχνη; Βάζοντας το χέρι στη καρδιά και κοιτώντας στον καθρέφτη… στ’ αλήθεια πιστεύεις κατόπιν τούτων ότι δικαιούσαι αυτόν τον τίτλο;
Διότι αν κρατήσεις τον τίτλο του εμπόρου και αποποιηθείς αυτόν του καλλιτέχνη, δεν θα βγάλω τσιμουδιά. Αν παραδεχθείς ότι «ναι, κουράστηκα, έχω χάσει πράγματα που ίσως μπορούσα να κάνω αλλά φοβήθηκα να δοκιμάσω, νιώθω εγκλωβισμένος και δεν μπορώ να ξεφύγω, όμως το χρήμα είναι πολύ και το έχω ανάγκη», θα σου βγάλω το καπέλο για τη γενναιότητα της ειλικρίνειας. Όταν όμως σε ακούω να αποκαλείς με περισσή περηφάνια τον εαυτό σου «λαϊκό καλλιτέχνη» με ιερό στόχο ζωής «να κάνω το κοινό να γελάει, να περνάει καλά, να ξεχνά τα βάσανά του»- και βέβαια να σου τιγκάρει τα ταμεία μέχρι κι ο βασανισμένος άνεργος με 15ευρα- , αδιαφορώντας πλήρως για το ποιόν του γέλιου που ως ευφυής είναι σίγουρο ότι μπορείς να αξιολογήσεις… λυπάμαι, αλλά δεν μπορώ προσωπικά να σε αποκαλέσω καλλιτέχνη με οποιοδήποτε πρόθεμα. Είσαι ένας ξύπνιος έμπορος που πουλάει με επιτυχία το… χειρότερο κομμάτι του εαυτού του και απευθυνόμενος στα χαμηλότερα ένστικτα του κοινού, τα κονομάει γερά. Είτε το παραδέχεσαι ανοιχτά, είτε καταπιέζεις την «ένοχη φωνή» βαθιά μέσα σου…
Θα μου πεις βέβαια ότι όλοι κάτι εμπορεύονται σ’ αυτή τη ζωή και αυτό το κάτι να μην τους κάνει όλους περήφανους. Μόνο που υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα σε μια συνειδητή και μια εξαναγκασμένη επιλογή και επίσης ανάμεσα σε αυτόν που διαθέτει αυτογνωσία και το αντιλαμβάνεται χωρίς να κάνει το άσπρο- μαύρο και σε αυτόν που παριστάνει τον… κινέζο! Σε περιπτώσεις «τύπου Σεφερλή» σαφέστατα πρόκειται για συνειδητές επιλογές κι όσο για αυτογνωσία, είναι δεδομένο ότι υπάρχει, γιατί ένας επιτυχημένος επαγγελματίας διαθέτει οπωσδήποτε κρίση και ευφυΐα. Που επιπλέον αποδεικνύεται από τον πανέξυπνο τρόπο με τον οποίο ο συγκεκριμένος και οι ομοϊδεάτες του υποδύονται… τον κινέζο! Έχουν πλήρη επίγνωση της ευτέλειας, όμως εφόσον πουλάει τρελά δεν την αποποιούνται, αντίθετα της φορούν λαϊκίστικα επιχειρήματα του συρμού ως φτηνό ένδυμα και την πλασάρουν στην αγορά, καραδοκώντας πίσω από το ταμείο…
Ποιο είναι το πλέον τραγικό αυτής της κατ΄εμέ ανηθικότητας; Ότι κάποιοι εξ αυτών σαν τον Μάρκο Σεφερλή, διαθέτουν αυθεντικό ταλέντο, που να πάρει! Διότι πρόκειται για κωμικό με γνήσια φλέβα και πηγαίο χιούμορ, έντονο επικοινωνιακό χάρισμα, ευστροφία, ικανότητες… Κι όλα αυτά τα ευλογημένα που σε λίγους έχουν χαριστεί απλόχερα, επιλέγει ελαφρά τη καρδία να τα πετά στον κάδο απορριμμάτων. Να τα ευτελίζει ανεπίτρεπτα. Να ταυτίζει το όνομά του με φτηνά καραγκιοζιλίκια. Τη στιγμή που θα μπορούσε να λάμψει σε ρόλους αντάξιους του ταλέντου του, να προσφέρει αυθεντικό δώρο στο κοινό, να προχωρήσει πολλά σκαλιά ψηλά στην καλή κωμωδία, επιμένει κολλημένος στο βρώμικο πλατύσκαλο για χάρη του ταμείου και μιας περίεργης αλαζονείας, Παραμυθιάζοντας «εαυτόν και αλλήλους» με ψευδαισθήσεις περί γέλιου, όταν γνωρίζει πολύ καλά ότι πρόκειται περί χάχανου, βγαλμένου χαμηλά από το μαλακό υπογάστριο. ΝΑΙ, υπάρχει κι αυτή η κατηγορία που θέλει τον εκφραστή/ γελωτοποιό της, αλλά ΟΧΙ έναν ταλαντούχο, είναι άδικο! Προσωπικά θυμώνω και θλίβομαι με την «αγνωμοσύνη» αυτών που τους χαρίστηκε κάτι ξεχωριστό και του επιφυλάσσουν άθλια τύχη…
.
Εσύ άραγε Μάρκο Σεφερλή τι νιώθεις; Off the record εννοώ φυσικά…
===========================================================================
#Κουλτουρόσουπα #kulturosupa #Θεατρομανία #ΠαλμόςΤωνΦουαγιέ #ΠίτσαΣτασινοπούλου #ΜάρκοςΣεφερλής #Κωμωδία #Ευτέλεια
Φωτογραφικό υλικό
