Είδε και σχολιάζει η Πίτσα Στασινοπούλου για την Κουλτουρόσουπα
Μεγάλα τα κίνητρα για τη συγκεκριμένη παράσταση… Από τη μια το δημοφιλές βιβλίο μιας αγαπημένης συγγραφέως με ελκυστικό ιστορικό περιεχόμενο που για πρώτη φορά μεταφέρεται στη σκηνή, και από την άλλη η ερμηνεία μιας ταλαντούχας ηθοποιού που σε προηγούμενες δουλειές της έχουμε θαυμάσει απεριόριστα… Αυτό σημαίνει ότι δεν θέλαμε να χάσουμε για κανένα λόγο την παράσταση «Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα» της Άλκης Ζέη , σε σκηνοθεσία Φώτη Μακρή και με την Γιασεμί Κηλαηδόνη στη σκηνή του Art box Fargani, στο οποίο σπεύσαμε πλήρεις προσδοκιών…
Για να συναντήσουμε την ηρωίδα του μυθιστορήματος «Ελένη» να αφηγείται μέσα από κομβικούς σταθμούς της πολυτάραχης ζωής της, στην ουσία τα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν τη χώρα για τρείς δεκαετίες, από το 1940 μέχρι το 1970…Ξεκινώντας από τα εφηβικά χρόνια στην προπολεμική Ελλάδα και δικτατορία του Μεταξά, για να περάσει στη Κατοχή, την Αντίσταση όπου μετέχει ενεργά με το ψευδώνυμο Ελένη ξεχνώντας το πραγματικό της όνομα Δάφνη και γνωρίζοντας τον έρωτα στο πρόσωπο του αγωνιστή Αχιλλέα που πλέον τη συστήνει ως «αρραβωνιαστικιά» και εν συνεχεία ακολουθούν τα Δεκεμβριανά, οι διώξεις, ο Εμφύλιος και η ένταξη του Αχιλλέα στο αντάρτικο χωρίς να γυρίσει πίσω, η μετεμφυλιακή περίοδος με τη συντριπτική ήττα της Αριστεράς και τη φυγή των κυνηγημένων συντρόφων στο εξωτερικό…Η ίδια, αφού καταφέρει μέσα από περιπλανήσεις και επώδυνες περιπέτειες να μεταβεί στην Τασκένδη για να συναντήσει μετά από χρόνια τον Αχιλλέα, θα βιώσει με ψυχική οδύνη τη διάψευση των οραμάτων της, ενόσω η πατρίδα στην οποία κάποτε επιστρέφουν, μαστίζεται από τη χούντα των συνταγματαρχών με νέες διώξεις αριστερών, δίκες, εκτοπισμούς…
Στο εμβληματικό αφήγημα (+) της Άλκης Ζέη,με πολλά αυτοβιογραφικά κομμάτια ως αγωνίστρια η ίδια, συνδυάζονται με συναρπαστική πλοκή προσωπικά βιώματα της συγγραφέως, στοιχεία μυθοπλασίας, αυθεντικά ιστορικά γεγονότα, ωστόσο αυτό που κάνει την ειδοποιό διαφορά στο συγκεκριμένο έργο είναι ότι δεν περιορίζεται σε περιγραφικές εξιστορήσεις, αλλά προχωρά σε βαθύτερα πεδία που αφορούν στον ψυχισμό της ηρωίδας, την εσωτερική της αναζήτηση, τα πικρά αδιέξοδα, τα αναπάντητα ερωτήματα, φτάνοντας σε τραγική αμφισβήτηση όσων ιδανικών υπηρέτησε με πίστη και αυταπάρνηση, πληρώνοντας βαρύ τίμημα… Όπου πέραν των ανελέητων διώξεων ζώντας για χρόνια κυνηγημένη σε καθεστώς τρόμου, κατέληξε να απαρνηθεί την ίδια της την ταυτότητα και να καθιερωθεί ως ανώνυμη «αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα», για να διαπιστώσει στον πονεμένο απολογισμό ότι απηύθυνε τον έρωτά της χωρίς ανταπόκριση σε κάποιον τυφλά «ταγμένο» στον αγώνα και ευνουχισμένο συναισθηματικά και ότι επένδυσε τα αγνά οράματα της νιότης της σε μια ιδεολογία που οι επίσημοι φορείς της τα πρόδωσαν οικτρά, διαλύοντας ψευδαισθήσεις και γκρεμίζοντας οδυνηρά τον κόσμο της…Ένα έργο που η σπουδαία αξία του, πέραν της λογοτεχνικής και ιστορικής, έγκειται στο γεγονός ότι πραγματεύεται «εκ των έσω» με προσωπικές μαρτυρίες και τολμηρή αντικειμενικότητα χωρίς αγκυλώσεις, τη συλλογική μνήμη μιας ολόκληρης γενιάς «που πάλεψε για έναν καλύτερο κόσμο» με δικαιοσύνη, ισότητα, αλληλεγγύη, αξιοπρέπεια και κατέληξε βαριά τραυματισμένη από την επίγνωση της διάψευσης…
Κι ενώ υποθέτει κανείς ότι ένας αφηγηματικός μονόλογος έχει περιορισμένες δυνατότητες θεατρικότητας, ήρθε ακόμα μια… διάψευση από σκηνοθεσία και ερμηνεία, τούτη τη φορά όμως άξια υπόκλισης… Διότι αρχικά ο Φώτης Μακρής που επιπλέον με την ομάδα του επιμελήθηκαν την εξαιρετικά μεστή διασκευή, έστησε μια παράσταση πληρέστατη σε όγκο, με πληθώρα νοερών εικόνων, έντονων συναισθημάτων, εναλλαγών τόπου και χρόνου, κλιμακούμενης πλοκής και επιπλέον με μια ευρηματική σκηνοθετική δομή… όπου η ατομική αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο ως κατάθεση προσωπικών εμπειριών, διαδεχόταν την τριτοπρόσωπη από υποτιθέμενο ανεξάρτητο αφηγητή, αποδίδοντας συμβολικά τη διάσταση της συλλογικής μνήμης και σηματοδοτώντας τις μεταβάσεις με ατμοσφαιρικές εναλλαγές φωτισμών και ήχων… σημειώνοντας ότι οι δύο αυτοί παράγοντες- φωτισμοί και ηχητικό περιβάλλον- με τις θαυμάσιες, υποβλητικές, καίριες επιλογές συνέβαλαν καθοριστικά στο σκηνοθετικό επίτευγμα…Το οποίο αναπτύχθηκε σε λιτότατο σκηνικό με βάση δύο παγκάκια, που όμως οι συχνές, μελετημένες αναδιατάξεις τους υπογράμμιζαν αλληγορικά την εκάστοτε σημειολογία, ενώ ο κυμαινόμενος ρυθμός ακολουθώντας γόνιμες παύσεις ή συναισθηματικές εκρήξεις υπηρέτησε με ακρίβεια τις κομβικές εναλλαγές και την σταδιακή κορύφωση…Εν ολίγοις μια ευφυής, μεστή, ατμοσφαιρική, εμπνευσμένη στη λιτότητά της και με αίσθηση πληρότητας σκηνοθετική διαχείριση…
Και βέβαια η βαθύτερη υπόκλιση αφορά στην καθηλωτική Γιασεμί Κηλαηδόνη, της οποίας το ερμηνευτικό ρεσιτάλ αξίζει να διδάσκεται ως υπόδειγμα υποκριτικής… Μόνη στη γυμνή σκηνή, χωρίς τεχνικά βοηθήματα παρά μόνο με σωστή καθοδήγηση και όπλο τα αξιοθαύμαστα δουλεμένα εκφραστικά της μέσα, απέδωσε συγκλονιστικά την ηρωίδα της, διαπερνώντας τον εξωτερικό «φλοιό» και εισχωρώντας σε βάθος ψυχής με απαράμιλλη μαεστρία… Νιώσαμε μέχρι το τελευταίο κύτταρο τα πάθη, τις αγωνίες, τους καημούς, τις πίκρες της, χωρίς ούτε στιγμή να ξεφύγει σε υπερβολή ή μελοδραματισμό, αντίθετα αξιοποιώντας αριστοτεχνικά με μια γήινη απλότητα στα όρια του οικείου και προσιτού, τον τόνο της φωνής, τις εκφράσεις, τις παύσεις, τα ξεσπάσματα, τη στάση ή κίνηση του σώματος…Τα πάντα απόλυτα ελεγχόμενα, μελετημένα στη λεπτομέρεια, αφοπλιστικά ειλικρινή, αποπνέοντας αυθεντικό συναίσθημα και αλήθεια, που είναι αδύνατο να μην αγγίξουν για τα δεινά μιας γυναίκας και μιας γενιάς ολόκληρης στο πρόσωπό της, που θυσίασε τα πάντα για ένα όραμα ματαιωμένο… Επιπλέον οι συνεχείς εναλλαγές από πρώτο «βιωματικό» πρόσωπο σε τρίτο «αφηγηματικό» με την ανάλογη υποκριτική προσαρμογή ακαριαία, υπήρξε μια ακόμα ερμηνευτική πρόκληση στο ρεσιτάλ της, κερδίζοντας βεβαίως ενθουσιώδες χειροκρότημα και επευφημίες θαυμασμού…
Το ελάχιστο που θα επισημαίναμε (-) και ελαφρώς μας έλειψε είναι η συμμετοχή της μουσικής, πέραν της ηχητικής υπόκρουσης, που θεωρούμε ότι θα υπογράμμιζε λυρικά την ατμόσφαιρα της εποχής… Επίσης δυο-τρεις μεταβάσεις στο χρόνο και τόπο ή κάποιες στιγμές αλλαγής προσώπου στην αφήγηση- ειδικά στην αρχή- υπήρξαν κάπως συγκεχυμένες και ίσως βοηθούσε περισσότερη ευκρίνεια για απρόσκοπτη κατανόηση…
Κλείνοντας (=) αυτό που κρατάμε είναι η πολύτιμη πληρότητα από μια εξαιρετική παράσταση που δικαίωσε στο μέγιστο την επιλογή της να μεταφέρει θεατρικά ένα εμβληματικό μυθιστόρημα- ιστορικό ντοκουμέντο και βέβαια η απόδοση μεγάλων ευσήμων σε ένα προικισμένο πλάσμα άξιο θαυμασμού και σεβασμού…
Βαθμολογία: 7,3/10
