Γράφει η Ντόρα Παπάζη.
.
Σε αυτό εδώ το άρθρο τα δικά μου λόγια θέλω να περισσέψουν και πρωταγωνιστές να γίνουν τα λόγια της ψυχής διαφόρων στιχουργών που είτε είναι πολύ διάσημοι είτε λιγότερο γνωστοί κατάφεραν κάτι πολύ σπουδαίο. Να εκφράσουν τον εσωτερικό τους κόσμο και το πάθος τους για τη μουσική σε συνδυασμό με την αγάπη για τη νύμφη του βορρά, την όμορφη Θεσσαλονίκη. Στίχοι σε τραγούδια που έγιναν μεγάλες επιτυχίες στον καιρό τους και παίζουν ακόμη και σήμερα σε γλέντια, μακρινές διαδρομές ή στιγμές συναισθηματικού αδιεξόδου. Στίχοι όμορφοι, ζεστοί που ακόμη και αν βρίσκεσαι χιλιόμετρα μέτρα μακριά της πάντα θα σε γυρίζουν νοερά στην πόλη που αγάπησες…
Δε θα μπορούσαμε φυσικά να μην πιάσουμε το νήμα από τον αείμνηστο Δημήτρη Μητροπάνο που, αν και Τρικαλινός, την Θεσσαλονίκη τη χιλιοτραγούδησε. Τον Μητροπάνο τον γνωρίζουμε και τον λατρεύουμε ακόμη για τη σπουδαία του παρακαταθήκη στην ελληνική μουσική, αλλά καιρός είναι να αγαπήσουμε και τον στιχουργό Φίλιππο Γράψα που μας χάρισε τα «Σ’ αναζητώ στη Σαλονίκη» και «Λαδάδικα». Τραγούδια που μέχρι και το 10χρονο ανηψάκι τραγουδά και θα συντροφεύουν χωρίς αμφιβολία για πολλά ακόμη χρόνια τις στιγμές μας. Γυρίζοντας, όμως, το χρόνο πίσω, στην εποχή που το μπουζούκι του Τσιτσάνη πρωταγωνιστούσε στη μουσική σκηνή της πόλης θα σιγομουρμουρίσεις και εσύ: «Πάμε τσάρκα πέρα στο Μπαξέ-Τσιφλίκι κούκλα μου γλυκιά απ’ τη Θεσσαλονίκη… Στου Νικάκη τη βαρκούλα, γλυκιά μου Μαριγούλα να σου παίξω φίνο μπαγλαμά…» Και ο Ζαμπέτας ύστερα μας έμαθε να τραγουδάμε σε παρεάκια: «Στο Λευκό τον Πύργο πήρα τα φιλιά της, είχε και ένα σπίτι στην Καλαμαριά… Από το Βαρδάρι ήταν η μαμά της, πάππου προς πάππου θεσσαλονικά…» (στίχοι του Ξενοφώντα Φιλέρη). Το βαρύ πυροβολικό του λαϊκού τραγουδιού, Στέλιος Καζαντζίδης, ερμήνευσε τους στίχους του Χρήστου Κολοκοτρώνη σε ένα από τα ομορφότερα συρτάκια της ελληνικής μουσικής: «Θεσσαλονίκη μου μεγάλη φτωχομάνα εσύ που βγάζεις τα καλύτερα παιδιά… Θεσσαλονίκη μου μεγάλη φτωχομάνα όπου κι αν πάω σ’ έχω πάντα στην καρδιά…».
Περνώντας σε άλλα μουσικά πεδία, αξίζει να αναφερθεί και η ποίηση του Καββαδία που αφού μελοποιήθηκε από τον Θάνο Μικρούτσικο, ερμηνεύτηκε από τον Γιάννη Κούτρα και αποτέλεσε ένα από τα αριστουργήματα του δίσκου του «Σταυρού του Νότου». «Κάτου από φώτα κόκκινα κοιμάται η Σαλονίκη… Πριν δέκα χρόνια μεθυσμένη μου ‘πες “σ’ αγαπώ”… Αύριο, σαν τότε, και χωρίς χρυσάφι στο μανίκι… μάταια θα ψάχνεις το στρατί που πάει για το Dépôt». Και η σπουδαία, όμως, Λίνα Νικολακοπούλου χάρισε στίχους στην πόλη του Βορρά. «Θυμάμαι βόλτες στη Θεσσαλονίκη, καλοκαίρια στη Χαλκιδική, κι είχαμε όλοι άσσο στο μανίκι, μια καρδιά παιδική», τραγούδησε ο Μανώλης Μητσιάς στην «Νοσταλγία». Ο Κώστας Μπαλαχούτης έγραψε για την Μελίνα Κανά το «Αθήνα- Σαλονίκη» με θέμα του φυσικά τον αδιέξοδο έρωτα, όπως δηλώνεται από τους στίχους: «Ξημέρωμα στην εθνική… Αθήνα Σαλονίκη… του έρωτα η πληρωμή… για μας μια καταδίκη…».
Αθήνα- Θεσσαλονίκη, λοιπόν. Μια μεγάλη χιλιομετρική απόσταση για χάρη της οποίας, όμως, γεννήθηκαν μεγάλες μουσικές επιτυχίες. Για τους νεαρούς αναγνώστες, νομίζω ότι αξίζει να γίνει και αναφορά στον Αργυρό, αλλά η αλήθεια είναι πως αν και το συγκεκριμένο τραγούδι του είναι πολύ αγαπητό από τη μάζα, υπάρχουν μουσικοί πρόδρομοι των στίχων του και πολύ ποιοτικότεροι μάλιστα. Έτσι οφείλουμε να θυμηθούμε το «Για Θεσσαλονίκη- Αθήνα» που τραγούδησε ο Γιάννης Βαρδής και συνόδευσε τις πιο δύσκολες στιγμές για μεγάλους έρωτες. Η Γιούλα Γεωργίου μας χάρισε τους στίχους: «Για Θεσσαλονίκη-Αθήνα, όλοι οι δρόμοι γράφουνε “γύρνα”, γύρνα και θα βάλω στα λάθη φωτιά…». Ο Φίλιππος Πλιάτσικας, επίσης, σε ένα λιγότερο γνωστό του τραγούδι το «Εγνατία- Ομόνοια» τραγουδά: «Οι δρόμοι με πήραν απ’ το χέρι και με σταύρωσαν… σε μια διαδρομή Θεσσαλονίκη- Αθήνα», αφήνοντας τη ρομαντική μας φαντασία να οργιάσει. Και ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου, βέβαια, απέδειξε για άλλη μια φορά την ερωτική του ευαισθησία μέσα από τους στίχους του Ιάκωβου Αυλητή: «Όλα τα βρήκε το περίπολο καλά, μα πέντε μήνες έχω γράμμα σου να πάρω, φυσάει Βαρδάρης και δεν έμεινε καρδιά, ούτε τσιγάρο…» στο τραγούδι «Σκοπιά».
Και μιας και μιλάμε για αληθινό ερωτικό πάθος, όσο και να μην ταιριάζει σε αυτήν την κουλτουροσελίδα, οφείλω να κάνω μια μικρή αναφορά και στον θεσσαλονικιό Βασίλη Καρρά που αφιέρωσε πολλούς στίχους για τη γενέτειρά του στα τραγούδια του «Απ’ τον Βορρά μέχρι τον Νότο» και «Μοίρασέ τα». Εξάλλου, θέμα μας είναι οι «στίχοι με άρωμα σαλονικιώτικο» και όχι τα μουσικά γούστα κάθε αναγνώστη μας ξεχωριστά. Έτσι, βρισκόμαστε στη θέση να αφιερώνουμε ξεφωνίζοντας στίχους όπως «Απ’ το βορρά μέχρι τον νότο να μ’ αγαπάς δε βρήκα τρόπο…» και «αν ο δρόμος σου σε βγάλει κάποια μέρα στο βορρά, μη διστάσεις να χτυπήσεις μια πόρτα, όπως παλιά…».
Ελπίζω πως διαβάζοντας όλα τα παραπάνω θα κάνετε τον κόπο να αναζητήσετε στο YouTube όλα αυτά τα τραγούδια και να δίνετε από εδώ και πέρα βαρύτητα και στον στιχουργό και όχι μόνο στον ερμηνευτή. Εννοείται ότι αναφέρθηκαν ελάχιστα μουσικά κομμάτια από όλα όσα έχουν γραφεί για την ερωτική μας πόλη, που ποτέ της δε θα πάψει να αποτελεί πηγή έμπνευσης και σημείο αναφοράς για όλους τους συναισθηματίες. Όπου και να βρεθεί εξάλλου ο σωστός ο Θεσσαλονικιός την αύρα του τη μεταφέρει και με το παραπάνω. Το απέδειξε και ο Πάνος Μουζουράκης αυτό, άλλωστε όταν έγραψε σε ένα από τα πρώτα τραγούδια του: «Είμαι ένας ποντικός Θεσσαλονικιός και συναίσθημα θα βάλω στο χωριό το μεγάλο…» («Το Ποντίκι του Βορρά»).
.
Φωτογραφικό υλικό
