Το μαγικό ταξίδι της Ξένιας Καλογεροπούλου στο παιδικό Θέατρο και η ιστορία του “Οδυσσεβάχ”

Το έργο “Οδυσσεβάχ” της Ξένιας Καλογεροπούλου αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά και αγαπημένα κείμενα του παιδικού θεάτρου στην Ελλάδα, έχοντας μαγέψει γενιές θεατών με τις διαχρονικές του αξίες και την ευρηματική του ιστορία. Πρόκειται για ένα έργο-σταθμό, τόσο για τη συγγραφέα, όσο και για το ελληνικό παιδικό θέατρο γενικότερα

Η Ιστορία του Έργου

Ο “Οδυσσεβάχ” έκανε πρεμιέρα το 1981 στο Θέατρο “Μικρή Πόρτα”, σηματοδοτώντας, σύμφωνα και με την ίδια την Καλογεροπούλου, την ουσιαστική έναρξη της προσωπικής της πορείας στο παιδικό θέατρο.

Η ιστορία είναι ένα ευφάνταστο μίγμα και μια νέα σύνθεση, που βασίζεται σε στοιχεία από την “Οδύσσεια” του Ομήρου, τις “Χίλιες και μία νύχτες” (ιδιαίτερα τον Σεβάχ τον Θαλασσινό) και πολλά άλλα λαϊκά παραμύθια.

Η Υπόθεση

Ένας Παραμυθάς ξεκινάει να διηγείται μια ιστορία, αλλά μπερδεύει τους μύθους μεταξύ τους και αποφασίζει τελικά να φτιάξει μια δική του: την ιστορία του Οδυσσεβάχ από την Ιθαγδάτη. Ο Οδυσσεβάχ, κουρασμένος από τον πόλεμο, ξεκινά το ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα του, την Ιθαγδάτη, ψάχνοντας το μυστηριώδες Κυκλολωτογοργοκιρκιλάριζο.

Στο ταξίδι του, το καράβι του αράζει σε μαγικές και ονειρικές χώρες, όπου συναντά αλλόκοτους και επικίνδυνους ήρωες:

• Τον Δρακοκύκλωπα Αρχισαλαχάρ.
• Τους Λωτοφάγους.
• Τη Γοργόνα και τη μάγισσα Κιρκίλα.
• Τους Πειρατές.
• Την αγέλαστη πριγκίπισσα Λαριζάντ.

Η σκηνή συχνά μετατρέπεται σε καράβι, παρασύροντας μικρούς και μεγάλους σε ένα ταξίδι γεμάτο περιπέτειες, χιούμορ και πανανθρώπινα μηνύματα για την αξία της προσπάθειας, την επίτευξη του στόχου (την επιστροφή στην “Ιθαγδάτη” της ψυχής) και την αγάπη για την πατρίδα και την οικογένεια.

Μουσική

Η διαχρονική επιτυχία του έργου οφείλεται και στην υπέροχη μουσική του, την οποία έχει γράψει ο Διονύσης Σαββόπουλος.

Προσφορά στο Παιδικό Θέατρο

Από το 1972 και κυρίως από το 1981 (με τον “Οδυσσεβάχ”), η Ξένια Καλογεροπούλου αφοσιώθηκε στο παιδικό θέατρο, ιδρύοντας τον θίασο που αργότερα ονομάστηκε “Μικρή Πόρτα” (εντός του Θεάτρου “Πόρτα”). Έγραψε, σκηνοθέτησε και μετέφρασε πολλά έργα, θέτοντας υψηλά ποιοτικά πρότυπα για το είδος στην Ελλάδα. Έχει τιμηθεί, μεταξύ άλλων, με το Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη (2001).

Παραστάσεις του “Οδυσσεβάχ”

Ο “Οδυσσεβάχ” είναι ένα από τα πιο πολυπαιγμένα ελληνικά παιδικά έργα, γεγονός που αποδεικνύει τη διαχρονική του απήχηση.

Σημαντικές Παραστάσεις:

• 1981: Πρώτη παράσταση στο Θέατρο “Μικρή Πόρτα”, που αποτέλεσε ορόσημο.
• Το έργο έχει ανέβει συνολικά τέσσερις φορές από τον θίασο της Ξένιας Καλογεροπούλου.
• Έχει παρουσιαστεί από περισσότερα από 10 Ελληνικά ΔΗΠΕΘΕ (Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα).
• Έχει μεταφραστεί σε τουλάχιστον οκτώ γλώσσες και έχει ανέβει από πολλούς ξένους θιάσους.
• Πρόσφατες/Παλαιότερες Παραγωγές: Το έργο συνεχίζει να ανεβαίνει τακτικά από διάφορους θιάσους σε όλη την Ελλάδα. Αναφέρεται, ενδεικτικά, ότι ανέβηκε:
  • Στη “Μικρή Πόρτα” το 2011 με πρωταγωνιστές όπως ο Γιώργος Χρυσοστόμου.
  • Από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας (2016-2017).
  • Από το “Θέατρο του Βορρά” σε περιοδεία με τον Πάνο Βλάχο (2012).
  • Σε περιοδείες σε όλη την Ελλάδα (π.χ., 2019 σε σκηνοθεσία Φώτη Σπύρου, 2025 στο Θέατρο Κολοσσαίον Θεσσαλονίκης σε σκηνοθεσία Δήμητρας Λαρεντζάκη).

Η μεγάλη του επιτυχία οφείλεται στην ικανότητά του να συνδυάζει τον αρχαίο μύθο με το λαϊκό παραμύθι, δημιουργώντας μια ζωντανή, διασκεδαστική και ταυτόχρονα διδακτική θεατρική εμπειρία για το παιδικό κοινό.

Βιογραφικό: Ξένια Καλογεροπούλου

Η Ξένια Καλογεροπούλου (γενν. 11 Σεπτεμβρίου 1936, Αθήνα) είναι μία καταξιωμένη Ελληνίδα ηθοποιός, θεατρική συγγραφέας και μεταφράστρια, με πολύπλευρη προσφορά στον χώρο του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Σπουδές και Καριέρα

• Σπούδασε στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικής Τέχνης (RADA) του Λονδίνου.
• Έκανε το θεατρικό της ντεμπούτο στη Γαλλία το 1956 και στην Αθήνα το 1958.
• Πρωταγωνίστησε σε περισσότερα από 50 θεατρικά έργα του κλασικού και σύγχρονου ρεπερτορίου και σε περίπου 40 ελληνικές και ξένες ταινίες. Το 1964 τιμήθηκε με το βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την ταινία Γάμος αλά Ελληνικά.
• Από το 1965 έως το 1975 διατηρούσε δικό της θίασο με τον τότε σύζυγό της, Γιάννη Φέρτη.
• Το 1984 ίδρυσε το Θέατρο “Πόρτα”.

Το εμβληματικό έργο της Ξένιας Καλογεροπούλου «Οδυσσεβάχ» στο θέατρο Κολοσσαίον