Τον συνάντησα για πρώτη φορά επί σκηνής στα Θεατρικά Βραβεία της Κουλτουρόσουπας με αφορμή τη βράβευση της παράστασης ‘Η Παναγία των Παρισίων’ που ήταν παραγωγή της Παιδικής Σκηνής Θεσσαλονίκης και είχε τη δική του σκηνοθετική υπογραφή. Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η αμεσότητα και η γλυκύτητα αυτού του ανθρώπου που δεν δίστασε να γονατίσει για να συνομιλήσει με τις μικρές μου φίλες Κατερίνα και Φιλιώ οι οποίες του έδωσαν το βραβείο και τα λουλούδια. Κι όπως χαρακτηριστικά είχε πει δεν θα μπορούσε να φανταστεί κάτι ωραιότερο από το να πάρει το βραβείο από αυτές τις δυο αγνές ψυχούλες.
Φέτος λοιπόν σκηνοθέτησε την ‘Πεντάμορφη και το Τέρας’, μια ξεχωριστή παράσταση που απευθύνεται σε όλη την οικογένεια και σημειώνει μεγάλη επιτυχία. Θέλησα να δω μέσα από τα μάτια του τους ρόλους και τα νοήματα αυτού του έργου οπότε έσπευσα αμέσως να του θέσω τις ερωτήσεις που είχα στο μυαλό μου όση ώρα παρακολουθούσα την παράσταση.
Ο σκηνοθέτης Πασχάλης Αραμπατζής μιλά στη Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα.
- Αν συμπυκνώνατε σε μια φράση το βασικό μήνυμα που στέλνει αυτό το έργο σε μικρούς και μεγάλους, ποια θα ήταν αυτή;
Πως η αγάπη είναι τόσο εύθραυστη αλλά και συνάμα ανθεκτική. Είναι ένα θαύμα για το οποίο αξίζει να παλέψεις και να κρατηθείς. Να ξεπεράσεις κάθε εμπόδιο όσο αδύνατο και αν φαίνεται αυτό.
- Όμορφος δεν είναι μόνο εξωτερικά ένας άνθρωπος αλλά και εσωτερικά. Τι θέση έχει η μεταβλητή της ομορφιάς στο συγκεκριμένο έργο;
Η μεταβλητή της ομορφιάς αποτελεί αντικείμενο μελέτης στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στον πολιτισμό, από την αρχαιότητα ως το σήμερα. Έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τον άνθρωπο αλλά και έριδα που οδήγησε στην έχθρα και το μίσος. Και όταν μιλάμε για μια μεταβλητή, κυρίως στα μαθηματικά, τη δεχόμαστε αξιωματικά, χωρίς καμία απόδειξη. Και θα συμφωνήσω πως όταν πρόκειται για την εξωτερική ομορφιά δεν χρειαζόμαστε κάποια απόδειξη, αλλά για την εσωτερική; Εκεί κατά την γνώμη μου χρειάζεται πολύς κόπος και δουλειά.
Στην “Πεντάμορφη και το Τέρας” η μεταβλητή της ομορφιάς, είτε πρόκειται για την εξωτερική είτε για την εσωτερική, επηρεάζει τις ζωές όλων και παίζει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας. Παίρνει διαφορετικές τιμές ανάλογα με τον εκάστοτε ήρωα του έργου και καθορίζει το μέλλον και τις επιλογές του.
- Στη ζωή μας συναντάμε εξωτερικά και εσωτερικά εμπόδια. Ποια είναι τα εμπόδια που καλείται να ξεπεράσει το Τέρας και ποια αυτά που αντιμετωπίζει η Πεντάμορφη;
Κατά την άποψη μου το εμπόδιο και για τους δύο είναι το ίδιο. Και αυτό ακούει στο όνομα «κοινωνία». Το Τέρας έχει να ξεπεράσει μια κοινωνία που ενίσχυσε το εγώ του τόσο πολύ, που θολωμένος πλέον από την αλαζονεία και τον εγωισμό δεν τον αφήνει να δει τίποτα πέρα από εκείνον. Η Πεντάμορφη από την άλλη έχει να ξεπεράσει μια κοινωνία που προσπαθεί να την νουθετήσει με όλα τα στερεότυπα και τις ξεπερασμένες αντιλήψεις για το ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος μιας γυναίκας, κάτι που έρχεται αντίθετο στα προσωπικά της θέλω.
- Από την αντίθεση δυο χαρακτήρων, στη σύνθεση και την ένωση. Συμφωνείτε;
Απόλυτα. Για μένα αυτό ισχύει σε κάθε κομμάτι της ζωής μας. Την φιλία, τον έρωτα, την οικογένεια. Ακόμα και στον εργασιακό χώρο. Στην παράσταση μας για παράδειγμα δουλέψαμε περίπου 25 με 30 άτομα, από τους ηθοποιούς μέχρι τους τεχνικούς. Άνθρωποι με αντίθετους χαρακτήρες ο καθένας. Αλλά από την ένωση αυτών των ανθρώπων ήρθε «Η Πεντάμορφη και το Τέρας». Οι αντιθέσεις μπορούν να συνθέσουν το πιο όμορφο παζλ.
- Η θυσία της Πεντάμορφης για να σώσει τον πατέρα της αποδεικνύεται εξαιρετική ευκαιρία για να ερωτευθεί και να αλλάξει τη ζωή της. Η μετάβαση από την αφοσιωμένη κόρη στην αφοσιωμένη σύντροφο. Ποιες είναι οι σκέψεις σας;
Η Πεντάμορφη μπορεί και είναι αφοσιωμένη στον πατέρα της και στον αγαπημένο της γιατί μπορεί και είναι αφοσιωμένη στον ίδιο της τον εαυτό. Δεν αφοσιώνεται στους άλλους επειδή της το επιβάλουν οι κοινωνικοί της ρόλοι αλλά επειδή μπορεί και βλέπει τον κόσμο με τα μάτια της καρδιάς και της ψυχής.
- Το Τέρας πληρώνει την αλαζονεία του και την υπεροπτική του στάση απέναντι στους άλλους. Του γίνεται τελικά μάθημα όλο αυτό; Κι αν ναι, τι πιστεύετε ότι μαθαίνει;
Σίγουρα. Και όπως λέει και ο ίδιος στο τέλος…
“Καμιά φορά το καλύτερο βιβλίο έχει το πιο σκονισμένο κάλυμμα και το καλύτερο φλιτζάνι είναι ραγισμένο, αλλά μόλις μάθεις να κοιτάς τον κόσμο με την καρδιά και την ψυχή τότε θα γίνει το θαύμα.”
- Κάθε φορά που πέφτει ένα ροδοπέταλο κατά τη διάρκεια της παράστασης, θυμόμαστε πως οι ευκαιρίες που έχουμε στη ζωή μας δεν είναι ανεξάντλητες. Πώς θα έπρεπε να ζούμε τη ζωή μας αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που μας δίνονται;
Αν και δεν συνηθίζω να απαντώ με τον ακόλουθο τρόπο, αλλά με την συγκεκριμένη ερώτηση δεν μπορώ να αντισταθώ.
“Η ζωή σου είναι η δική σου ζωή μην την αφήσεις να τσακιστεί σε μια φτηνή υποταγή. Να παραφυλάς. Υπάρχουν τρόποι να ξεφύγεις. Και κάπου υπάρχει και ένα φως. Μπορεί να μην είναι πολύ δυνατό αλλά διώχνει σκοτάδι. Να παραφυλάς.
Οι θεοί θα σου προσφέρουν ευκαιρίες.Να τις μάθεις. Να τις αρπάξεις. Να παραφυλάς. Να θυμάσαι πως δεν μπορείς ποτέ να νικήσεις το θάνατο μα καμιά φορά μπορείς να νικήσεις το θάνατο της ζωής Και όσο πιο συχνά το κάνεις τόσο περισσότερο φως θα υπάρχει.
Η ζωή σου είναι η δική σου ζωή. Κατάλαβέ το όσο την έχεις. Είσαι υπέροχος. Οι θεοί προσμένουν μεγάλη ευχαρίστηση από σένα.” Τσαρλς Μπουκόφσκι
- Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που συναντήσατε σκηνοθετώντας την ‘Πεντάμορφη και το Τέρας’;
Η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν το ίδιο το έργο. Είναι ένα παραμύθι διαχρονικό, σαν μουσική που αρχίζει με λίγες νότες και κορυφώνεται σε μία συμφωνία φαντασίας και δημιουργίας. Από την Βιλενέβ και την Μπωμόν, τον μύθο του Έρωτα και της Ψυχής του Απουλήιου, αλλά και την μεταφορά του στην μεγάλη οθόνη, το θρυλικό αυτό παραμύθι έχει αγγίξει μια ευαίσθητη χορδή σε όλους μας, εμπνέοντας θαυμαστές όλων των ηλικιών. Έπρεπε κι εγώ λοιπόν να κατανοήσω σε βάθος τα μηνύματά του ώστε να μπορέσω να το επικοινωνήσω στους θεατές και να τους εμπνεύσω κι εγώ με τον δικό μου τρόπο.
- Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή και για ποιο λόγο την επιλέγετε;
Μου είναι πολύ δύσκολο να διαλέξω. Αν ξεχώριζα όμως κάποια, είναι όταν μετά από μία περιπέτεια στο δάσος βλέπουμε τους δύο ήρωές μας μόνους πίσω στο κάστρο να κουβεντιάζουν. Κι αν και δεν υπάρχει ιδιαίτερη δράση στην σκηνή, μου αρέσει γιατί ακούγονται μερικές από τις πιο μεγάλες αλήθειες.
- Παρακολουθώντας αυτήν την παράσταση διαπίστωσα ότι ξεπεράσατε τον εαυτό σας. Η προηγούμενη παράσταση, ‘Η Παναγία των Παρισίων’, κέρδισε το βραβείο της καλύτερης παιδικής παράστασης στο θεσμό των βραβείων της Κουλτουρόσουπας. Τι άλλο να περιμένουμε από εσάς; Έχετε αρχίσει ήδη να σκέφτεστε το επόμενο έργο που θα σκηνοθετήσετε;
Η βράβευση της «Παναγίας των Παρισίων» ήταν πολύ σημαντική όχι μόνο για μένα αλλά και για όλους τους συντελεστές. Δώσαμε όλο μας το είναι. Και το ίδιο κάναμε και στην «Πεντάμορφη και το Τέρας». Δεν ξέρω αν ξεπέρασα τον εαυτό μου αλλά η θερμή ανταπόκριση του κοινού όπως και η αγάπη που μας δείχνει κάθε φορά, μου δίνει τεράστια δύναμη για να θέλω να συνεχίσω και να γίνομαι όλο και καλύτερος. Υπάρχουν πολλές σκέψεις για το επόμενο εγχείρημα αλλά προς το παρόν απολαμβάνω την μαγεία των παραστάσεων και αφήνω τα χαρούμενα πρόσωπα των θεατών να με ταξιδέψουν και να με εμπνεύσουν.
Βίντεο από τη βράβευση της παράσταση στο θέατρο Αυλαία.
