Είμαστε αντάξιοι των προγόνων μας; Από τη «Στήλη Άλατος» του Ιάκωβου Μυλωνά.
Στο χώρο της Ελλάδας υπάρχουν ευρήματα ότι κατοικούταν 100000 χρόνια πριν, στη νεολιθική εποχή. Οπότε ας πάρουμε τα πράγματα από κει. Εντάξει αστειεύομαι, αν και είναι αλήθεια ότι έχουμε πολύ βαθιές ρίζες. Για να ‘ χουμε όμως μια κάποια αρχή, ας πούμε ότι ξεκινάμε εκεί που φαίνεται ότι ξεκίνησε η πνευματική και η λογοτεχνική ζωή. Στην εποχή της αρχαίας Ελλάδας. Γύρω στον 8ο αιώνα πχ.
Μια και μιλάμε για το θέατρο φυσικά θα μιλήσουμε για τη γέννηση της τραγωδίας, της κωμωδίας και του σατυρικού δράματος. Εντάξει πάλι αστειεύομαι, φυσικά και δε θα πω εγώ γι αυτά, ανοίξτε κανένα βιβλίο. Θα πω όμως ότι σε όλη την Ελλάδα υπήρχαν πριν από τη γέννηση του θεάτρου πάρα πολλοί ποιητές. Ποιητές που έγραφαν από ηρωικά κατορθώματα, μέχρι θρήνους, μέχρι ερωτικά στιχάκια, μέχρι ότι μπορείτε να φανταστείτε. Και το λέω αυτό γιατί είναι φανερό ότι η ποίηση, ο χορός, το τραγούδι, προϋπήρξαν του θεάτρου. Το θέατρο ήρθε στη συνέχεια. Το θέατρο ήρθε στη συνέχεια γιατί ήταν αναγκαίο να ‘ρθει. Οι άνθρωποι πλέον δε θέλανε να λένε ιστορίες τραγουδώντας ή χορεύοντας. Θέλανε να αναπαριστούν τις ιστορίες. Εκεί ήταν και το κλειδί της γέννησης τους θεάτρου. Η αναπαράσταση των ιστοριών. Οι προγονοί μας λοιπόν το ξεκινήσανε κι εμείς αν ρίξουμε μια ματιά στα θεατρικά έργα που ανεβαίνουν κάθε χρόνο το τιμούμε δεόντως. Και σ’ αυτό θα πω ότι πολύ καλά κάνουμε. Άλλωστε μας το στέρησαν τόσα χρόνια.
Ας αρχίσουμε λοιπόν το ταξίδι μας στις διαφορές και τις ομοιότητες που έχουμε με τους προγόνους μας. Η μία πιο βασική και πιο απλή ομοιότητα είναι ότι κατοικούμε στον ίδιο τόπο που κατοικούσαν κι αυτοί. Η άλλη ομοιότητα είναι ότι κι εμείς όπως αυτοί, γράφουμε ποίηση, τραγούδια, χορεύουμε, γράφουμε θεατρικά έργα. Αλλά αυτό το κάνουν κι άλλοι λαοί. Γιατί αυτό να κάνει περισσότερο Έλληνες εμάς; Μήπως πρέπει να το δούμε πιο σφαιρικά; Μήπως είναι καλύτερα να δούμε τι είναι αυτό που μας χωρίζει και τι είναι αυτό που μας ενώνει με τους αρχαίους Έλληνες; Για να δούμε λοιπόν.
Μας χωρίζει μια περίοδος τουλάχιστον 2000 χρόνων περίπου και μας ενώνει η ψυχή μας. Μας ενώνει ότι παρ’ ότι μεσολάβησαν τόσα χρόνια σκλαβιάς εμείς θέλαμε, πολεμήσαμε και τα καταφέραμε να είμαστε Έλληνες. Γιατί; Πως το καταφέραμε; Γιατί δε μπόρεσαν να μας αφομοιώσουν τόσοι διαφορετικοί πολιτισμοί που πέρασαν από πάνω μας; Η απάντηση είναι απλή. Γιατί όπως έγραψα και στο πρώτο μου άρθρο όταν εμείς κάναμε τέχνη και πολιτισμό οι άλλοι κρέμονταν απ’ τα δέντρα. Άρα ήμασταν ήδη πάρα πολύ μπροστά όταν ήρθαν οι ξένοι. Ήμασταν τόσο μπροστά που μέχρι να μας φτάσουν πέρασαν εκατοντάδες χρόνια.
Εντάξει αργήσαμε λίγο. Ίσως έπρεπε να ξαναυπάρξουμε σαν ελεύθεροι Έλληνες από πολύ νωρίτερα αλλά τι να κάνουμε η ιστορία γράφτηκε, δε μπορούμε να τη ξαναγράψουμε. Πάντως σε πείσμα όλων, εμείς αυτό που θέλαμε τόσα χρόνια, ήταν να ξαναμπορέσουμε να είμαστε ελεύθεροι, στον τόπο των προγόνων μας. Και τα καταφέραμε. Χύθηκε πολύ αίμα βέβαια, αλλά τα καταφέραμε. Καταφέραμε κάτι που ήταν ανθρωπίνως αδύνατο. Να ενώσουμε έναν λαό μετά από 1852 χρόνια αν δεχτούμε ότι με τη ναυμαχία στο Άκτιο περάσαμε εντελώς κάτω από τη ρωμαϊκή κυριαρχία, το 31 πχ. Το καταφέραμε και το ξεχάσαμε. Το ξεχάσαμε! Ξεχάσαμε τι καταφέραμε! Είμαστε ελεύθεροι 200 χρόνια περίπου και ξεχάσαμε τα πάντα. Και εκεί είναι η πιο βασική μας διαφορά με τους προγόνους μας. Αυτοί δε ξεχνούσαν, αυτοί καθημερινά πάλευαν για να υπάρξουν σα χωριά, σαν οικισμοί, σαν πόλεις. Καθημερινά πάλευαν να υπάρχουν σαν Έλληνες. Και μέσα στην πάλη τους να υπάρχουν βρήκαν τον τρόπο να επικοινωνήσουν και με Θεούς και με ανθρώπους μέσα από το θέατρο.
Δημιούργησαν το θέατρο για να επικοινωνήσουν καλύτερα μεταξύ τους. Και στις γιορτές που κάνανε διαγωνιζόντουσαν πάνω σ’ αυτό. Και παίρνανε βραβεία και η πολιτεία τους βοηθούσε και οι συγγραφείς είχαν ανώτατα αξιώματα οι πιο πολλοί. Να μην πω στη σύγχρονη εποχή, τι έκανε και τι κάνει η πολιτεία στον πνευματικό της κόσμο. Ας μην ανοίξω το στόμα μου. Πάρα πολλοί συγγραφείς λοιπόν στην αρχαία Ελλάδα, πάρα πολλοί δημιουργοί. Δυστυχώς σώθηκαν ελάχιστα έργα. Μπροστά στα εκατοντάδες έργα που γράφτηκαν τότε, στα χέρια μας έφτασαν πάρα πολύ λίγα. Αλλά έφτασαν. Πως έγινε αυτό; Πως αυτά τα έργα ταξίδεψαν τόσα χρόνια για να φτάσουν στα χέρια μας; Να λοιπόν ακόμα μια μεγάλη διαφορά με τους προγόνους μας. Αυτοί πάλευαν να σώσουν και να διαιωνίσουν τη ψυχή της Ελλάδας μέσα στους αιώνες, ενώ εμείς παλεύουμε να διαιωνίσουμε το άθλιο και μίζερο σαρκίο μας από μέρα σε μέρα. Λυπηρό το ξέρω. Λυπηρό που καταντήσαμε έτσι, αλλά είναι η πραγματικότητα. Όχι μόνο δεν είμαστε αντάξιοι των αρχαίων προγόνων μας, δεν είμαστε καν αντάξιοι των Ελλήνων της επανάστασης του 21 που δεν απέχουν χρονικά και τόσο πολύ από μας.
Ξέρω ότι υπάρχουν ανάμεσα μας καταπληκτικοί ποιητές, καταπληκτικοί συγγραφείς, καταπληκτικοί χορευτές, καταπληκτικοί άνθρωποι. Ξέρω ότι υπάρχουν άνθρωποι ανάμεσα μας που προσπαθούν, που αγαπάνε την τέχνη τους, αγαπάνε τους άλλους ανθρώπους. Άλλωστε αυτό είναι και το νόημα της τέχνης, να αγαπάς, να νοιάζεσαι για τους άλλους. Να χειροκροτείς ότι είναι καλύτερο από σένα και να προσπαθείς να το φτάσεις όχι να το μειώνεις και να το ξευτιλίζεις για να μη φανεί η μικρότητα σου. Ξέρω ότι αν νοιαζόμασταν ο ένας για τον άλλον, αν αλήθεια βοηθούσαμε και προστατεύαμε ο ένας τον άλλο, αν πραγματικά πιστεύαμε ο ένας τον άλλο τότε δε θα υπήρχε θέμα σύγκρισης με τους προγόνους μας θα υπήρχε μόνο θέμα πως θα συγκρινόταν αργότερα οι απόγονοι μας με μας. Αλλά αυτό θα ήταν ευτυχώς ή δυστυχώς θέμα των απογόνων μας.
Αυτά προς το παρόν δε θέλω να σας κουράσω άλλο. Όποιος θέλει να επικοινωνήσει επώνυμα με μένα δεν έχει παρά να μου γράψει στο mail μου.
Για τον φίλο μου τον Κωνσταντίνο που με ρώτησε τι γίνεται στο εξωτερικό με το θέμα της άδειας των ηθοποιών και γενικά με τους ηθοποιούς, υπόσχομαι ότι θα μιλήσουμε σε επόμενο άρθρο.
.
ΝΕΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΛΗ 2016/17
– ΚΑΘΕ ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΗΝ “Κ“
Φωτογραφικό υλικό
