Επιστρέφει στη σκηνή με την παράσταση «Μόνος με τον Άμλετ», το αριστούργημα του Γουίλιαμ Σαίξπηρ, βασισμένο στην μετάφραση του Γιώργου Χειμωνά, τη σκηνοθετική υπογραφή Μανώλη Δούνια και του ίδιου και την μουσική επί σκηνής του Δημήτρη Καμαρωτού. Η παράσταση εστιάζει όχι στο «να ζει κανείς ή να μη ζει» αλλά στο «πώς να ζει» — να παρατηρεί ή να πράττει;
Η ερμηνεία του στην παράσταση «Μόνος με τον Άμλετ» έχει χαρακτηριστεί «καθηλωτική» και «κρεσέντο υποκριτικής δύναμης»που συγκλονίζει κοινό αλλά και κριτικούς, μιας και με ένα μοναδικό τρόπο φέρνει τον θεατή μπροστά στο βαθύ ερώτημα της επιλογής μεταξύ σκέψης και πράξης. Δεν λείπει και η βιωματική συμμετοχή του κοινού που μετατρέπει το θέατρο από εμπειρία σε προσωπική εμπλοκή στην τραγωδία.
Ο κορυφαίος ηθοποιός και σκηνοθέτης Αιμίλιος Χειλάκης μιλά πραγματικά κάτω από ιδιαίτερες συνθήκες στην Ελπίδα Παπαδανιήλ, για την παράσταση που ταξιδεύει σε όλη την Ελλάδα δώδεκα χρόνια μετά το πρώτο της ανέβασμα με αφορμή όσα συμβαίνουν γύρω μας.
«Δώδεκα χρόνια από το πρώτο ανέβασμα βασικά. Το θέμα επανήλθε στο προσκήνιο και αυτό γιατί το ίδιο το κράτος στο οποίο ζούμε μας θυμίζει ότι ζούμε κατά τύχη…. Με όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, με τις κομπίνες, τις ρεμούλες, με τον τρόπο που το ίδιο το κράτος αντιμετωπίζει τον εαυτό του, με την νοοτροπία σκέψης του «εντάξει βρε παιδί μου, άστο να συμβεί και θα το γιατρέψουμε….», χωρίς να μας ενδιαφέρει να δημιουργήσουμε μια αίσθηση πρόληψης….
Ξέρετε το λέω πολύ συχνά ότι προοδευτισμός είναι η πρόληψη, συντηρητισμός είναι η θεραπεία και το ζήτημα είναι να προλαβαίνουμε τα πράγματα και όχι να τα θεραπεύουμε… Και αν θέλουμε να ευαγγελιζόμαστε ως προοδευτικοί άνθρωποι και ένα μέλλον προοδευτικού κόσμου θα πρέπει να προλαβαίνουμε τα πράγματα. Θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να ζητήσουμε με έναν τρόπο «τι θα θέλαμε να είναι το κράτος μας» και όχι να απαιτούμε μόνο με μια δικαιωματική οπτική των πραγμάτων τα θέλω μας «θέλω αυτό να συμβεί…». Όταν και εμείς οι ίδιοι ξεχνάμε και το πρόσημο του υποχρεωτισμού. Γιατί είναι ισοβαρές… δίπλα στο δικαίωμα υπάρχει και η υποχρέωση… Έχουμε υποχρέωση ο ένας στον άλλο, έχω υποχρέωση εγώ να προσπαθήσω να ζητάω πράγματα τα οποία θα φυλάξουν εσάς…»
Λειτουργούμε όμως έτσι οι άνθρωποι ή βολευόμαστε σε πεποιθήσεις και σκέψεις; «Ωραία ερώτηση… Είναι από τις ερωτήσεις που θέτει η ίδια η παράστασή μας.. Η απάντηση βέβαια που δίνει ο καθένας για τον εαυτό του είναι ένας προσωπικός δρόμος… Εγώ αυτό που κάνω επί σκηνής μαζί με τον Δημήτρη Καμαρωτό που έχει γράψει την μουσική και παίζει ζωντανά στην παράσταση, είναι να σας βάζω σε μια διαδικασία ερώτησης, αλλά της σωστής ερώτησης… Θα με ρωτήσετε βέβαια πώς το κάνω αυτό… Ακούστε λοιπόν, σας φέρνουμε ένα έργο, που το έχει γράψει ένας τεράστιος ποιητής, ο Σαίξπηρ, ένα υπέροχο ρόλο τον Άμλετ, ο οποίος σκέφτεται υπέροχα αλλά δεν πράττει.. Μέσα από αυτή την παράσταση λοιπόν θα κοιτάξετε έναν καθρέφτη που θα δείτε εσάς… Είμαστε όλοι σκεπτόμενοι πολίτες και αυτό δεν έχει να κάνει με το βαθμό μόρφωσής μας… Η εκπαίδευση δεν δημιουργεί τον πολίτη, αλλά η αντίληψη της υποχρέωσής του αλλά και του δικαιώματός του… Θα δείτε λοιπόν τον εαυτό σας, ανεξαρτήτως του τι πιστεύετε, ανεξαρτήτως του πολιτικού σας ή κομματικού σας πρόσημου, και θα πείτε «μάλιστα, και εγώ έχω σκεφτεί αυτά τα πράγματα, τι έχω κάνει όμως για τις σκέψεις μου;;» και αυτός είναι ο δικός σας δρόμος… Η κακή τέχνη δίνει απαντήσεις, η εξαίρετη τέχνη όπως είναι η τέχνη του Σαίξπηρ και του Χειμωνά, είναι να σας φέρει σε μια διαδικασία ερωτήσεων».
Ο Αιμίλιος είναι ο άνθρωπος που σκέφτεται δυνατά… Μέσω της παράστασης «Μόνος με τον Άμλετ» μυεί το κοινό σε σημαντικά για τη ζωή ερωτήματα, ερωτήματα που δεν τίθενται για να απαντηθούν, αλλά για να επιμείνουν «Η μεγαλύτερη πρόκληση αυτή την φορά είναι να δημιουργήσω την ανάγκη στον κόσμο να έρθει να αντιμετωπίσει τον εαυτό του… Ξέρετε είμαστε εξαίρετοι επαγγελματίες όλοι εμείς που ασχοληθήκαμε με την παράσταση, ο Μανώλης Δούνιας στην σκηνοθεσία, η Αλεξία Θεοδωράκη στα υπέροχα σκηνικά και κοστούμια, η Φαίδρα Νταϊόγλου στην κίνηση, οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου, όλοι τους σπουδαίοι σε αυτό που κάνουν… Το ζήτημα ήταν ότι εμείς θα βρεθούμε, θα μπορέσουμε όμως σε εσάς που θα έρθετε να σας ανακινήσουμε το ενδιαφέρον να κάνετε κάτι για εσάς; Να παρακινηθείτε στο «πράττειν» όπως λέμε που το πρεσβεύει και η παράστασή μας και το ανάγνωσμα του έργου. Συνήθως αυτό το έργο έχει ένα μεγάλο πρόβλημα, ανεβαίνει για να δείξουνε κάποιοι ηθοποιοί πόσο σπουδαίοι είναι.. Εμείς δεν κάνουμε αυτό.. Όταν είχα ασχοληθεί στα 41 χρόνια σε πλήρη διανομή και είχα παίξει τον Άμλετ μόνος μου, προφανώς ήθελα να αποδείξω μέσα από την ματαιοδοξία της ηλικίας μου το πόσο καλός ηθοποιός είμαι που επιτέλους έφτασα να παίξω τον Άμλετ. Πραγματικά, πιστέψτε με, τώρα πια αυτό, ειδικά στα χρόνια που ζώ και είμαι επαγγελματίας είναι το λιγότερο».
Ο Αιμίλιος Χειλάκης ενσαρκώνει όλους τους ρόλους του έργου — Άμλετ, Οφηλία, Κλαύδιο, Γερτρούδη, Πολώνιο, Λαέρτη, Οράτιο και το φάντασμα — μόνος του στη σκηνή, βγάζοντας στην επιφάνεια την ανθρώπινη αντίφαση, την αμφιβολία, την ανάγκη για δράση. Έντονη είναι και η συμμετοχή του κοινού μιας και το έργο φέρνει τον θεατή μπροστά στο βαθύ ερώτημα της επιλογής μεταξύ σκέψης και πράξης και η βιωματική εμπλοκή του κοινού κάνει το θέατρο όχι απλά εμπειρία, αλλά προσωπική εμπλοκή στην τραγωδία…. Η εγγύτητα του θεατή αποτελεί στοιχείο πρόκλησης.
«Χωρίς να θέλω να φανώ κομπορρήμον θα σας πω ότι οι περισσότερες αντιδράσεις του κοινού το οποίο έχει την τύχη να παρακολουθήσει την παράσταση από τις θέσεις που είναι κοντά στην σκηνή είναι μια αντίδραση ανθρώπων οι οποίοι με ευχαριστούν για αυτό που τους συνέβη… Γιατί αυτό είναι συμβάν.. Δεν με ευχαριστούν με λόγια, αλλά ο τρόπος που κοιτάνε τα μάτια τους, ο τρόπος που χειροκροτούνε, η ζέση και η ζέστη με την οποία με περιβάλλουν εκείνη την στιγμή… είναι ένα μεγάλο ευχαριστώ και αυτό είναι το σπουδαίο που νιώθω τότε. Αυτό συζητάμε και με τον Δημήτρη Καμαρωτό, ότι η επιλογή μας να έχουμε τους θεατές τόσο κοντά στην σκηνή ήταν μια επιλογή που έχει δημιουργήσει θετική αντίδραση και από αυτούς που είναι κοντά στην σκηνή αλλά και από αυτούς που κοιτάνε από μακριά όσα γίνονται στην σκηνή. Και αυτό γιατί δημιουργείται μια συνθήκη του ήρωα της αρχαίας τραγωδίας και του χορού…»
Η ζωντανή μουσική επί σκηνής από τον Δημήτρη Καμαρωτό που συνομιλεί με τον λόγο, δίνει μια θεατρική ένταση και ένα δραματουργικό ρυθμό. Πώς δημιουργείται η συνομιλία ανάμεσα σε ήχο και λόγο; «Στη σκηνή είμαστε δυο αφηγητές, λόγος και μουσική, εγώ και ο Δημήτρης Καμαρωτός. Η μουσική είναι ένας ρυθμός, μια ανάσα διαφορετική, είναι η συνομιλία μου, η κρυφή μου σκέψη… τα πάντα μπορείς να μεταφράσεις από τον τρόπο που ο Δημήτρης παίζει μουσική την ώρα που εγώ μιλάω. Ο Δημήτρης δεν είναι ένας μουσικός που φτιάχνει σάουντρακ, αλλά ένας δραματουργός, είναι αυτός που συνομιλεί με τις ανάσες του υποκριτή».
Τι είναι αυτό όμως που ενοχλεί τον Αιμίλιο Χειλάκη στη σημερινή πραγματικότητα;«Ακούστε, πάμε να συμφωνήσουμε σε κάτι το οποίο δεν είναιαστεϊσμός… Ζούμε κατά τύχη.. Όλοι μας έχουμε πάρει ένα τρένο για Θεσσαλονίκη… Το θέμα είναι το τι κάνουμε εμείς για να ζητήσουμε ένα καλύτερο κράτος, μια καλύτερη χώρα.. και όταν λέμε κράτος, δεν εννοούμε τον κρατισμό, αλλά ένα κοινωνικό κράτος το οποίο δημιουργεί μια σχέση με τον πολίτη η οποία είναι σχέση προστασίας. Πολιτική είναι η υπηρεσία του κράτους προς τον πολίτη και αυτό έχει ξεχαστεί…»
Ο Άμλετ ολοκληρώνει τον κύκλο του τον Σεπτέμβρη, μετά τι ακολουθεί; «Ο Άμλετ ολοκληρώνει τον κύκλο του τον Σεπτέμβρη αλλά ήδη έχω ξεκινήσει πρόβες για μια χειμερινή παράσταση, η οποία είναι επίσης πολύ ενδιαφέρουσα και έχει να κάνει με την cancel culture την οποία έχουμε υποστεί λόγω των social media. Είναι από μια κωμική σκοπιά ιδομένο το μεγάλο αυτό πρόβλημα, μια μαύρη κωμωδία η οποία υπόσχεται πάρα πολύ γέλιο και πολύ προβληματισμό».
Κλείνοντας τον ρωτάω τι πιστεύει ότι θα μας έλεγε σήμερα ο Άμλετ;
Α.Χ.: «Μα τίποτα δεν καταλάβατε 420 χρόνια τώρα;;;»
Πληροφορίες για τη παράσταση Δευτέρα 7 Ιουλίου, στο θέατρο Δάσουςεδώ
