Δυο ταξιδιώτες, που έτυχε να είναι #συνταξιδιώτες, αλλάζουν ρόλους μεταξύ τους και μοιράζονται όλα όσα τους φοβίζουν και τους πονούν.
Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα.
Το ζέσταμα
Έχοντας διαβάσει την υπόθεση ήμουν αρκετά υποψιασμένη για το τι θα έβλεπα αλλά και αυτή τη φορά, όπως κάθε άλλη φορά, ήμουν περίεργη για αυτά που θα διαδραματιζόντουσαν στη σκηνή.
Φανταζόμουν να δω λοιπόν ένα έργο στο οποίο δυο άνθρωποι θα αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους συγχέοντας τα όρια μεταξύ πραγματικού και φανταστικού, κυριολεκτικού και συμβολικού.
Η δράση
Αν και στην αρχή κουράστηκα με τους αργούς ρυθμούς, συνειδητοποίησα ότι είχε κι αυτό το νόημά του. Ένα τρένο που μετέφερε τους επιβάτες του προς ένα συγκεκριμένο προορισμό και που κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού αποτελούσε μια πρώτης τάξης βάση για επικοινωνία και σχέσεις. Αρκετά ομιλητική η πρωταγωνίστρια, λακωνικός ο πρωταγωνιστής. Με διάθεση να πει παραπάνω εκείνη, με διάθεση να μείνει στη θέση του τηρώντας τα όρια εκείνος. Μέχρι που όλα άρχισαν να αλλάζουν. Μέχρι που όλα άρχισαν να ανατρέπονται δείχνοντας σε όλους εμάς τους θεατές ότι οι αλλαγές ρόλων είναι διαρκείς ακόμα και σε μια αλληλεπίδραση μεταξύ ξένων.
Ο Μένγκελε κυριαρχούσε στις συζητήσεις παίρνοντας τη θέση ενός καλού αντιπερισπασμού. Για ποιο άλλο θέμα θα μπορούσαν να συζητήσουν αυτοί οι δύο συνεπιβάτες αν δεν μιλούσαν για τις κτηνωδίες του; Για ποια άλλη ασχήμια θα μιλούσαν αν όχι για τη δική του; Ποιος άλλος ήταν πιο εύκολος στόχος από αυτόν; Έτσι όπως συμβαίνει τις περισσότερες φορές, σκέφτηκα. Βρίσκουμε κάτι για να μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας ώστε να μη χρειαστεί να ασχοληθούμε με αυτό που μας φοβίζει ή μας πονά. Και στην περίπτωση των δυο ταξιδιωτών ήταν πολλά αυτά που τους φόβιζαν και τους πονούσαν.
Η σκηνή που ξεχώρισα ήταν η σκηνή στην οποία είχε γίνει η πρώτη αλλαγή ρόλων των δυο τους και άκουγα πλέον τη γυναίκα να επαναλαμβάνει τα λόγια που είχα ακούσει λίγο πριν από τον άντρα. Η αλλαγή ρόλων είναι ένα από τα βασικά εργαλεία που χρησιμοποιώ στο γραφείο μου για να διευκολύνω τους θεραπευόμενους να μπουν ο ένας στη θέση του άλλου. Να δει ο ένας τον κόσμο μέσα από τα μάτια του άλλου. Να αλλάξει οπτική. Να μετακινηθεί. Κι αυτό λειτουργεί εξαιρετικά. Στη σκηνή αυτή όμως το παιχνίδι αλλαγής ρόλων δεν ήταν θεραπευτικό. Ήταν απλώς ένα παιχνίδι. Και σε ένα παιχνίδι οι δύο παίκτες τα δίνουν όλα για να κερδίσουν. Γιατί δεν υπάρχει παίκτης που δέχεται να συμμετάσχει σε ένα παιχνίδι χωρίς να ενδιαφέρεται για τη νίκη. Κι ας είναι αυτό το παιχνίδι, ένα παιχνίδι ζωής.
Η σκηνή που με προβλημάτισε ήταν η σκηνή στην οποία η ταξιδιώτισσα προκάλεσε τον συνταξιδιώτη της σε μια σχεδόν βίαιη ένωση των κορμιών τους. Δεν ήταν ηδονή αυτό που έβλεπα μπροστά μου. Ούτε ήταν ηδονή αυτό που άκουγαν τα αυτιά μου. Ήταν η προσπάθειά της να επιβληθεί πάνω του. Ήταν η προσπάθειά του να κρατηθεί από αυτήν. Ήταν η προσπάθειά της να τον τιμωρήσει για όσα είχε κάνει ή για όσα πίστευε ότι είχε κάνει. Ήταν η προσπάθειά του να αγγίξει το ιδανικό για το οποίο περίμενε ή πίστευε ότι άξιζε να περιμένει. Κι αν η ένωση αυτών των δυο σωμάτων γινόταν βίαια και ωμά, εξίσου βίαια και ωμά αλληλεπιδρούσαν οι ψυχές τους. ΄Ηταν επικίνδυνο το παιχνίδι των δυο τους. Επικίνδυνο και χωρίς λογική.
Η ατάκα που θα θυμάμαι ήταν η εξής: ‘Όταν ένας επιβάτης θέλει να κοιμηθεί, αρκεί να σβήσει το ατομικό φωτάκι που υπάρχει πάνω από τη θέση του για να κοιμηθεί’. Με το που άκουσα αυτά τα λόγια σκέφτηκα πως αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε κάθε περίσταση της ζωής μας. Κάθε άνθρωπος που προτιμά να ‘κοιμάται’ για να μη βλέπει αυτά που συμβαίνουν γύρω του, βυθίζεται στο σκοτάδι για να αποφύγει να δει αυτά που δεν θέλει να δει. Έτσι είναι. Κάθε άνθρωπος έχει φως και σκοτάδι. Τα κουβαλά μέσα του. Δεν χρειάζεται να τα βρει έξω από αυτόν.
Το κλείσιμο
Βγαίνοντας από το θέατρο ArtBox(πρώην Φαργκάνη) σκεφτόμουν όλα αυτά που είχα ακούσει μέχρι πριν από λίγα λεπτά και όλα εκείνα που είχα σκεφτεί όσο παρακολουθούσα την παράσταση. Τα λόγια του Άρθουρ Σόπενχαουερ περιέγραφαν με τον καλύτερο τρόπο την αίσθηση με την οποία είχα μείνει: ‘Η ζωή είναι ένα εκκρεμές που κινείται μεταξύ πόνου και απελπισίας’. Αν και δεν είναι αυτή η προσωπική μου στάση απέναντι στη ζωή, ήταν αυτό που εισέπραξα μετά από αυτό το έργο. Ίσως τελικά για κάποιους η ζωή να μην είναι τίποτα άλλο από αυτό το εκκρεμές.
Δείτε και αυτά:
«Μένγκελε» με εγκεφαλική και σκηνοθετική δύναμη που καθηλώνουν! Είδαμε & σχολιάζουμε
Podcast με τον Παύλο Δανελάτο για το «Μένγκελε» του Θ. Τριαρίδη | Interview
