Είδε και σχολιάζει η Πίτσα Στασινοπούλου
Είναι νέοι με ταλέντο και τσαγανό… και είναι μαχητές… και στη μάχη τα δίνουν όλα, μέχρι τελικής νίκης! Κάπως έτσι σκέφτεται και νιώθει ο θεατής ως μάρτυρας θεατρικής απόπειρας όπου ταλαντούχα νιάτα αναμετριούνται με μεγάλα μεγέθη- δύσκολα στοιχήματα και κατόπιν «άνισης μάχης», βγαίνουν νικητές! Γιατί μάχη και γιατί άνιση; Διότι τα βάζουν με θεριό που ξεπερνά το μπόι τους και ορμούν στην αρένα- σκηνή σχεδόν γυμνοί από όπλα χειροπιαστά… μόνον «άυλα», που αποδεικνύονται ισχυρότερα των υλικών, κάπως σαν την ψυχή του Δαβίδ με τη σφεντόνα απέναντι στον Γολιάθ… Πρόλογος με νόημα για την παράσταση «Βάκχες» του Ευριπίδη που παρακολουθήσαμε στο θέατρο Τ και σε σκηνοθεσία Στέλιου Βραχνή, από το νεόκοπο σχήμα «Σύγχρονο Θέατρο Πρόταση»…
Η βιβλιογραφία αναφέρει τη συγκεκριμένη τραγωδία ως την πλέον αινιγματική, σκοτεινή, απάνθρωπη της αρχαιοελληνικής γραμματείας και επιπλέον με στοιχεία καινοτόμα. Καθότι πρώτη φορά ένας θεός- ο Διόνυσος, «εξανθρωπίζεται» και με ανθρώπινη μορφή έρχεται από τη μακρινή Ασία στην πατρίδα του Θήβα, προκειμένου να επιβάλλει τη λατρεία του και να αναγνωριστεί η αμφισβητούμενη θεϊκή του καταγωγή ως γιος του Δία και της Σεμέλης, κόρης του βασιλιά της Θήβας Κάδμου. Ωστόσο ο νέος βασιλιάς Πενθέας– γιος της Αγαύης, επίσης κόρης του Κάδμου- απορρίπτει τη νέα θρησκεία με τα όργια και τις ακολασίες και συλλαμβάνει τον θεό, αγνοώντας τις συμβουλές του Τειρεσία και του Κάδμου να δηλώσει πίστη για το καλό του λαού του… Αφού ο Διόνυσος απελευθερωθεί, θα εκδικηθεί σκληρά για την ύβρη… θα οδηγήσει σε «ιερή τρέλα» τις γυναίκες της πόλης, μεταξύ των οποίων και την Αγαύη με τις αδελφές της, μετατρέποντάς τες σε μαινάδες- βάκχες στο βουνό Κιθαιρώνα, όπου δόλια θα παρασύρει εκεί και τον Πενθέα, μεταμφιεσμένο επίσης σε μαινάδα για να κατασπαραχθεί από την μητέρα του Αγαύη πάνω στις παραισθήσεις της…
Μια τραγωδία που συγκλονίζει σε πολλά συναισθηματικά κυρίως επίπεδα, καθώς οδηγεί σε μια κορύφωση απρόβλεπτη και ο ρεαλισμός των φρικιαστικών περιγραφών αγγίζει την ωμότητα, την παράνοια, το δέος, κυρίως αυτό! Ξεπερνά τα ανθρώπινα μέτρα να γίνεσαι κοινωνός του δράματος της Αγαύης, καθώς την ακούς μέσα σε παροξυσμό να αφηγείται ανατριχιαστικά και με περηφάνια τον διαμελισμό του παιδιού της από τα ίδια της χέρια, νομίζοντας ότι σκότωνε λιοντάρι και όταν με τη βοήθεια του Κάδμου συνέρχεται και συνειδητοποιεί τί έκανε, δεν μπορείς να μείνεις αμέτοχος στον σπαρακτικό θρήνο της… όπως δεν μπορείς να μη «ζυγιάσεις» μέσα σου το μέγεθος της θεϊκής εκδίκησης ως οδυνηρή απάντηση στην ύψιστη ύβρη, όταν ένας θνητός τόλμησε να αμφισβητήσει και να συγκρουστεί με έναν θεό, που ακόμα κι ο ίδιος ο θεός μετά την βαριά τιμωρία μοιάζει αμήχανος, δηλώνοντας με συντριβή «έτσι έπρεπε να γίνει»… σε μια τραγωδία που αναμετρώνται συγκλονιστικά το θείο με το ανθρώπινο σε άνισο αγώνα…
Στη θαυμάσια παράσταση (+) οφείλουμε γενναιόδωρα να δεχθούμε ότι το δύσκολο στοίχημα κερδήθηκε! Και ήταν πολλαπλά δύσκολο, διότι α) η συγκεκριμένη τραγωδία με τις κορυφαίες σε ένταση στιγμές της είναι εγχείρημα παρακινδυνευμένο στα χέρια νέων και μοιραία λιγότερο έμπειρων δημιουργών ή υποκριτών, β) η πληθωρική παράσταση όφειλε εκ των συνθηκών να «χωρέσει» στα πολύ περιορισμένα τετραγωνικά σκηνής και αίθουσας, αντί των απλωμένων ανοιχτών χώρων, γ) όφειλε τέλος με πολύ πενιχρά τεχνικά μέσα, τα ελάχιστα δυνατά, να επικοινωνηθεί στο κοινό χωρίς να προδώσει την ουσία και το πνεύμα της… Προκλήσεις σοβαρότατες, που η ομάδα δεν φοβήθηκε, αντίθετα τις κοίταξε κατάματα και αντιμετώπισε με γενναιότητα, έμπνευση, σοβαρότητα, σκληρή δουλειά, όλα εμφανή επί σκηνής- όπου άλλωστε τίποτα δεν μπορεί να κρυφτεί, πολύ δε περισσότερο όταν αυτή βρίσκεται μια ανάσα από τον θεατή…
Σε όλη αυτήν, την ολοφάνερα συλλογική προσπάθεια, στην οποία οφείλεται και η απόδοση του κειμένου, δεν μπορούμε να μη ξεχωρίσουμε την καταλυτική συμβολή του Στέλιου Βραχνή ως σκηνοθέτη της παράστασης με επιπλέον επιμέλεια των φωτισμών. Διότι έφερε σε αίσιο πέρας ένα εγχείρημα που για το νεαρό της ηλικίας του μοιάζει με αξιοθαύμαστο λόγω δυσκολιών επίτευγμα. Καταρχάς κατάφερε (και με τη βοήθεια της ομάδας στο κείμενο) να συμπυκνώσει όλη την τραγωδία με τα πλέον καίρια σημεία της σε μόλις 75 λεπτά, με πυκνότατο λόγο χωρίς να κουράσει στο ελάχιστο. Εστίασε στον δυνατό μύθο- λόγο του Ευριπίδη με συγκινητική προσήλωση, «ντύνοντάς» τον με ένα υποβλητικό ηχητικό περιβάλλον από δύο όργανα (ηλεκτρική κιθάρα και κρουστά) παράλληλα με εξαιρετικά φωνητικά από τον χορό, δημιουργώντας ιδανική ατμόσφαιρα τελετουργίας και τονίζοντας εύστοχα το συναίσθημα.
Το επταμελές σχήμα επί σκηνής, αποτελούμενο από τους δύο κομβικούς ανδρικούς ρόλους του Διόνυσου και του Πενθέα, και από πέντε γυναίκες σε ρόλο χορού και πολλούς ακόμη εναλλασσόμενους, εντυπωσίασε για τον άψογο συγχρονισμό φωνητικά και κινησιολογικά, για την ακρίβεια στις εναλλαγές, για το αξιοθαύμαστο δέσιμο ως συμπαγές σύνολο, προφανώς όλα τούτα ως αποτέλεσμα επίπονης δουλειάς.
Κάτι ακόμα που εκτιμήθηκε σκηνοθετικά ήταν η ισορροπία μεταξύ κλασικής και μοντέρνας πειραματικής ματιάς, όπου οι σύγχρονες αφαιρετικές τεχνικές και οι υπαινικτικοί συμβολισμοί, κινήθηκαν επιτυχημένα στα πλαίσια σεβασμού για το αρχαίο κείμενο, χωρίς τίποτα «αιρετικό» ή σκόπιμα τραβηγμένο για λόγους εντυπώσεων και πρόκλησης. Τα μικρά, ευφάνταστα ευρήματα, υπηρέτησαν με απόλυτη λιτότητα, ευστοχία και λειτουργικότητα το πνεύμα του έργου σε μια σημερινή σκηνή και μέσα σε υποδειγματικό κλίμα για την σκληρή ιδιαιτερότητά του. Εν ολίγοις, μια σκηνοθεσία ευεργετικά λιτή για ένα βαριά φορτισμένο κείμενο, και επιπλέον μια εμπνευσμένη σύγχρονη πρόταση με σεβασμό, ταυτότητα, αισθητική, άψογη ροή και … μπράβο!
Στο κομμάτι της υποκριτικής, πέραν του άριστα δεμένου και συντονισμένου συνόλου, ο Αλέξανδρος Ιωαννίδης στο ρόλο του Διόνυσου, κατέθεσε μια αξιοπρεπή ερμηνεία με εντάσεις αλλά και αίσθηση του μέτρου, το ίδιο και ο Στέλιος Βραχνής ως Πενθέας με πληθωρικό πάθος, τραγικότητα, κυνισμό. Κάποιες μικρές παρατηρήσεις θα αναφερθούν παρακάτω. Όσο για τον χορό και τους ρόλους των γυναικών, υπήρξαν όλες εξαιρετικές «σαν ένα καλοκουρντισμένο σώμα», με σωστή και εμπνευσμένη κινησιολογία, με ακριβή ρυθμό, με θαυμάσιες φωνές, με επιτυχείς υποκριτικές επιδόσεις, ωστόσο ξεχώρισε θεαματικά η Αγαύη με τον ακραία τραγικό ρόλο, αγγίζοντας σχεδόν ανατριχιαστικά με το παραλήρημα και τον θρήνο της…
Η ανυπαρξία σκηνικού με μόνο μια σκάλα -συμβολική του ανεβάσματος στο βουνό- καθόλου δεν μας έλειψε, ενώ τα λιτά κοστούμια, συνδυασμένα με κάποιες μάσκες και κάποια εύστοχα αξεσουάρ, απέδωσαν έξυπνα, συμβολικά και αφαιρετικά την ουσία. Ιδανική ως υπόκρουση θα χαρακτηρίζαμε την άκρως υποβλητική, πρωτότυπη μουσική, με ζωντανή εκτέλεση από τους δύο μουσικούς παρόντες στη σκηνή, ενώ οι φωτισμοί με τις καθοριστικές επεμβάσεις τους συνέβαλαν σημαντικά στην σκοτεινή ατμόσφαιρα.
Οι μικρές παρατηρήσεις (-) αφορούν σε λεπτομέρειες, όπως πχ, ότι στα ομαδικά τραγουδιστικά μέρη, χανόταν οι λέξεις και πρέπει να δοθεί περαιτέρω έμφαση στην «ομαδική ορθοφωνία». Επίσης στους δύο ανδρικούς ρόλους, θα εκτιμούσαμε λίγο περισσότερο δουλεμένες λεπτομέρειες (πχ ο Βραχνής στα χέρια ή ο Ιωαννίδης στη στάση του σώματος), ενώ και από τους δύο, αν κάτι μας έλειψε ήταν το «εκτόπισμα» ή η «μεγαλοπρέπεια» ενός θεού και ενός βασιλιά αντίστοιχα, κάτι που σχετίζεται ακριβώς με λεπτομέρειες, ωστόσο καθοριστικές. Τέλος, είναι γεγονός ότι στον μικρό χώρο, μια παρόμοια τραγωδία σε στιγμές έμοιαζε να «ασφυκτιά», υπερβαίνοντας με το μέγεθός της τα χωροταξικά όρια, όμως η προσήλωση βοήθησε να ξεπεραστεί εν μέρει το μειονέκτημα.
Καταλήγοντας (=) δεν έχουμε παρά να επαινέσουμε μια τολμηρή απόπειρα, που χάρη στην έμπνευση, το ταλέντο, τη σοβαρή συλλογική δουλειά, κατέληξε σε κερδισμένο στοίχημα…
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:
6,5 στα 10
.
Παραστάσεις: Παρασκευή – Σάββατο 21:30 & Κυριακή 20:00 (έως τις 30/9).
.
.
Φωτογραφικό υλικό
