ΚΑΘΗΛΩΤΙΚΗ Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΗΛΕΚΤΡΑ- ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΙΦΙΓΕΝΕΙΑ» ΤΟΥ Γ. ΒΕΛΤΣΟΥ.ΕΙΔΑΜΕ ΧΘΕΣ ΒΡΑΔΥ ΠΡΕΜΙΕΡΑ ΣΤΟ ΘΕΑΤΡΟ «Τ» ΚΑΙ ΣΧΟΛΙΑΖΟΥΜΕ [ΜΕ 1.093 ΛΕΞΕΙΣ!!!]
Είναι δύσκολο να μεταφέρεις την ψυχική και πνευματική πληρότητα με λέξεις. Από εκείνες τις περιπτώσεις όπου το βίωμα, αυτό που προσλαμβάνουν οι αισθήσεις, η ψυχή και το μυαλό, αδυνατεί με εκφραστεί με πειστικό λόγο και έχεις δύο επιλογές: ή να φλυαρήσεις ακατάσχετα ή να σιωπήσεις! Όμως παρά τη γοητεία… των άκρων, θα ακολουθήσω (με κόπο) μια μέση οδό, μεταφέροντας στοιχεία μόνο μιας εξαιρετικής αίσθησης/ εμπειρίας. Αυτήν που μας άφησε η παράσταση «Σχέδιο για Ηλέκτρα- Σχέδιο για Ιφιγένεια» στο θέατρο Τ, σε κείμενα Γιώργου Βέλτσου και σκηνοθεσία Γιάννη Λεοντάρη. «Μια παράσταση για τη γλώσσα εκείνων που τράβηξαν τη σκανδάλη. Η Ηλέκτρα, ο Ορέστης, η Ιφιγένεια. Πώς επιβιώνουν τόσων θανάτων;»
Στο βάθος της σκηνής προβάλλεται ως φόντο απόσπασμα των κειμένων γεμάτο χειρόγραφες σημειώσεις. Γιατί «τα κείμενα είναι ανυπεράσπιστα κι εδώ βλέπετε την… κακοποίηση που έχουν υποστεί από 4 ανθρώπους…» θα ενημερώσει ο σκηνοθέτης, «μέρος» σχεδόν και ο ίδιος της παράστασης στο τεχνικό της κομμάτι. Πρώτη παίρνει το λόγο η Ηλέκτρα με ποιητικές αναφορές στο μύθο της και εμβόλιμες σύχρονες, ομολογώντας αφοπλιστικά «Υποφέρω από νοσταλγία του τίποτα»… μια αέρινη φιγούρα στα λευκά, βγαλμένη από τραγικό και συνάμα ανάλαφρο παραμύθι του χθες, του σήμερα και του αύριο που παλεύει με ερωτήματα και συναισθήματα την ώρα που ταυτόχρονα με ανεπαίσθητη ειρωνεία τα διαβρώνει. Για να συναντήσει τον μητροκτόνο/ βασανισμένο Ορέστη και μέσα από διαλόγους σπαρακτικούς/ ανατρεπτικούς στη βάση της τραγωδίας τους, να αναζητήσουν μαζί αναπάντητες αλήθειες. Όση ώρα η Ιφιγένεια, παρούσα στη σκηνή ως σιωπηλός σύνδεσμος, «σχολιάζει» με την έκφραση του σώματος, για να πάρει στο δεύτερο μέρος το λόγο δυναμικά και καταλυτικά. Αποδομώντας εν μέρει το δικό της μύθο, με την αθέατη ματιά των γεγονότων, με τον κρυμένο καημό και θυμό στη συνάντηση με τον αδελφό της Ορέστη και την μεταξύ τους συναισθηματική πάλη… χορογραφώντας ταυτόχρονα τις λέξεις. Τρεις ήρωες που «ζωγραφίζουν τα σχέδια τους στην άμμο… απειλούνται από το φως των προβολέων, τα βιβλία, το συγγραφέα…έξω η έρημος επεκτείνεται…»
Ένα δυνατό καλλιτεχνικό αποτέλεσμα που μας καθήλωσε (+) καθώς οι αρετές ήταν πολλές:
– Ξεκινώντας από το κείμενο του Γ. Βέλτσου ως βάση. Έντονα ποιητικό, βαθιά υπαρξιακό, μίλησε τη γλώσσα «εκείνων που τραβούν τη σκανδάλη» με τρόπο σπαρακτικό και συγχρόνως ανατρεπτικό, με δόσεις «ασεβούς» χιούμορ αλλά και πλήρη σεβασμό στο «μύθο». Ένας συνδυασμός ιδιαίτερος, περίπου «ακροβατικός» που ωστόσο ισορρόπησε αριστοτεχνικά από μια καταξιωμένη πένα. Δίνοντας ένα αποτέλεσμα άκρως ενδιαφέρον πνευματικά και τρομερά ελκυστικό συναισθηματικά, συνδυασμένο επιπλέον με σύγχρονες/ διαχρονικές προεκτάσεις.
– Περνώντας στη σκηνοθεσία του Γ. Λεοντάρη, το «εύγε» ίσως είναι λίγο. Ιδανικός καταμερισμός ενέργειας/ δράσης/ σιωπών, ιδανική ατμόσφαιρα, «σοφία» στο χειρισμό κειμένου/ ηθοποιών/ χώρου/ μέσων… Μια παράσταση που δεν υποκρίθηκε την «πρωτοποριακή» αλλά υπήρξε αυθεντικά, με εμφανείς τις έντιμες προθέσεις, τη γνώση και την ευαισθησία. Ο τρόπος που το ιδιαίτερο κείμενο δραματοποιήθηκε σκηνοθετικά και πήρε όγκο και ρυθμό ήταν πραγματικά υποδειγματικός. Ευφυείς εναλλαγές ανάμεσα σε ξεσπάσματα, κορυφώσεις, ανάλαφρες στιγμές, χιούμορ … εξαιρετική ισορροπία ανάμεσα σε έντονη κινητικότητα και «αποσύρσεις»… σοφή αξιοποίηση του βίντεο, του ήχου, του φωτισμού… εύστοχα ευρήματα και προσθήκες με φαντασία… σκηνική οικονομία που άφησε μόνο την ουσία σε πρώτο πλάνο, μέσα από το λόγο και το σώμα. Εν ολίγοις, μια σκηνοθεσία σύγχρονη, ευφάνταστη και κυρίως ουσιαστική.
– Όσον αφορά στους τρεις ηθοποιούς – Ηλέκτρα Νικολούζου, Κώστας Βασαρδάνης, Αιμιλία Βάλβη- οι ερμηνείες τους πραγματικά μας συνεπήραν! Ισότιμοι και οι τρεις… στον πόντο, με πληθωρικό ταλέντο, άψογο επαγγελματισμό και χειρισμό των καλοδουλεμένων εκφραστικών τους μέσων. Αξιοθαύμαστη ακρίβεια στην έκφραση πηγαίων συναισθημάτων, εξαιρετική εκφορά ενός λόγου που έγινε «δικός» τους, ιδανική κινησιολογία μέσα από ένα σώμα «ομιλόν», ειδικά η Ιφιγένεια που εκφράστηκε καταλυτικά μέσω της σωματικότητας. Ως σύνολο δε, η μεταξύ τους άριστη χημεία… φώναζε από παντού, δικαιώνοντας σχεδόν συγκινητικά το σκηνοθετικό όραμα και λειτουργώντας ως καθοριστικός παράγοντας ενός εξαιρετικού αποτελέσματος.
– Πολύ εύστοχη η μουσική επιμέλεια και το ηχητικό «ντύσιμο» των σκηνών, υπογραμμίζοντας ή σχολιάζοντας την ουσία αλλά και το συμβολισμό των λεγομένων, έναν ρόλο που επίσης επετέλεσε με επιτυχία ο υποβλητικός φωτισμός με τις εναλλαγές του. Σε σχέση με τα κοστούμια – το λευκό της Ηλέκτρας, το μαύρο της Ιφιγένειας και το καθημερινό «καταπονημένο» του Ορέστη- δεν θα μπορούσαν να είναι πιο κατάλληλα και πιο «μέσα» στους ρόλους. Όσο για το σκηνικό; Μόνο η οθόνη προβολής στο βάθος και τίποτα άλλο… Μόνο που η έλλειψή του, όχι απλά πέρασε απαρατήρητη, αλλά ίσως η όποια παρουσία του να… ενοχλούσε σε μια τόσο «γεμάτη» σκηνοθεσία!
Η συγκεκριμένη βραδιά όμως είχε και συνέχεια με συζήτηση που ακολούθησε μεταξύ θεατών και συντελεστών, με τιμώμενο πρόσωπο τον συγγραφέα Γ. Βέλτσο. Ο οποίος, στη διάρκεια της μιας ώρας που κράτησε η κουβέντα, κέρδισε τις εντυπώσεις με τον αυθορμητισμό και το πηγαίο χιούμορ του – συχνά αυτοσαρκαζόμενος- και με πολλή προθυμία, προσήνεια και τη γνωστή ευφράδεια, έδινε απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: «Έχετε φανταστεί πώς θα ήταν σήμερα οι ήρωες του έργου αν ζούσαν;» ή «Υπήρχε διάθεση αποδόμησης του μύθου στη δική σας συγγραφή;» ή «Τί σηματοδοτούσε το τάδε σημείο στο κείμενο;» Δίνοντας τη δική του συγγραφική ματιά στη ψυχοσύνθεση των γνωστών ηρώων, χωρίς να διηγείται «δική του ιστορία», παρά μόνο τη δική τους μέσα από λόγια άλλων.
Επιπλέον δε, σχολίαζε αυθόρμητα σχεδόν… τα πάντα! Την προηγούμενη παράσταση «Αυτοκρατορία» που χαρακτήρισε «ελλιπή» και υπαινίχθηκε προβλήματα καλλιτεχνικής συνεργασίας… την υπερυψωμένη σκηνή ενός θεάτρου ως παρωχημένη, θέλοντας τη δράση στο κέντρο και στο επίπεδο των θεατών… το γεγονός ότι δεν του επιτρέπουν να παρακολουθεί τις πρόβες… ότι δεν έχει το κόμπλεξ κάποιων συγγραφέων που δεν επιτρέπουν παρεμβάσεις στα κείμενά τους, δηλώνοντας ότι ο ίδιος αφήνει αυτήν την ελευθερία και εν προκειμένω βρήκε τις προσθήκες του σκηνοθέτη πολύ εύστοχες… ότι η απόδοση των ηθοποιών στη συγκεκριμένη παράσταση που χαρακτήρισε με έμφαση «πρωτοποριακή», ξεπέρασε τις προσδοκίες του… ότι τώρα τελευταία ασχολείται με το θεατρικό έργο, έκανε αναφορά με θαυμασμό στον Δ. Δημητριάδη και πρόθεσή του στο άμεσο μέλλον είναι η συγγραφή ενός έργου «ιψενικού», χαρακτήρων και καταστάσεων… και άλλα εξίσου ενδιαφέροντα.
Επίσης προθυμότατος ο σκηνοθέτης Γ. Λεοντάρης, απάντησε σε ερωτήματα που αφορούσαν σημεία της σκηνοθεσίας εξηγώντας το στίγμα της και τις προσθήκες που έκανε, εκφράζοντας παράλληλα θαυμασμό τόσο για το κείμενο, όσο και για τους ηθοποιούς. Τόνισε ιδιαίτερα τη χημεία που πέτυχαν οι ίδιοι μεταξύ τους και οδήγησε σε βελτίωση του συνολικού αποτελέσματος. Αυτού που επαινέθηκε από τους θεατές του γεμάτου θεάτρου και βέβαια χειροκροτήθηκε θερμά!
Καταλήγοντας (=) μετά από μια βραδιά ευφορίας, με την αίσθηση δικαίωσης της θεατρικής αποστολής, θα παρατηρήσω ότι ο ισχυρισμός του Γ. Βέλτσου – ως κλείσιμο και κορύφωση της παράστασης- «οι φράσεις είναι συναίσθημα»… ισχύει μονομερώς. Διότι αν επιχειρήσεις αντίστροφα να κάνεις το συναίσθημα φράσεις, απλά θα φλυαρήσεις άσκοπα, αποδίδοντας μοναχά το ελάχιστο του βιώματος!
ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ:
7,5 ΣΤΑ 10
.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ (έως Κυριακή 31 Μαΐου 2015) ΕΔΩ
Φωτογραφικό υλικό
