Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα
Έχοντας δει αρκετές φορές σε κινηματογράφο και τηλεόραση την ‘Παναγία των Παρισίων’, ήμουν πολύ περίεργη για τη θεατρική του απόδοση στη σκηνή του Μετροπόλιταν. Μου φαινόταν μάλιστα ένα δύσκολο εγχείρημα που αν θα κατάφερνε να ξεσηκώσει το κοινό, θα ήταν μια μεγάλη επιτυχία. Μπήκα λοιπόν με τη μικρή μου φίλη, την Κατερίνα, με μια μεγάλη ανυπομονησία για αυτό που θα έβλεπα και με μια ακόμα μεγαλύτερη ανυπομονησία για αυτό που θα ένιωθα.
Προτού καν αρχίσει το έργο είχα ήδη εντυπωσιαστεί από τα σκηνικά. Προσεγμένα, καλοδουλεμένα και επιβλητικά για να ζεστάνουν το θεατή και να τον βάλουν για τα καλά στο πνεύμα της εποχής του έργου. Με το που άρχισαν να πατάνε οι ηθοποιοί το πόδι τους στη σκηνή άκουγα επιφωνήματα των μικρών θεατών και μεταξύ αυτών και της Κατερίνας, η οποία ενθουσιάστηκε με την Εσμεράλντα και κάθε φορά που εκείνη εμφανιζόταν στη σκηνή η μικρή μου φίλη χαμογελούσε και έλαμπε από χαρά.
Ο κεντρικός πρωταγωνιστής ήταν ο Κουασιμόδος, αυτός ο συμπαθέστατος άνθρωπος που πέρασε μια ολόκληρη ζωή κλεισμένος στο καμπαναριό της εκκλησίας χωρίς να μπορεί να ανακαλύψει τον κόσμο αλλά και χωρίς να γνωρίζει τι ακριβώς συνέβη με το θάνατο της μητέρας του. Η σωματική του δυσμορφία είχε επηρεάσει τη διάθεσή του αλλά όχι την ψυχή του που παραμένει αγνή και καλοσυνάτη σαν την ψυχή ενός μικρού παιδιού. Μεγαλωμένος από τον αυστηρό και άδικο Φρόλο πιστεύει ότι είναι αποκρουστικός λόγω του σωματικού μειονεκτήματός του και κυρίως νιώθει άσχημα για τον εαυτό του. Κι όσο έβλεπα τον Κουασιμόδο τόσο σκεφτόμουν παιδιά που έχουν μεγαλώσει σε μη υποστηρικτικά περιβάλλοντα και τα οποία έχουν διαμορφώσει σε αυτά τα παιδιά μια εντελώς διαστρεβλωμένη εικόνα εαυτού αλλά και για την κοινωνία με αποτέλεσμα εκείνα να ζουν αποσυρμένα και απομονωμένα καθώς φοβούνται να αντιμετωπίσουν τους ανθρώπους και νιώθοντας έντονη ανασφάλεια.
Παρατηρούσα τις αντιδράσεις της Κατερίνας όταν έβλεπε τον Κουασιμόδο στη σκηνή. Ούτε φοβόταν, ούτε παραξενευόταν. Ούτε γελούσε, ούτε κορόιδευε. Αν δεν αναδείξεις κάτι σαν πρόβλημα, δεν πρόκειται ποτέ να το δει ένα παιδί σαν πρόβλημα. Το παιδί που φοβάται έχει γονείς που το εκφοβίζουν. Το παιδί που παραξενεύεται έχει γονείς αδιάκριτους. Το παιδί που γελάει εις βάρος των άλλων έχει γονείς που δεν σέβονται τους άλλους. Το παιδί που κοροϊδεύει έχει γονείς που κοροϊδεύουν πρώτοι αυτοί τους άλλους για μια ιδιαιτερότητα που έχουν. Χαίρομαι τόσο πολύ για τη μικρή μου φίλη. Χαίρομαι τόσο πολύ και για αυτά που της έχουν διδάξει οι γονείς της.
Ο Κουασιμόδος θα γνωρίσει στο Πανηγύρι των Τρελών, μια τοπική γιορτή που διοργανώνεται κάθε χρόνο, την Εσμεράλντα, μια παθιασμένη τσιγγάνα, η οποία θα τον πείσει να διεκδικήσει το βραβείο για την πιο παράξενη εμφάνιση πιστεύοντας ότι είναι μασκαρεμένος. Αργότερα συνειδητοποιεί ότι αυτή είναι η σωματική του διάπλαση και τον αποδέχεται όπως είναι. Γίνονται φίλοι και σύντομα απολαμβάνει τα προνόμια της βοήθειάς του μια που ο Κουασιμόδος τη σώζει κρύβοντας την στο ναό και ρισκάροντας τη θέση του αλλά και την ίδια του τη ζωή. Στην πλοκή της ιστορίας μπαίνει και ο λοχαγός Φοίβος που κλέβει την καρδιά της τσιγγάνας και δίνει τη δική του μάχη για να κερδίσει στην αγάπη και τη ζωή.
Μία από τις πιο δυνατές σκηνές αυτής της παράστασης είναι όταν ο ερωτευμένος Κουασιμόδος βλέπει την αγαπημένη του Εσμεράλδα να αγκαλιάζεται με το Φοίβο. Όσο κι αν πονάει, αποφασίζει να αποδεχθεί αυτόν τον έρωτα και δίνει την ευχή του ξεπερνώντας το προσωπικό του δράμα. Και μάλιστα ξεπερνά το προσωπικό του δράμα σε δύο επίπεδα. Από τη μια αποφασίζει να συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι δεν θα μπορεί να έχει τη γυναίκα που ερωτεύτηκε γιατί εκείνη είναι ερωτευμένη με κάποιον άλλον και από την άλλη διαπιστώνει ότι δεν είναι ένα τέρας εξ αιτίας της σωματικής δυσμορφίας που έχει αλλά ένα πλάσμα που ξέρει να αγαπά και αξίζει να αγαπιέται.
Ένα όμορφο και τρυφερό τέλος κι ας μην είναι το κλασσικό ευτυχισμένο τέλος που θέλει πάντα τον πρωταγωνιστή να αποκτά αυτό που επιθυμεί. Αυτό το τέλος περνά έτσι κι αλλιώς διαφορετικά μηνύματα σε μικρούς και μεγάλους. Μπορεί κάποιος να είναι χαρούμενος ακόμα κι αν δεν γίνεται αυτό που θέλει. Μπορεί επίσης να νιώθει καλά με τον εαυτό του ακόμα κι αν δεν είναι όπως θα ήθελε να είναι. ‘Εχει νόημα να αγωνίζεται κανείς για τη δικαιοσύνη και για αυτά που πιστεύει χωρίς να υπολογίζει το κόστος που θα έχει ο αγώνας που δίνει. Κι όλα αυτά τα μηνύματα μπορεί ένας γονιός να συζητήσει με το παιδί του αξιοποιώντας στο μεγαλύτερο βαθμό την ιστορία του Κουασιμόδου που διαδραματίστηκε στην Παναγία των Παρισίων.
Αυτά σκεφτόμουν βγαίνοντας από την αίθουσα και πηγαίνοντας ολοταχώς προς το διάδρομο στον οποίο μας περίμεναν οι ηθοποιοί για τις καθιερωμένες και τόσο αγαπημένες φωτογραφίες. Η Κατερίνα στήθηκε με χάρη δίπλα στους ήρωες που είχαν κερδίσει το ενδιαφέρον της και φωτογραφήθηκε χαμογελώντας για να μου θυμίσει τα λόγια του ΖοζέφΖουμπέρ: «Όταν δίνεις, να δίνεις με χαρά και με χαμόγελο». Και αντικρίζοντας το χαμόγελο της μικρής μου φίλης καταλάβαινα για άλλη μια φορά την αξία του να μοιράζεσαι στιγμές με έναν άνθρωπο που ξέρει να δίνει με χαρά και με χαμόγελο.
Όσο για εσένα που σκοπεύεις να παρακολουθήσεις αυτό το έργο, αξιοποίησε στο βαθμό που θέλεις, κάποιες ιδέες που παραθέτω ευθύς αμέσως. Κι αυτό γιατί η ουσιαστική μάθηση ξεκινά μετά την παρακολούθηση μιας θεατρικής παράστασης. Έχει να κάνει με αυτά που θα συζητήσεις με το παιδί σου και με το πόσο πιο μακριά θα το πας.
Ιδέες για εφαρμογή μετά την παράσταση
- Ζήτησε από το παιδί σου να σου πει ποια σκηνή ξεχώρισε από όλο το έργο και για ποιο λόγο.
- Μίλησε με το παιδί σου για το ρόλο του Κουασιμόδου. Μάθε πώς ένιωσε για αυτόν και τι απορίες έχει.
- Ζήτησε από το παιδί σου να γράψει ένα γράμμα στον Κουασιμόδο με το οποίο θα προσπαθήσει να τον βοηθήσει να πιστέψει στον εαυτό του και να μη ντρέπεται για τη σωματική δυσμορφία που έχει.
- Μίλησε με το παιδί σου για την έννοια της διαφορετικότητας δίνοντας παραδείγματα και αποφεύγοντας οποιαδήποτε αρνητική κριτική.
- Ζήτησε από το παιδί σου να φτιάξει μια διαφορετική ιστορία με τον Κουασιμόδο και τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές. Τι θα άλλαζε και τι θα κρατούσε ίδιο από την ιστορία που είδε;.
- Βρες εικόνες στο διαδίκτυο από τον καθεδρικό ναό της Παναγίας των Παρισίων και μάθε στο παιδί σου την ιστορία αυτού του ναού.
- Ζήτησε από το παιδί σου να ζωγραφίσει κάτι που να συνδέεται με το έργο που είδε.
Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν αρκεί να συνοδεύεις το παιδί σου με τη φυσική σου παρουσία αλλά να μην είσαι ουσιαστικά εκεί. Μοιράσου μαζί του την όλη εμπειρία, για να μάθει κι αυτό να μοιράζεται με τη σειρά του. Δείξε αληθινό ενδιαφέρον, για να μάθει κι αυτό να ενδιαφέρεται με τη σειρά του. Σεβάσου τους κανόνες που ισχύουν μέσα στην αίθουσα θεάτρου, για να μάθει κι αυτό να τους σέβεται και να τους τηρεί με τη σειρά του.
Όσο για εμάς θα συναντηθούμε ξανά μέσα από αυτή τη στήλη με μια καινούργια πρόταση… σε 15 μέρες να με ‘διαβάσεις’… αγαπάμε πολύ το παιδικό θέατρο… κι οι δυο φίλες μου, η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο και μετά μοιράζονται μαζί σας το βίωμά τους μέσα από τα άρθρα μου…
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΘΑ ΒΡΕΙΤΕ ΕΔΩ
