Είδε η Άννια Κανακάρη και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Είναι αλήθεια ότι το φετινό καλοκαίρι, σε αντίθεση με τον «στεγνό» θεατρικά χειμώνα που περάσαμε, ήταν ιδιαίτερα πλούσιο. Πολλές και αξιόλογες παραστάσεις επισκέφτηκαν τα ανοιχτά θέατρα της πόλης μας μεταξύ των οποίων και η διαχρονική τραγωδία του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης», σε σκηνοθεσία Άρη Μπινιάρη, που παρακολουθήσαμε στο Θέατρο Δάσους, με τον Γιάννη Στάνκογλου στον πρωταγωνιστικό ρόλο και σε παραγωγή του Θεάτρου Πορεία και του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Κρήτης.
Το έργο …
Ο Δίας θριαμβεύει στον πόλεμο μεταξύ Τιτάνων και Θεών και σχεδιάζει να αφανίσει το ανθρώπινο γένος. Τα σκοτεινά του σχέδια χαλά ο Τιτάνας Προμηθέας που βοηθά τους ανθρώπους δίνοντάς τους τη φωτιά και διδάσκοντάς τους τέχνες και επιστήμες για να βελτιώσουν τη ζωή τους. Όταν το μαθαίνει ο Δίας τον καταδικάζει να υποφέρει στην αιωνιότητα δεμένος σ’ έναν βράχο στην χώρα της Σκυθίας, όπου ένας γύπας θα του κατασπαράζει καθημερινά το συκώτι. Η παράσταση ξεκινά με το Κράτος και τη Βία να σέρνουν τον Προμηθέα στον ψηλό βράχο όπου ο Ήφαιστος απρόθυμα τον δένει, συμπονώντας τον για τα πάθη του. Οι Ωκεανίδες έρχονται σαν χορός να του συμπαρασταθούν. Σύντομα εμφανίζεται ο Ωκεανός, ο οποίος προτείνει να πείσει ο ίδιος τον Δία να ελευθερώσει τον Τιτάνα και ακολουθεί η Ιώ, η κόρη του βασιλιά του Άργους Ίναχου, καταδικασμένη κι εκείνη σ’ ένα απίστευτο μαρτύριο. Ο Προμηθέας προβλέπει πως κάποιος απόγονός της θα τον ελευθερώσει και αναφέρεται σε μια προφητεία για την πτώση του Δία. Στο τέλος κάνει την εμφάνισή του και ο Ερμής ο αγγελιοφόρος των θεών.Ο Προμηθέας παραμένει δέσμιος, το πνεύμα του όμως είναι πιο ελεύθερο από ποτέ…
Στα θετικά (+) της παράστασης καταρχάς το κείμενο του Αισχύλου, του «πατέρα της τραγωδίας», το οποίο αναλλοίωτο στους αιώνες, εξακολουθεί να γοητεύει για την αλήθεια και την δύναμη του. Ένα κείμενο με ποιότητα λόγου, ένα επαναστατικό μανιφέστο απέναντι στην αδικία της εξουσίας και σε καθετί βίαιο και τυραννικό. Ο φιλάνθρωπος Προμηθέας ενσαρκώνει την υπέρτατη αντίδραση σε κάθε προσπάθεια φίμωσης του ελεύθερου πνεύματος. Το απίστευτο σθένος του, η σταθερότητα στις αντιλήψεις του, αλλά και η άρνηση του να προδώσει τις ιδέες του μπροστά στον φόβο της τιμωρίας, αποδεικνύουν το μέγεθος του μεγαλείου του.
Απόλυτα συγκροτημένη και πρωτότυπη η σκηνοθετική προσέγγιση του Άρη Μπινιάρη. Με σύμμαχο την σύγχρονη ηλεκτρονική και όχι μόνο μουσική, στην οποία βασίστηκε και η όλη απόδοση του έργου, παρουσίασε την τραγωδία ως μια σύγχρονη όπερα με ένταση και ρυθμό. Οι ηχητικές κλιμακώσεις τόνισαν μοναδικά την δραματικότητα της κάθε σκηνής σε μια ανοδική πορεία συναισθηματικής φόρτισης μέχρι την τελική κορύφωση. Εμπνευσμένη επίσης(αν και παρακινδυνευμένη) η επιλογή του σκηνοθέτη να τοποθετήσει τον Προμηθέα ψηλά, πάνω στον έναν από τους τρεις στύλους που τοποθετήθηκαν στην σκηνή, προσδίδοντας του με τον τρόπο αυτό υπερφυσικές διαστάσεις και τονίζοντας παράλληλα τη δύναμη και την επιβλητικότητα του. Εφευρετική σκηνοθετική επιλογή και η άκρως εντυπωσιακή εμφάνιση της Ιούς πάνω σε λευκά ξυλοπόδαρα.
Ανεκτίμητη πρώτη ύλη στα χέρια του σκηνοθέτη η μετάφραση του κειμένου από τον Γιώργο Μπλάνα, ο οποίος με απόλυτο σεβασμό, απέδωσε με απλή και κατανοητή γλώσσα το περιεχόμενο και τις αξίες του πρωτότυπου έργου, επικοινωνώντας ταυτόχρονα την μεγαλοπρέπεια του.
Οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών ήταν αναμφίβολα αξιόλογες. Ιδιαίτερα ο Γιάννης Στάνκογλου στον ρόλο του Προμηθέα ήταν εξαιρετικός. Αλυσοδεμένος στην κορυφή του ψηλού στύλου, με ελάχιστη δυνατότητα κινήσεων, κατόρθωσε, κραυγάζοντας υπέρ της ελευθερίας και κατακρίνοντας την βία της εξουσίας, να επικοινωνήσει το δράμα του και να συγκινήσει τους θεατές. Η εσωτερικότητα του λόγου του, η καθαρή του άρθρωση, το ταλέντο, η δυναμικότητα και η επιβλητική παρουσία του τον έκαναν να μοιάζει πραγματικός Τιτάνας.
Η Ηρώ Μπέζου στον ρόλο της Ιούς ήταν επίσης πολύ καλή. Η δυσκολία του ρόλου της ,δεν την εμπόδισε να ξεδιπλώσει το υποκριτικό της ταλέντο. Εν μέσω κραυγών πόνου μοιράστηκε την θλιβερή ιστορία της και ανέδειξε την τραγικότητα της. Μια πολύ ιδιαίτερη εμφάνιση που θα θυμόμαστε για πολύ καιρό.
Ο σκηνοθέτης Άρης Μπινιάρης επέλεξε να ενσαρκώσει στην παράσταση το Κράτος, τον έναν από τους δύο δεσμώτες του Προμηθέα, που μαζί με τον Κωνσταντίνο Γεωργαλή στο ρόλο της Βίας, τον οδήγησαν στο τόπο της αιώνιας τιμωρίας του. Απέδωσαν τους αλύγιστους και άτεγκτους φρουρούς με δυναμισμό και εκφραστικότητα, με ερμηνευτική εμπειρία, με μουσικότητα στον λόγο τους και με πολύ καλή κινησιολογία.
Πολύ καλός και ο Δαυίδ Μαλτέζε στον ρόλο του Ήφαιστου, του θεού που με περισσό δισταγμό έδεσε τον Προμηθέα στον βράχο. Η κίνηση του, η εκφορά του λόγου του, ακόμα και οι διακυμάνσεις της φωνής του έδειχναν καθαρά την απροθυμία του να εκτελέσει ένα έργο που ο ίδιος αμφισβητούσε.
.
Ο Αλέκος Συσσοβίτης, κατορθώνει να αποδώσει με πειστικότητα τον αυτάρεσκο και επιβλητικό αλλά αφελή, εκ του αποτελέσματος Ωκεανό, που πίστευε ότι θα μπορέσει να πείσει τον Προμηθέα να υποταχθεί.
Πειστικός στον ρόλο του και ο Ιωάννης Παπαζήσης στον ρόλο του Ερμήτου θεού που δουλικά αναγνωρίζει την απόλυτη εξουσία του Δία και καταδικάζει άκριτα τον Προμηθέα.
Ο χορός των Ωκεανίδων, αποτελούμενος από τις Αντριάνα Αντρέοβιτς, Δήμητρα Βήτα, Φιόνα Γεωργιάδη, Κατερίνα Δημάτη, Γρηγορία Μεθενίτη, Νάνσυ Μπούκλη, Δώρα Ξαγοράρη, Λεωνή Ξεροβάσιλακαι Αλεξία Σαπρανίδου, με εξαιρετική κίνηση υπό τις χορογραφικές οδηγίες της Εύης Οικονόμου προσέδωσε τραγικότητα και ένταση στην εξέλιξη της ιστορίας.
Αυτό που πραγματικά ξεχώρισε στην παράσταση είναι η μουσική σύνθεση του Φώτη Σιώτα που έδωσε ύφος και χαρακτήρα στην όλη σύλληψη του σκηνοθέτη. Από την αρχή κιόλας οι μουσικές επιλογές του έδωσαν την εντύπωση μιας ροκ όπερας, μιας μουσικής σύνθεσης με σύγχρονους ήχους που έντυσε την αρχαία τραγωδία με ένα μοντέρνο αλλά όχι αταίριαστο ηχόχρωμα. Οι βραχνές φωνές του Κράτους και της Βίας, οι ανάσες των ηθοποιών που ακούγονταν έντονα σε συνδυασμό με την απόκοσμη μουσική καθήλωσαν τους θεατές από τα πρώτα λεπτά. Εξαιρετική επίσης η επιλογή της ζωντανής επί σκηνής μουσικής, με τον μουσικό Νίκο Παπαϊωάννου στο βιολοντζέλο και την απόδοση της ηλεκτρονικής μουσικής.
Το σκηνικό της Μαγδαληνής Αυγερινού, αποτελούμενο από τρεις τεράστιους τετραγωνισμένους στύλους, ενώ πριν την έναρξη της παράστασης φάνηκε άψυχο και αδιάφορο, πολύ γρήγορα μεταμορφώθηκε, ζωντάνεψε θαρρείς και έγινε κομμάτι του δράματος του Προμηθέα. Με τον φωτισμό τους οι στήλες ανέδειξαν την ανάγλυφη περιβολή τους και την επιβλητική τους υπόσταση. Οι δύο πίσω ψηλότεροι στύλοι, με τους οποίους ενώνονταν οι αλυσίδες του Τιτάνα, δέσποζαν σαν γιγάντιοι δεσμοφύλακες που κρατούσαν σταθερά και ανελέητα τα αιώνια δεσμά, ενώ ο τρίτος ήταν το βάθρο του Προμηθέα που ανέδυε συνεχώς καπνούς. Τεράστια η συμβολή του σκηνικού στην υποβλητική ατμόσφαιρα του έργου.
Οι προσεγμένες ενδυματολογικές επιλογές της Βασιλικής Σύρμα κινήθηκαν σε δύο επίπεδα, που, αν και φαινομενικά αντίθετα, έδεσαν ως επί το πλείστον, αρμονικά μεταξύ τους. Ένα αρχαιοπρεπές, με λιτές ενδυμασίες σε απόλυτη συνέπεια με το ύφος της τραγωδίας, το οποίο χαρακτήριζε την εμφάνιση του Προμηθέα και του χορού και ένα σύγχρονο που επιλέχθηκε για όλους τους λοιπούς χαρακτήρες. Γήινες αποχρώσεις στην ταλαιπωρημένη αμφίεση του Προμηθέα και μονόχρωμα, απλά, ομοιόμορφα φορέματα για τις γυναίκες του χορού. Ταιριαστή επιλογή τα σκούρα κοστούμια για το Κράτος, τη Βία και τον Ερμή αλλά και η ασημί λαμπερή αμφίεση για τον Ωκεανό που αναδείκνυε την ιδιαιτερότητά του. Εντυπωσιακές και οι μάσκες που χρησιμοποιήθηκαν, οι οποίες σε συνδυασμό με το μακιγιάζ ολοκλήρωσαν τις εμφανίσεις των ηρώων.
Ασφαλώς ιδιαίτερη μνεία αρμόζει στην εμφάνιση της Ιούς, η οποία παρουσιάστηκε στην σκηνή ως κερασφόρο αρθρόποδο, ντυμένη στα λευκά, στηριζόμενη πάνω σε λευκούς δοκούς με γαμψά νύχια, που ως συνέχεια των τεσσάρων άκρων της, της επέτρεπαν να μετακινείται σαν γιγάντιο έντομο πάνω στη σκηνή. Αναμφίβολα η παρουσία που, αν εξαιρέσουμε τον επιβλητικό Προμηθέα, έκλεψε την παράσταση.
Οι εξαιρετικοί φωτισμοί, δια χειρός Αλέκου Αναστασίου, συνέβαλαν τα μέγιστα στην δημιουργία ενός ιδιαίτερα ατμοσφαιρικού σκηνικού. Εξαιρετικές οι φωτιστικές εναλλαγές που απέδιδαν πιστά τις συναισθηματικές διακυμάνσεις και την ψυχολογική ένταση των ηρώων, αλλά και οι αρκετές σκοτεινές στιγμές που μεγέθυναν την αγωνία των θεατών. Αξιοσημείωτες και οι συμβολικές σκιές κιγκλιδωμάτων πάνω στη σκηνή που ενέτειναν την έννοια της αιώνιας τιμωρίας.
Στα αρνητικά (-) στοιχεία καταρχάς θα συγκαταλέγαμε το θέμα της έντασης της μουσικής, η οποία ήταν υπερβολικά δυνατή σε όλη τη διάρκεια της παράστασης. Αυτό σε άλλη περίπτωση θα μπορούσε να μην θεωρηθεί καν αρνητικό, οι συγκεκριμένες όμως μουσικές επιλογές που είχαν στόχο να φορτίσουν συναισθηματικά το κοινό και να δημιουργήσουν ένα κλιμακούμενο αίσθημα αγωνίας, με την τόση ένταση, δημιούργησαν ένα αίσθημα έντονης ψυχολογικής φόρτισης, που κατέστησε την παράσταση αγχωτική.
Και ενώ η μουσική ήταν υπερβολικά δυνατή, τα λόγια του Χορού σε αρκετά σημεία δεν ακούγονταν καλά με αποτέλεσμα να μην γίνονται κατανοητά, χωρίς να είναι σαφές αν αυτό οφείλονταν σε μεμονωμένο πρόβλημα ήχου ή ήταν θέμα άρθρωσης των ηθοποιών.
Επίσης, ενώ τα κοστούμια ήταν γενικά αρμονικά δεμένα με το ύφος του έργου, μεγάλη παραφωνία αποτέλεσαν οι ενδυμασίες των συνοδών του Ωκεανού, που με τα ολόλευκα κοστουμάκια με τα κοντά παντελονάκια και τις κάλτσες ως το γόνατο θύμιζαν κακόγουστους τενίστες.
Συμπερασματικά(=), ο Προμηθέας Δεσμώτης, ήταν γενικά μια εντυπωσιακή παράσταση με συνοχή και ποιότητα, με δυνατό ρυθμό, έντονα συναισθήματα και εξαιρετικές ερμηνείες, που άξιζε να παρακολουθήσει κανείς. Μια παράσταση επίκαιρη όσο ποτέ, καθώς ζωντάνεψε επί σκηνής σε μια εποχή που η ίδια η έννοια της εξουσίας και των επιτρεπτών ή όχι περιορισμών των ανθρωπίνων ελευθεριών είναι πλέον ένα θέμα που μας απασχολεί καθημερινά…
Βαθμολογία:
7,1
Βίντεο από την υπόκλιση στο θέατρο Δάσους (27.07.2021)
-Κ-
.
Όλες οι νέες παραστάσεις (πρεμιέρες) που θα δοθούν έως 14/05/2022 στην πόλη της Θεσσαλονίκης, αυτόματα συμμετέχουν για τα 3 Βραβεία Κοινού καθώς και για τα Βραβεία Κριτικής Επιτροπής στα 11α Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης 2022 – Πληροφορίες ΕΔΩ
.
Θέατρο Δάσους & Γης 2021 
