Είδε και σχολιάζει για την Κουλτουρόσουπα.
Το κλασικό έργο του Ίψεν με τα άπειρα ανεβάσματα ως εξαιρετικό δείγμα της παγκόσμιας δραματουργίας, προφανώς δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις, καθότι δημοφιλέστατο στο θεατρόφιλο κοινό… όταν επιπλέον συνοδεύεται από ονόματα άξιων συντελεστών, το αποτέλεσμα μοιάζει εγγυημένο, χωρίς ωστόσο να αποκλείουμε τυχόν εκπλήξεις που μοιραία «καραδοκούν» σε κάθε καινούργια προσέγγιση του κλασικού και, μεταξύ μας, αυτή είναι η γοητεία ανεξαρτήτως τελικής έκβασης, για την οποία βέβαια ευχόμαστε πάντα να ευοδώνεται…
Ο λόγος για την παράσταση «Το Κουκλόσπιτο» του Χένρικ Ίψεν και σε σκηνοθεσία ΔημήτρηΤάρλοου, που παρακολουθήσαμε στην ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα του θεάτρου Αριστοτέλειον…
Το έργο είναι δομημένο γύρω από την κεντρική ηρωίδα Νόρα που κυριαρχεί εξ ολοκλήρου και κατά την είσοδό της στη σκηνή συναντούμε μια ανέμελη, χαρούμενη, παιχνιδιάρα, χαριτωμένη νέα γυναίκα που γυρνώντας πανευτυχής από τα χριστουγεννιάτικα ψώνια, απολαμβάνει τη πολυτελή θαλπωρή του ακριβού σπιτιού της και την ασφάλεια ενός γάμου με πετυχημένο οικονομικά σύζυγο που αγαπιούνται, έστω κι αν κάποια μικρά δείγματα από πλευράς του προβληματίζουν, αλλά η αθώα Νόρα παραβλέπει, εστιάζοντας στη φωτεινή πλευρά ενός ευτυχισμένου σπιτικού με τρία παιδιά, μια αφοσιωμένη νταντά, μια θεαματική τραπεζική καριέρα που περιμένει τον άντρα της, έναν πιστό φίλο που τους επισκέπτεται καθημερινά ως μέλος της οικογένειας… Ωστόσο όταν εμφανιστούν μια φίλη της από το παρελθόν και κυρίως ένα στέλεχος της τράπεζας που την εκβιάζει με ένα καλά φυλαγμένο παλιό της μυστικό, σχετικά με παράνομη δοσοληψία, τα πάντα θα ανατραπούν και η ανέμελη «κούκλα» Νόρα, μετά από επώδυνες αποκαλύψεις για τη συζυγική της σχέση, θα μεταμορφωθεί σε μια βαθιά συνειδητοποιημένη γυναίκα και αφήνοντας την πλαστή ευτυχία πίσω της, θα αναζητήσει μόνη την καινούργια, πραγματική της ταυτότητα…
Δεν είναι βέβαια τυχαίο ότι το υπέροχο έργο (+) του Ίψεν συγκαταλέγεται στα κλασικά λογοτεχνικά διαμάντια με διαχρονική απήχηση, χάρη στις σπουδαίες αρετές που καταξιώνουν στο χρόνο όλα τα κλασικά έργα… το βαθύ του ανθρωπιστικό νόημα με πυρήνα μια συζυγική σχέση, η αξιοθαύμαστη εμβάθυνση στον γυναικείο ψυχισμό, η καλοστημένη ευφάνταστη πλοκή, οι άρτια δομημένοι χαρακτήρες, η εύληπτη γλώσσα, η διαρκής κορύφωση, η τελική απρόσμενη ανατροπή, που για την εποχή του σήμαινε θεαματική έως άκρως τολμηρή ρήξη ενός αυστηρού κατεστημένου, όλα αυτά στοιχειοθετούν τη σπουδαιότητα ενός εμπνευσμένου έργου με αντίκρισμα σε κάθε εποχή, καθώς πραγματεύεται αναλλοίωτες αξίες, σταθερά επίκαιρες…
Αυτό που κυρίως εντυπωσιάζει είναι η διαμόρφωση συγγραφικά του χαρακτήρα της Νόρας με τον εύστοχο συμβολισμό της «κούκλας», όπου ως αθώο, ευχάριστο, υπάκουο, χειραγωγούμενο «παιχνίδι» των αρσενικών- περνώντας από τα χέρια του πατέρα σε αυτά του συζύγου- χάνει την προσωπική της ταυτότητα, ετεροκαθορίζεται από τις επιθυμίες των άλλων, ακολουθεί πειθήνια τους προδιαγεγραμμένους ρόλους που της έχουν επιβάλλει, χωρίς καν να συνειδητοποιεί την καταπίεση σε βαθμό αλλοτρίωσης, καλυμμένη παραπλανητικά από φανταιζί περιτύλιγμα ευμάρειας, ελαφρότητας, ψευδαισθήσεων ευτυχίας… Κι όταν σχιστεί με πάταγο το περιτύλιγμα και τα ανυποψίαστα μάτια της κούκλας αντικρύσουν έντρομα την απογυμνωμένη αλήθεια, η συνειδητοποίηση θα είναι σκληρή και θα πονέσει βαθιά, ωστόσο μόνον έτσι θα επέλθει η ζητούμενη κάθαρση για να την δικαιώσει και να της δώσει τη δύναμη να αποχωριστεί το βολικό «κουκλόσπιτο» του δικού της τραγικού παραμυθιού…
Η σκηνοθετική απόδοση από τον Δημήτρη Τάρλοου υπήρξε ομολογουμένως μια ευτυχής συγκυρία, καταρχάς διότι συνδύασε με εξαιρετική ισορροπία την κλασικότητα ενός σπουδαίου ιψενικού έργου με μια σύγχρονη διαχρονική ματιά, δίνοντας την αίσθηση μιας σημερινής μυθοπλασίας, χωρίς ξεστρατίσματα με υπερβολές, αντίθετα με υψηλή αισθητική, σεβασμό, εστίαση στο πολύτιμο περιεχόμενο… το οποίο αναδείχθηκε με καθαρότητα στην πλοκή, ιδανικό ρυθμό και αδιάλειπτη ροή, σωστό σκηνικό συντονισμό, δουλεμένη κλιμάκωση μέχρι το κρεσέντο της κορύφωσης, θαυμάσια απόδοση των χαρακτήρων, ανάδειξη των ποικίλων συναισθηματικών μεταπτώσεων… με επίκεντρο πάντα, βάσει συγγραφικής συνθήκης, την κεντρική ηρωίδα και τη σταδιακή της μετάλλαξη ως βασικός πυλώνας της παράστασης, με τους λοιπούς χαρακτήρες να την πλαισιώνουν υποστηρικτικά, παρότι δραματουργικά η συμβολή τους λειτουργούσε ενίοτε ως κρίσιμος καταλύτης…
Όμως ο τομέας που αξίζει να εστιάσουμε, καθώς συνέβαλε τα μέγιστα σε σκηνοθετικό επίπεδο, αφορά στο άκρως εμπνευσμένο σκηνικό περιβάλλον, χαρακτηρισμένο από φαντασία, λειτουργικότητα, συμβολισμούς και σπάνια καλαισθησία… Όπου στο βάθος δεσπόζει ένας τεράστιος ζωγραφικός πίνακας με «νεκρή φύση» έντονων χρωμάτων ως ένδειξη κλασικού πολυτελούς σπιτιού και ως υπονοούμενο για τα τεκταινόμενα εντός του, ενώ δεξιά κι αριστερά δυο πελώριες γυάλινες προθήκες- βιτρίνες φιλοξενώντας τροπικά σαρκοβόρα φυτά και «δείγματα» επιπλώσεων, παραπέμπουν συμβολικά στη διαφάνεια των σχέσεων, την επίπλαστη βιτρίνα του φαίνεσθαι, την εύθραυστη ισορροπία που κινδυνεύει να θρυμματιστεί, πέραν της χρηστικότητας ως είσοδοι- έξοδοι ή ενίοτε ως ατμοσφαιρικοί χώροι λειτουργίας γραφείου… Με πλέον εντυπωσιακό και εύστοχο εύρημα την μετακίνησή τους ώστε να «συμπιέζουν» τον ελεύθερο χώρο του πολυτελούς σαλονιού, όταν οι καταστάσεις οδηγούσαν σε ασφυξία… Την ωραιότατη εικαστικά ατμόσφαιρα υπογράμμισαν επίσης, τόσο η απόλυτα ταιριασμένη με το κλίμα μουσική πιάνου συνδυάζοντας κλασικό και σύγχρονο άκουσμα, όσο και οι καλοδουλεμένες εναλλαγές φωτισμών τονίζοντας τις συναισθηματικές μεταπτώσεις… Ομοίως εύστοχα και τα κοστούμια – πολύ έξυπνο το αρχικό της Νόρας που θύμιζε παιδιάστικη μαθητική στολή με εμφανές υπονοούμενο- ακολουθώντας όλα τον ευφυή συνδυασμό «κλασικού – σύγχρονου» που διέτρεχε την παράσταση σε όλα τα επίπεδα, καθιστώντας την «άχρονη», ήτοι επίκαιρη ανά πάσα στιγμή και εποχή…
Ερμηνευτικά η Λένα Παπαληγούρα στον εμβληματικό ρόλο της Νόρας, δικαίωσε για πολλοστή φορά την εξέχουσα θέση που κατέχει στη χορεία των ταλαντούχων ηθοποιών, προορισμένων για ρόλους μεγάλων αξιώσεων… Η μεστή, απαιτητική ερμηνεία της με το βάρος μιας μεγάλης σκηνικής εμπειρίας και υποκριτικής ωριμότητας, απέδωσε αξιοθαύμαστα τη σταδιακή μεταμόρφωση της ηρωίδας, περνώντας από την ελαφράδα, αθωότητα, αφέλεια μιας παιχνιδιάρικης χαριτωμένης κούκλας, στη συντριβή και τραγική συνειδητοποίηση μιας ματαιωμένης γυναίκας που βλέπει τον κόσμο της να καταρρέει αλλά βρίσκει τη δύναμη να τον επαναπροσδιορίσει από το μηδέν αδιαφορώντας για το τίμημα…
Δίπλα της ο Νικόλας Παπαγιάννης στον ρόλο του συζύγου Χέλμερ υπήρξε άξιος συνοδοιπόρος στοδραματικό ταξίδι, με δουλεμένες ισορροπίες ανάμεσα σε κυνισμό, δυναμισμό, χειριστικότητα, ορθολογισμό, συναίσθημα, πάθος, εκρήξεις, με μια πειστική, ελκυστική απόδοση… Εξαιρετικοί επίσης στους περιφερειακούς αλλά βαρύνουσας σημασίας για τις εξελίξεις ρόλους, η Κατερίνα Δημάτη ως φίλη της Νόραςμε απόλυτη αίσθηση μέτρου στην γήινη, ρεαλιστική, φυσικότατη ερμηνεία της στον αντίποδα της κεντρικής ηρωίδας… Ο Ιερώνυμος Καλετσάνος ως φίλος του ζεύγους (και τρίτο μέλος του ιψενικού τριγώνου) με μια γοητευτική, ελαφρώς «σουρεάλ», εύθραυστη, ευαίσθητη παρουσία… Ο Χρήστος Σαπουντζής ως τραπεζικό στέλεχος σε ρόλο- κλειδί εκβιαστή, που χτίζει θαυμάσια έναν σύνθετο χαρακτήρα με απρόσμενη εξέλιξη και τέλος υπέροχη επιλογή η Όλγα Δαλέκουως κωφάλαλη νταντά στη νοηματική γλώσσα, τονίζοντας τη δυναμική της μη λεκτικής επικοινωνίας, σε ένα περιβάλλον που η λεκτική αποτυγχάνει οικτρά…
Οι μικρές επισημάνσεις μας (-) αφορούν βεβαίως σε λεπτομέρειες, όπως πχ. η επιλογή της γυρισμένης πλάτης στο κοινό σε αρκετά σημεία σκηνών σε πρώτο πλάνο… επίσης θεωρούμε ότι η κορύφωση του φινάλε ελαφρώς αποδυναμώθηκε από μια περιττή φλυαρία με επαναλαμβανόμενες επεξηγήσεις που «ξεθύμαναν» την ένταση, ενώ επρόκειτο για την κορυφαία στιγμή και όφειλε να αποδοθεί σαν «κραυγή- μαχαιριά»… Τέλος, εντοπίσαμε ένα μόνο θολό σημείο στην εξαίρετη ερμηνεία της Παπαληγούρα, όπου στο άκουσμα των αποκαλύψεων από τον τραπεζικό δεν ξαφνιάζεται, μοιάζοντας να γνωρίζει το περιεχόμενο…Πταισματάκια βεβαίως για την δεοντολογία…
Καταλήγοντας (=) είναι γεγονός ότι απολαύσαμε το εμβληματικό έργο ενός «σύγχρονου» Ίψεν, σε μια άκρως φροντισμένη παράσταση με έμπνευση, ισορροπία, υψηλή αισθητική, ως αυθεντικό «καλό θέατρο»….
Βαθμολογία:
7,5/10
.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟΝ
«Το Κουκλόσπιτο» του Ίψεν.
Πρεμιέρα: Τετάρτη 18 Οκτωβρίου.
Ο Μαρκ Χάντερ, ένας ταλαντούχος ανερχόμενος συγγραφέας, πάσχει από αγοραφοβία και ζει διαρκώς κλεισμένος στο σπίτι μαζί με την υπερπροστατευτική μητέρα του και προσκολλημένος στην ανάμνηση του πρόωρα χαμένου θείου του. Η εμφάνιση μιας νεαρής επίδοξης συγγραφέως στη ζωή του Τζέικ, φέρνει τον Μαρκ σε αδιέξοδο, αφού είναι θέμα χρόνου να αποκαλυφθεί η πραγματικότητα. Το τέλος είναι τραγικό αλλά και λυτρωτικό.
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου. Ερμηνεύουν: Λένα Παπαληγούρα, Νικόλας Παπαγιάννης, Χρήστος Σαπουντζής, Ιερώνυμος Καλετσάνος κ.ά
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Πέμπτη 19 και Παρασκευή 20 στις 21:00, Σάββατο 21 και Κυριακή 22 Οκτωβρίουστις 18.00 και 21:00
