Γράφει ο #ΙωάννηςΚυφωνίδης για την #Κουλτουρόσουπα.

Τι είναι Θάλασσα; Είναι μία  μεγάλη έκταση αλμυρού ύδατος και η έννοια συνδέεται με έναν ωκεανό ή μια μεγάλη λίμνη, συνήθως με αλμυρό νερό, που δεν έχει φυσική έξοδο.

Ο όρος συχνά χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο του όρου Ωκεανός, αν και η χρήση της στη γεωγραφία είναι αυστηρά καθορισμένη, Κατά την ελληνική μυθολογία, η Θάλασσα ήταν αρχέγονη, ιδεατή ανθρωπόμορφη θεότητα  μετά τον Ποσειδώνα.

Σύμφωνα με τη Βικιπαιδεία, η θάλασσα είναι το διασυνδεδεμένο σύστημα των ωκεάνιων υδάτων της Γης, συμπεριλαμβανομένου του Ατλαντικού, του Ειρηνικού, του Ινδικού, του Νότιου και του Αρκτικού Ωκεανού.[Ωστόσο η λέξη “θάλασσα” μπορεί να αναφέρεται σε πολλά συγκεκριμένα και πολύ μικρότερα σώματα θαλάσσιου νερού όπως η Βόρεια ή η Ερυθρά Θάλασσα. Οι αποκαλούμενες σεληνιακές “θάλασσες” είναι μεγάλες βασαλτικές εκτάσεις στη Σελήνη, τις οποίες οι άνθρωποι παλιότερα θεωρούσαν ότι ήταν σώματα νερού και τις περιέγραψαν ως θάλασσες. Είναι οι γνωστές σκιές στην επιφάνεια του δορυφόρου της Γης, ορατές ακόμη και με γυμνό οφθαλμό.

Νερό σε υγρή μορφή θεωρείται ότι υπάρχει κάτω από την επιφάνεια αρκετών φυσικών δορυφόρων, όπως στους δορυφόρους του Δία Ευρώπη και Γανυμήδη. Ο όρος θάλασσα χρησιμοποιείται και στην κβαντική φυσική. Η Θάλασσα Ντιράκ είναι μια ερμηνεία των καταστάσεων αρνητικής ενέργειας που συνθέτουν το κενό.

Η θάλασσα υπήρξε πολλές φορές η έμπνευση για διάφορου είδους καλλιτέχνες και ιδιαίτερα ποιητές. Γνωστό θέμα της ποίησης είναι η ξενιτιά και ο πόθος για επιστροφή στη στεριά.

Ντίνος Χριστιανόπουλος-Η Θάλασσα

  Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα: 

μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις. 
Πόσοι δεν έφαγαν τα νιάτα τους – 
μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις, 
γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα, 
ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.

Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια
Μόνο και μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι. 
Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα 
Γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει. 
Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα: 
χίλιοι τη χαίρονται – ένας την πληρώνει.

Κώστας Βάρναλης-Να σ αγναντεύω θάλασσα {απόσπασμα}

Να σ’ αγναντεύω, θάλασσα, να μη χορταίνω,
απ’ το βουνό ψηλά
στρωτήν και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω
απ’ τα μαλάματά* σου τα πολλά.

Να ‘ναι χινοπωριάτικον* απομεσημερ’, όντας*
μετ’ άξαφνη νεροποντή
χιμάει μες απ’ τα σύννεφα θαμπωτικά* γελώντας
ήλιος χωρίς μαντύ*.

Να ταξιδεύουν στον αγέρα τα νησάκια, οι κάβοι,
τ’ ακρόγιαλα σα μεταξένιοι αχνοί

και με τους γλάρους συνοδιά* κάποτ’ ένα καράβι

ν’ ανοίγουν να το παίρνουν οι ουρανοί.

Κώστας Καβάφης -Φωνή από τη θάλασσα {απόσπασμα}

 Βγάζει η θάλασσα κρυφή φωνή —

φωνή που μπαίνει

μες στην καρδιά μας και την συγκινεί

και την ευφραίνει.

Τραγούδι τρυφερό η θάλασσα μας ψάλλει,

τραγούδι που έκαμαν τρεις ποιηταί μεγάλοι,

ο ήλιος, ο αέρας και ο ουρανός.

Το ψάλλει με την θεία της φωνή εκείνη,

όταν στους ώμους της απλώνει την γαλήνη

σαν φόρεμά της ο καιρός ο θερινός.

Φέρνει μηνύματα εις τες ψυχές δροσάτα

η μελωδία της. Τα περασμένα νιάτα

θυμίζει χωρίς πίκρα και χωρίς καημό.

Οι περασμένοι έρωτες κρυφομιλούνε,

αισθήματα λησμονημένα ξαναζούνε

μες στων κυμάτων τον γλυκό ανασασμό.

Τραγούδι τρυφερό η θάλασσα μας ψάλλει,

τραγούδι που έκαμαν τρεις ποιηταί μεγάλοι,

ο ήλιος, ο αέρας και ο ουρανός.

Και σαν κοιτάζεις την υγρή της πεδιάδα,

σαν βλέπεις την απέραντή της πρασινάδα,

τον κάμπο της που ’ναι κοντά και τόσο μακρινός,

γεμάτος με λουλούδια κίτρινα που σπέρνει

το φως σαν κηπουρός, χαρά σε παίρνει

και σε μεθά, και σε υψώνει την καρδιά.

Κι αν είσαι νέος, μες στες φλέβες σου θα τρέξει

της θάλασσας ο πόθος· θα σε πει μια λέξι

το κύμα απ’ τον έρωτά του, και θα βρέξει

με μυστική τον έρωτά σου μυρωδιά.

Η Μεσόγειος πάντως  υπήρξε “ο τόπος των ισχυρότερων ίσως αλληλεπιδράσεων μεταξύ κοινωνιών στην επιφάνεια αυτού του πλανήτη, και ο ρόλος που διαδραμάτισε στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού υπερβαίνει κατά πολύ αυτόν οποιασδήποτε άλλης θαλάσσιας έκτασης”. Έτσι καταλήγει το αριστουργηματικό βιβλίο 700 σελίδων του David Abulafia¨Η μεγάλη θάλασσα¨ που  στηρίζει με δύναμη αυτό το συμπέρασμα. Ο ιστορικός εξετάζει, από την αρχαιότητα έως σήμερα, πέντε εποχές που αποτελούν ισάριθμες γεωπολιτικές, οικονομικές, στρατιωτικές και πολιτιστικές μεταβολές. Το μεγαλείο και η παρακμή των κρατών, οι μόνιμες εντάσεις, οι έντονοι εμπορικοί ανταγωνισμοί, οι αδυσώπητοι πόλεμοι, εναλλάσσονται με στιγμές ισορροπίας, ευημερίας και ανταλλαγών.

Η θάλασσα άλλωστε  υπήρξε πάντα ζωογόνος δύναμη για την  Ελληνική Κοινωνί αλλά και  μοιραία, ενώ υπήρξε και μούσα σπουδαίων καλλιτεχνών που θέλησαν να την κατακτήσουν μέσα από την τέχνη τους.

Έργα τέχνης, ταινίες, τραγούδια, αποτύπωσαν το διαχρονικό μεγαλείο της θάλασσας που μέχρι σήμερα αποτελεί αστείρευτη πηγή έμπνευσης