Το ψυχικό πλεονέκτημα των χριστουγεννιάτικων παραδόσεων | Νέλη Βυζαντιάδου

Κάθε Τρίτη στην Κουλτουρόσουπα

Τάχα Θέλω Να Σου Πω.

topic_42726-19

Χριστουγεννιάτικα έθιμα, όπως το να τραγουδάμε τα Κάλαντα, επηρεάζουν θετικά την ψυχική μας υγεία. Ποιο είναι λοιπόν το ψυχικό πλεονέκτημα των χριστουγεννιάτικων παραδόσεων;

Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα.

Κατέβασα και φέτος από το πατάρι τα κουτιά με τα Χριστουγεννιάτικα στολίδια και συνειδητοποίησα πως έχω στολίδια από τότε που ήμουν παιδί μέχρι και αυτά που αγόρασα πριν από λίγα χρόνια. Μη μου πείτε πως όσα κι αν έχετε δεν μπαίνετε ποτέ στον πειρασμό να πάρετε κάτι ακόμα. Αν και υποσχέθηκα στον εαυτό μου τα τελευταία δύο χρόνια να μην αγοράσω ούτε μια γιρλάντα, μόλις προχθές έριχνα φευγαλέες ματιές στις βιτρίνες των καταστημάτων και θαύμαζα κάποια στολίδια που φανταζόμουν ήδη στο σαλόνι του σπιτιού μου.

cf88cf85cf87ceb9cebacf8c20cf80cebbceb5cebfcebdceadcebacf84ceb7cebcceb18

Και βέβαια υπάρχει πάντα μια καλή δικαιολογία για να υποστηρίξει μια επιλογή που δεν πείθει με την πρώτη ματιά. «Χρειαζόμαστε οπωσδήποτε ένα καινούργιο στεφάνι για την εξώπορτα γιατί αυτό που έχουμε έχει αρχίσει να χαλάει» ή «Γιορτές είναι, να μην πάρουμε κάτι για το καλό;» και πάει λέγοντας σε μια προσπάθεια να πείσω πρώτα εμένα την ίδια και μετά τον αγαπημένο μου για το απαραίτητο αυτών των αγορών. Τάχα θέλω να σου πω…

Πάντως για την ώρα κρατιέμαι… δεν υποκύπτω στα θέλγητρα κάθε βιτρίνας που με προσκαλεί να τη θαυμάσω… θα αρκεστώ στα στολίδια που έχω και είναι πραγματικά πολλά και με τη δική τους ιστορία. Κάθε στολίδι έχει τη δική του ιστορία. Κι όσο πιο παλιά είναι η ιστορία του, τόσο μεγαλύτερη η συναισθηματική του αξία. Κι όσο μεγαλύτερη η συναισθηματική του αξία, τόσο περισσότερο συγκινούμαι την ώρα που τα βγάζω προσεκτικά από τα κουτιά τους και τα ακουμπώ πάνω στον καναπέ για να αποφασίσω πού θα τα βάλω. Άλλα προορίζονται για το Χριστουγεννιάτικο δέντρο, άλλα για το τραπέζι του σαλονιού και άλλα για να δώσουν γιορτινό χρώμα στους υπόλοιπους χώρους.

cf88cf85cf87ceb9cebacf8c20cf80cebbceb5cebfcebdceadcebacf84ceb7cebcceb114

Καμπάνες, μπάλες, γιρλάντες, στεφάνια, ξύλινα διακοσμητικά, κεραμικά χιλιοτυλιγμένα για να μη σπάσουν και ένα τρίγωνο από αυτά που κρατάμε στα χέρια μας για να πούμε τα κάλαντα. Αυτό κι αν δεν μου φέρνει στο μυαλό εικόνες και σκέψεις. Τι όμορφη παράδοση τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα. Έτσι όπως τα λέγαμε όταν ήμασταν μικροί. Κι ακόμα παραπάνω όπως τα έλεγαν αυτοί που είχαν την τύχη να κατάγονται από χωριό και να γυρίζουν από άκρη σε άκρη χωρίς να αφήσουν ούτε ένα σπίτι που να μην το επισκεφτούν παραμονή Χριστουγέννων. Αν και δεν έχω τέτοιες παραστάσεις, έχω ακούσει από πολλούς να μου τις διηγούνται και συγκινούμαι. Και φυσικά βρίσκω εξαιρετικά δυνατή τη σκηνή μιας χορωδίας που λέει τα Κάλαντα σε μια γειτονιά έτσι όπως την έχω δει και απολαμβάνω να τη βλέπω ξανά και ξανά στις χριστουγεννιάτικες ταινίες.

Αλήθεια έχετε σκεφτεί πώς επιδρούν στην ψυχολογία μας τα Χριστουγεννιάτικα έθιμα και μεταξύ αυτών το να λέμε ή/και να ακούμε τα κάλαντα; Έχει διαπιστωθεί ότι χριστουγεννιάτικες συλλογικές δράσεις, όπως το να τραγουδάμε τα Κάλαντα, επηρεάζουν πολύ θετικά την ψυχική μας υγεία και παίζουν ένα σημαντικότατο ρόλο στην αλληλεπίδρασή μας με τους άλλους, είτε πρόκειται για δικούς μας ανθρώπους είτε πρόκειται για αγνώστους. Σύμφωνα με μια μελέτη του πανεπιστημίου Michigan οι κοινωνικοί δεσμοί ενισχύονται και βελτιώνεται η διάθεση όλων όσων ακολουθούν το παραπάνω έθιμο. Η ίδια έρευνα υποστηρίζει ότι η συμμετοχή σε αυτήν την εορταστική παράδοση βοηθά στη μείωση άγχους και προξενεί αύξηση της οξυτοκίνης, μιας ορμόνης που συνδέεται με τις διαπροσωπικές μας σχέσεις.

cf88cf85cf87ceb9cebacf8c20cf80cebbceb5cebfcebdceadcebacf84ceb7cebcceb17

O κοινωνιολόγος Emile Durkheim επινόησε τον όρο “collective effervescence” που στα Ελληνικά μεταφράζεται ως «κοινωνικός αναβρασμός» για να περιγράψει το φαινόμενο εκείνο κατά το οποίο ένα μεγάλο κοινωνικό σύνολο ενώνεται και μοιράζεται σκέψεις και συναισθήματα συμμετέχοντας στην ίδια δράση. Σύμφωνα με τον ίδιο η συμμετοχή μας σε κοινωνικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των γιορτών μας δημιουργεί μια θετική διάθεση, πυροδοτεί μέσα μας χαρά και μας δίνει την αίσθηση ότι ανήκουμε σε μία ευρύτερη ομάδα. Η ομάδα αυτή μπορεί να είναι η οικογένεια, οι συγγενείς, οι φίλοι αλλά και η γειτονιά, η επαγγελματική ομάδα στην οποία ανήκουμε, οι συγχωριανοί μας κλπ.

Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι πως κατά τη διάρκεια αυτής της αλληλεπίδρασης με τους άλλους αναδεικνύονται ξεχωριστά χαρακτηριστικά μας όπως η γενναιοδωρία, ο αλτρουισμός, και η ενσυναίσθηση. Με άλλα λόγια θέλουμε να προσφέρουμε, να δώσουμε χαρά, να θυμηθούμε κάποιον που μπορεί να είναι μόνος, να καταλάβουμε τον πόνο του, να μοιραστούμε μαζί του το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι, να τον επισκεφτούμε και πολλά άλλα.

Οι Hougaard et al (2015) μελέτησαν τον ανθρώπινο εγκέφαλο επιχειρώντας να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές ανάμεσα σε ανθρώπους με έντονο Χριστουγεννιάτικο πνεύμα και σε εκείνους που δεν τα γιορτάζουν τηρώντας παραδόσεις. Το βασικό τους συμπέρασμα ήταν ότι υπάρχει πράγματι ένα δίκτυο μέσα στον εγκέφαλο που σχετίζεται με το πώς αντιλαμβανόμαστε και βιώνουμε τις γιορτές αλλά κατέληξαν στην ανάγκη περαιτέρω διερεύνησης προκειμένου να βγουν αξιόπιστα συμπεράσματα.

Κάνοντας αυτές τις σκέψεις άρχισα να στολίζω το Χριστουγεννιάτικο δέντρο που και φέτος θα σκορπίσει απλόχερα τη μαγεία του σε κάθε γωνιά του σπιτιού και θα παντρέψει με μαεστρία αναμνήσεις του χθες με προσδοκίες του σήμερα. Ακούμπησα το τρίγωνο δίπλα στο δέντρο και ευχήθηκα να αγγίξει όλους μας το Χριστουγεννιάτικο πνεύμα. Κι αν αυτό σημαίνει να μοιραστούμε περισσότερα, υλικά αγαθά αλλά και συναισθήματα, και να νοιαστούμε αληθινά για τους άλλους, ας αρχίσουμε από τώρα χωρίς να περιμένουμε να έρθουν οι μέρες των Χριστουγέννων κι ας κρατήσουμε αυτά που μας διδάσκουν οι παραδόσεις των ημερών για το υπόλοιπο της χρονιάς.