Από τον μουσικό Φώτη Τουμανίδη.
Γιατί παίζουμε μουσική; Ποιά αρχέγονη ανάγκη μας ώθησε να εκφράσουμε τα συναισθήματά μας μέσω ήχων και ρυθμών; Μήπως η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου “μπάζει” λιγάκι και τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά;
Σίγουρα τώρα σκέφτεστε ότι το πήγα πολύ μακρυά, και δεν είναι δυνατόν να αμφισβητώ τόσο βασική θεωρία. Η αλήθεια όμως είναι ότι πρόκειται για μια θεωρία, που επειδή την ακολουθούμε επί αιώνες νομίζουμε ότι έχει αποδειχτεί . Σίγουρα υπάρχει η εξέλιξη των ειδών και αυτό είναι αποδεδειγμένο, αλλά οποιαδήποτε μετάλλαξη γίνεται σε έναν οργανισμό, έχει σαν κύριο στόχο την επιβίωση του είδους, την εξασφάλιση τροφής, την αναπαραγωγή και την υπερπήδηση οποιουδήποτε εμποδίου. Πόσο όμως βοηθάνε σε όλο αυτό οι τέχνες γενικότερα; Πιστεύουμε ότι, είμαστε απλά ένα είδος πιθήκου που κατέβηκε από τα δέντρα και άλλαξε τον τρόπο ζωής του. Από επιστημονικής απόψεως, δεν δικαιολογείται αρκετά το γιατί σηκωθήκαμε στα δύο πόδια, αφού αυτό μας έκανε πιο αργούς από τους προγόνους μας, όπως επίσης και από τους εχθρούς αλλά και τα θυράματά μας. Επίσης, όπως είχα διαβάσει πριν πολλά χρόνια, έγινε πιο επικίνδυνος ο τοκετός λόγω της όρθιας στάσης, οπότε η μετάλλαξη αυτή ήταν αντίθετη με τη θεωρία. Με αυτά όμως ας ασχοληθούν οι ανθρωπολόγοι. Η δικιά μου απορία είναι η ύπαρξη της μουσικής στην ανθρώπινη κοινωνία. Πώς ξεκίνησε και γιατί. Φαντάζομαι πρωτόγονους ανθρώπους μέσα σε σπηλιές τα βράδυα, να αφηγούνται ιστορίες γύρω από τη φωτιά. Κάποιος σίγουρα ξεκίνησε τους ήχους που αποτελούσαν την ομιλία να τους τραγουδάει, αλλά γιατί; Ποια ανάγκη καλύπτει η δημιουργία μιας άρπας ή ενός αυλού ή ενός κρουστού οργάνου; Έχουμε μπερδευτεί πιστεύω, επειδή συγχέουμε τη δημιουργία εργαλείων με την δημιουργία της τέχνης. Και ως εκ τούτου, βλέποντας κάποια είδη ζώων να χρησιμοποιούν πέτρες ή κλαδιά ως εργαλεία, θεωρούμε ότι το ανθρώπινο είδος απλά το πήγε λίγο παραπάνω. Δεν είναι όμως το ίδιο.
Τα εργαλεία τα δημιουργήσαμε για να κυνηγήσουμε, να επεξεργαστούμε την τροφή μας, να φτιάξουμε ένα κατάλυμα ή ένα ρούχο για να μην κρυώνουμε. Ακόμα και η αφήγηση ιστοριών, μπορεί να έχει και ψυχαγωγικό χαρακτήρα, αλλά είναι επίσης πολύ καλή μετάδοση των εμπειριών από τον έναν άνθρωπο στον άλλον, ώστε να τον βοηθήσει να ανταπεξέλθει σε μια παρόμοια κατάσταση. Δεν ξέρω όμως κανένα άλλο ζώο που να τραγουδάει ή να γράφει ποίηση, να ζωγραφίζει ή να φτιάχνει αγάλματα. Ακόμα και η ομιλία μας μπορεί να ξεκίνησε με σκοπό την συνεννόηση μεταξύ των μελών του είδους μας, όπως και σε όλα τα είδη, αλλά εξελίχτηκε σε κάτι πολύπλοκο. Υπήρχαν πάντα στο μυαλό μας απορίες για την προέλευσή μας, και για το πως λειτουργεί ο κόσμος γύρω μας. Όλο αυτό έγινε σιγά σιγά, σύνθετες λέξεις, και έννοιες για να μεταδοθεί στο σύνολο του είδους μας. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε μια άλλη θεωρία, αυτή του Πυθαγόρα περί της μουσικής των σφαιρών, δηλαδή ότι, ο κάθε πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος δημιουργεί τον δικό του ήχο, και αυτός ο ήχος αντιστοιχεί σε μια νότα, τότε βγαίνουν κάποια συμπεράσματα. Ίσως τελικά να ακούμε τους πλανήτες, ή να νοιώθουμε τις δονήσεις τους και η μουσική είναι οι δικές μας δονήσεις και ο δεσμός μας με το σύμπαν.
Τελικά, είτε παίζεις κλασσική μουσική είτε rock ‘n’ roll, αποδεικνύεις απλά ότι είσαι παιδί των αστεριών και ότι το σύμπαν είναι μουσική. Keep rockin’ Universe.
Φωτογραφικό υλικό
