«…μια τραγωδία χωρίς τέλος;»
Η τραγωδία είναι δραματικό είδος ποιητικού λόγου που εμφανίστηκε στην Αρχαία Ελλάδα. Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης δίνει τον εξής ορισμό της τραγωδίας: «ἔστιν οὖν τραγῳδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ χωρὶς ἑκάστου τῶν εἰδῶν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι᾽ ἀπαγγελίας, δι᾽ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.»
«μίμησις πράξεως». Πρόκειται για την μεταφορά στην σκηνή μιας ανθρώπινης πράξεως. Αντίθετα ο δάσκαλός του, Πλάτωνας, υποστήριζε πως είναι η «μίμηση της μίμησης» η οποία ξέφευγε από την πραγματικότητα.
«μέγεθος ἐχούσης». Η τραγωδία θα πρέπει να έχει αρχή, μέση και τέλος, πρέπει το μέγεθός της να είναι κανονικό, ούτε μικρό ώστε να μην μπορεί να αποδώσει όλα τα νοήματα, αλλά ούτε και μεγάλο που να προκαλεί ανία στον θεατή.
«κάθαρσιν» Είναι απαραίτητο ο θεατής να «καθαίρεται» από το άγχος και τις έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις που τον κατακλύζουν, παρακολουθώντας την εξέλιξη του δράματος.
————–
Στα καθ΄ ημάς μια άλλη τραγωδία με ανεξέλεγκτες καταστάσεις συνεχίζει να βιώνει η θεατρική κοινότητα από τον περασμένο Μάρτιο όπου έπαυσε κάθε πολιτιστική δραστηριότητα. Κάποιες αναλαμπές (καλοκαίρι 2020) δεν ήταν βέβαια ικανές να «παρηγορήσουν» την ζοφερή πραγματικότητα, ενώ για τη χειμερινή περίοδο 2020/21 με το που ξεκίνησαν, τα θέατρα έκλεισαν…
.
.
Το δεύτερο κύμα της πανδημίας είναι εδώ και όπως τραγικά διαγράφεται από τον περασμένο Οκτώβριο, είναι ανελέητο. Συνάμα, εκτός ορίων – και αντοχών- έχουν πια τεθεί θεατρικές σκηνές, ηθοποιοί, καλλιτέχνες και παράλληλος κόσμος που βιοπορίζεται από το θέατρο.
Μαζί με όλους αυτούς και ένας κλάδος που γνωρίζει καλύτερα απ’ όλους τα μέσα και τα έξω μιας θεατρικής παραγωγής. Από τα πόσα εισιτήρια κόβει μια παράσταση μέχρι τις όποιες ιδιαιτερότητες έχει ένας πρωταγωνιστής. Και είναι αυτοί που θα επιμεληθούν σχεδόν τα πάντα πριν χτυπήσει το τρίτο κουδούνι.
Είναι τα πρόσωπα αυτά που έχουν την «ταμπέλα»: δημόσιες σχέσεις – επικοινωνία μιας παράστασης.
Σε αυτά λοιπόν τα πρόσωπα, που και αυτοί βάλλονται ανηλεώς απευθύνθηκε η Κουλτουρόσουπα να μας περιγράψουν σε συνάρτηση με την θεατρική ανυπαρξία πως βιώνουν τη δική τους (με ή χωρίς εισαγωγικά) πανδημική τραγωδία…
Τον λόγο έχει η κ Βάσω Σωτηρίου.
.
.
Είναι σίγουρο πως η εποχή που ζούμε είναι πρωτόγνωρη για όλους μας. Δοκιμάστηκαν και δοκιμάζονται οι αντοχές μας, η δυνατότητά μας να παραμένουμε αισιόδοξοι ανεξάρτητα από τα προβλήματα που παρουσιάζονται, να βλέπουμε τα θετικά στοιχεία σε οποιαδήποτε κατάσταση, να ενδοσκοπούμε περισσότερο βλέποντας τι πρέπει να αλλάξουμε ώστε να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι.
Η πίεση που μας ασκείται αυτή τη στιγμή – σε παγκόσμιο επίπεδο – μάλλον μας αποθαρρύνει να κάνουμε τα παραπάνω. Κι αυτό για μένα είναι το πιο κρίσιμο. Όταν ο άνθρωπος αντιμετωπίζει σκληρές καταστάσεις, η τέχνη είναι αυτή που μπορεί να τον κάνει να αναπνεύσει καλύτερα. Όταν δοκιμάζεται η ελευθερία του, η τέχνη είναι αυτή που θα του δώσει την εμπιστοσύνη ώστε να πιστέψει ότι ακόμη κι αν στερείται τώρα την ελευθερία του, στην ουσία του, στο βάθος του, είναι ελεύθερος.
Στην αρχαία Ελλάδα, ακόμη και σε περιόδους πολέμου, το θέατρο συνέχιζε να υφίσταται. Κι αυτό γιατί θεωρούσαν πως το θέατρο ή η τέχνη εν γένει ανυψώνει. Σε βγάζει από το τώρα και το «πρόβλημα» και σου δείχνει πως υπάρχει το αύριο, το καλύτερο, το μέλλον. Δυστυχώς στην σύγχρονη Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη, θεώρησαν πως μαζί με τα άλλα αγαθά θα πρέπει να σταματήσει και το θέατρο για λόγους προστασίας της υγείας. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πήγα σε εστιατόρια (δεν τηρούνταν τα μέτρα), σε καφετέριες (δεν τηρούνταν τα μέτρα), σε σούπερ μάρκετ (δεν τηρούνταν τα μέτρα), μπήκα σε λεωφορεία (εκεί κι αν δεν τηρούνταν τα μέτρα), σε τρεις θεατρικές παραστάσεις κι εκεί ΤΗΡΟΥΝΤΑΝ τα μέτρα. Ακόμη και με φίλους που πήγα, μας έβαλαν να καθίσουμε σε απόσταση μεταξύ μας, μας ζήτησαν να μπούμε μέσα ο ένας πίσω από τον άλλον και σε απόσταση, να βγούμε κατά τον ίδιο τρόπο, να φοράμε τις μάσκες μας σε όλη τη διάρκεια της παράστασης και στο τέλος της, να μην περιμένουμε τους ηθοποιούς έξω από το θέατρο αλλά να φύγουμε. Με λίγα λόγια, υπήρχε πρόβλεψη από την αρχή ως το τέλος της παράστασης.
Κι όμως, η απόφαση της κυβέρνησης κι όλων των κυβερνήσεων ήταν να διακοπούν και τα θέατρα. Κάτι ανάλογο έγινε και με τα βιβλιοπωλεία. Τα έκλεισαν εξομοιώνοντάς τα με οποιοδήποτε άλλο κατάστημα πώλησης υλικών αγαθών. Κι όχι μόνο αυτό. Στα σούπερ μάρκετ, προκειμένου να μην υπάρχει αθέμιτος ανταγωνισμός με τα καταστήματα λιανικής πώλησης που παραμένουν κλειστά, θεώρησαν πως δεν θα πρέπει να πουλούν είδη οικιακής χρήσης, καλλυντικά ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ. Έτσι, τεράστια μαύρα πανιά έκλεισαν τις προθήκες με αποτέλεσμα να μην μπορείς αγοράζεις κατσαρόλες, κουτάλες, παπλώματα, παντόφλες ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΑ. Με λίγα λόγια, για κάποιους, οι κατσαρόλες, οι κουτάλες, τα παπλώματα και οι παντόφλες ισούνται με τα βιβλία. Καταλαβαίνω πως δεν ήθελαν να πλήξουν τις πωλήσεις των βιβλιοπωλείων αλλά σίγουρα θα προτιμούσα να παραμείνουν ανοιχτά τα ίδια τα βιβλιοπωλεία. Δείτε και το ψήφισμα της Βικτόρια Χίσλοπ γι’ αυτή την ενέργεια ΕΔΩ
Αναρωτιέμαι τι πνευματικό υπόβαθρο έχουν οι άνθρωποι που αποφασίζουν για εμάς. Πού καταφεύγουν οι ίδιοι όταν θέλουν να βρουν παρηγοριά; Με τι αισθάνονται ανάταση; Πώς γίνονται καλύτεροι άνθρωποι;
Μάλλον η τέχνη είναι πολυτέλεια για εκείνους. Για μένα είναι ζωοδόχος πηγή. Δεν μπορώ να σκεφτώ τη μέρα μου χωρίς να ακούσω μουσική, να μην διαβάσω ένα βιβλίο, να μην δω μια ταινία, να μην συζητήσω γι’ αυτά που είδα και ένιωσα.
Και κάτι τελευταίο.
.
Σκέφτομαι όλους τους ανθρώπους που εμπλέκονται με την τέχνη και που δουλεύουν γι’ αυτή. Έχουν σπρωχτεί στην οικονομική εξαθλίωση. Δεν ξέρω πώς ζουν, πώς επιβιώνουν. Οι άνθρωποι που δουλεύουν προς όφελός μας. Λυπάμαι πολύ γι’ αυτό. Κλείνοντας σκέφτομαι πως η μόνη λύση είναι να κάνει ο καθένας μας ό,τι καλύτερο για τον εαυτό του, την οικογένειά του, τους φίλους του. Ας στείλουμε εκεί έξω, στο σύμπαν, μια θετική σκέψη: ότι τα πράγματα θα αλλάξουν, θα είμαστε όλοι γεροί, δυνατοί και πως θα βγούμε καλύτεροι απ’ όλο αυτό. Και τότε, με αυτή τη σκέψη, σαν το πετραδάκι που ρίχνουμε στη λίμνη, αυτή η σκέψη θα απλωθεί και θα επηρεάσει θετικά και άλλους ανθρώπους και στο τέλος όλο τον πλανήτη. Εύχομαι!
Βάσω Σωτηρίου
.
Οι παραστάσεις που προωθούσα:
.
..
Ακολουθήστε μας στα social media
..