Ο Ευγένιος Ιονέσκο και ο Σάμουελ Μπέκετ είναι αναμφισβήτητα οι δύο πιο σημαντικοί εκπρόσωποι του Θεάτρου του Παραλόγου. Παρόλο που και οι δύο ασχολήθηκαν με την αδυναμία επικοινωνίας, την υπαρξιακή αγωνία και το νόημα της ζωής, η προσέγγισή τους διαφέρει σημαντικά στο ύφος, τη θεματική και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τη γλώσσα και τον χώρο.
Ακολουθεί μια σύγκριση των βασικών διαφορών τους:
| Χαρακτηριστικό | Ευγένιος Ιονέσκο | Σάμιουελ Μπέκετ |
| Σκηνικός Χώρος & Αντικείμενα | Πληθωρικός & Επεκτατικός. Ο χώρος συχνά γεμίζει με αντικείμενα που πολλαπλασιάζονται (π.χ., τα αυγά στον Βασιλιά πεθαίνει, τα έπιπλα στους Καρέκλες, τα κέρατα στον Ρινόκερο), συμβολίζοντας τον εγκλωβισμό και τον υλισμό. | Ελάχιστος & Άδειος. Ο χώρος είναι σχεδόν μηδενικός και απογυμνωμένος (π.χ., το δέντρο στον Περιμένοντας τον Γκοντό, ο κουβάς στον Τέλος του παιχνιδιού), συμβολίζοντας το κενό και την ακινησία της ύπαρξης. |
| Ύφος & Ατμόσφαιρα | Γκροτέσκο, Φλύαρο, Τραγελαφικό. Υπάρχει μια αίσθηση φρενήρους κωμωδίας που μετατρέπεται σε εφιάλτη. Ο φόβος είναι εξωτερικός και μεταδοτικός. | Μινιμαλιστικό, Σιωπηλό, Μελανχολικό. Η ατμόσφαιρα είναι πιο λιτή, στατική και εσωτερική. Ο πόνος είναι διαχρονικός και εσωτερικός. |
| Γλώσσα & Διάλογος | Παραληρηματική & Καταστροφική. Η γλώσσα είναι πολυλογούσα, γεμάτη κοινοτοπίες και κλισέ που τελικά καταρρέουν, δείχνοντας την αποτυχία της επικοινωνίας. | Συμπυκνωμένη & Επαναλαμβανόμενη. Οι διάλογοι είναι αργοί, γεμάτοι παύσεις και σιωπές. Η επανάληψη υπογραμμίζει τη ρουτίνα και την αδράνεια της ζωής. |
| Θεματική Εστίαση | Η απώλεια της ταυτότητας, ο αυταρχισμός (Ρινόκερος), η τυραννία της λογικής, και η εξωτερική απειλή. | Η μάταιη αναμονή (Γκοντό), το αναπόφευκτο του θανάτου, η μόνιμη μοναξιά, και η εσωτερική ακινησία. |
| Ηρωική Φιγούρα | Συχνά χρησιμοποιεί τον Μπερανζέ (Bérenger) ως alter ego. Είναι ένας αντι-ήρωας που προσπαθεί μάταια να κατανοήσει ή να αντισταθεί στο παράλογο. | Οι χαρακτήρες είναι καθολικοί τύποι (Βλαντιμίρ, Εστραγκόν) που έχουν απογυμνωθεί από την κοινωνική τους ταυτότητα, εστιάζοντας στην καθαρή υπαρξιακή τους συνθήκη. |
Συνοπτικά: Η Διαφορά στην Αντιμετώπιση του Παραλόγου
Ενώ και οι δύο συγγραφείς αναδεικνύουν το παράλογο της ανθρώπινης ύπαρξης, το κάνουν με διαφορετικό τρόπο:
-
Ο Ιονέσκο παρουσιάζει τον κόσμο να εκρήγνυται σε παράλογα στοιχεία – γεμίζει η σκηνή με νεκρούς καθηγητές, ρινόκερους και αντικείμενα. Η αγωνία είναι δραματική και οπτικά έντονη.
-
Ο Μπέκετ παρουσιάζει τον κόσμο να σβήνει – οι χαρακτήρες περιμένουν σε ένα κενό σκηνικό, με αργούς ρυθμούς, με το παράλογο να βρίσκεται στην αδράνεια και τη σιωπή της αναμονής. Η αγωνία είναι διανοητική και λυρική.
