Περί του Μίκη Μάο(υς) το ανάγνωσμα…
Αρθρο του μουσικού αρθρογράφου μας Βασίλη Αποστολίδη.
Πόσες φορές έχουν φτάσει στα αυτιά σου ονόματα συνθετών του τόπου μας που σε στήριξαν, σε έσωσαν, βρε παιδί μου, με το έργο και την αντισυμβατική τους πορεία ακόμη κι αν αυτή αργότερα έσμιξε με την εξουσία, σαν γάργαρο νερό του ποταμού (ή του ποταμιού για να είμαστε και στην επικαιρότητα);
Λέω κι εγώ καμιά ποιητική σαχλαμάρα, μα ας μπούμε στην ουσία.
Περί του Μίκη το ανάγνωσμα λοιπόν κι ας ξεκαθαρίσουμε εξ’αρχής πως σέβομαι απεριόριστα αφενός την πορεία και αφετέρου τη δράση του μα δε δέχομαι την ανάδειξή του ως πολιτικό σύμβολο αντισυμβατικότητας που έσωζε τον λαό με τα τραγούδια του ειδικά όταν η άποψη αυτή τείνει να υποβαθμίσει τη λαϊκή και ρεμπέτικη μουσική.
Στο σύνολο της η μουσική του Θεοδωράκη έχει πολιτικό πρόσημο, με κάποιες εξαιρέσεις, σε εποχές γενικότερων πολιτικών και κοινωνικών δυσχερειών σε ελληνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Ιδιαίτερα μάλιστα πριν αλλά και μετά τη δικτατορία που ο κόσμος ζητούσε αυτού του είδους το τραγούδι, ανθούσε άλλωστε με ρυθμούς γεωμετρικής προόδου. Κατά συνέπεια λοιπόν δεν ήταν και κάτι πρωτόγνωρο για τον ακροατή κάτι τέτοιο, ειδικά αν σκεφτούμε πως άλλοι καλλιτέχνες σε παγκόσμιο επίπεδο μιλούσαν για τα ίδια θέματα πολύ πριν, όπως τα νέγρικα μπλουζ ή ο Marley και ο Dylan κ.λ.π.
Κανείς δεν μπορεί φυσικά να αμφισβητήσει την ποίηση του Ρίτσου, Ελύτη μα του Νερούδα και λοιπών ποιητών, που στο σύνολό τους ενέχουν έναν εξαιρετικό λυρισμό, και μία μουσικότητα (ας μου επιτραπεί ο όρος). Το κυριότερο όμως; Τα ποιήματα παρουσιάζουν και ομοιοκαταληξία, συνεπώς η μελοποίηση τους ναι μεν είναι δύσκολο έργο λόγω της βαρύτητάς τους αλλά δεν ήταν και ακατόρθωτο, όταν ασφαλώς ο Ρίτσος και ο Ελύτης ήταν ευρέως γνωστοί τουλάχιστον στην Ελλάδα, αλλά και παραπέρα, ας μη ξεχνάμε πως λίγα χρόνια αργότερα ο Ελύτης βραβεύτηκε με Νόμπελ λογοτεχνίας.
-Και ο “Zorba the Greek” που έκανε γνωστή τη χώρα σε ολόκληρο τον κόσμο; θα μου πεις…
Τρομερή σκέψη είναι η αλήθεια να πλασάρεις τον rnr ήρωα του Καζαντζάκη στο Αμέρικα με ρυθμούς συρτάκι dance ως tourism συνοδευόμενη με τις σάχλες του ’ντονι Κουίν!
Τα τραγούδια αυτά δεν άλλαξαν τον κόσμο, άλλωστε το τραγούδι δεν μπορεί από μόνο του να το κάνει, δεν έσωσαν τον λαό αλλά τον συντρόφευσαν σε όσα ήδη είχε ξεκινήσει να κάνει όπως λ.χ η πτώση της χούντας!
«Kι αν αφαιρέσουμε τους στίχους των Ρίτσο, Ελύτη κι άλλων, τις εξαίρετες ερμηνείες των Καζαντζίδη, Μπιθικώτση, Φαραντούρη μα και το πολιτικό υπόβαθρο που σας στήριξε και σας προώθησε κ.Θεοδωράκη, αυτό που μένει είναι πολύ μικρό μπροστά σε μια “Συννεφιασμένη Κυριακή” ή σε μια “Φραγκοσυριανή”» θα πει πριν χρόνια ο Σιδηρόπουλος.
Μα αλήθεια τι έχει να ζηλέψει ένα ταξίμι του Βαμβακάρη και του Τσιτσάνη, κι άλλων πολλών, μπροστά στα έργα του Θεοδωράκη;
Είναι μία θλιβερή συνέπεια που έφερε το πλήρωμα του χρόνου(;) αξιολογώντας τα τελευταία ως μπας κλας και ανούσια μπροστά στις επικές συνθηματολογίες άλλων. Τα μπλουζ του Μάρκου, τα λαϊκά του Τσιτσάνη μα και τα ρεμπέτικα του Παύλου δεν περιέχουν κανενός είδους πολιτικό υπόβαθρο, έχοντας ασφαλώς πολιτικές και κοινωνικές αιχμές, όπως οι «πρωθυπουργοί» το «κάνε λιγάκι υπομονή», το «welcome to the show» κι άλλα πολλά. Τα τραγούδια αυτά έχουν μία άμεση επαφή με τον λαό χωρίς πανηγυρικές εκφράσεις, χωρίς έπαρση (σαν να διευθύνουν έργα του Ραχμάνινοφ ένα πράμα με τη μπαγκέτα στο χέρι) και πιστεύουν σε ένα πολύ βασικό στοιχείο, στον άνθρωπο, στα πάθη (όποια κι αν είναι αυτά) και στο υποσυνείδητο ως πηγή δημιουργίας μακριά από κάθε ψυχρή λογική.
-Ποιος ξέρει πως ο Τσιτσάνης είχε ηχογραφήσει ένα δίσκο λίγο πριν το θάνατό του, με πρωτοβουλία της Unesco και ότι ο δίσκος αυτός με την έκδοσή του στην Γαλλία (1985) πήρε το βραβείο της Μουσικής Ακαδημίας Charles Gross; Ποιος ξέρει τη μεγάλη ιστορική πορεία των ρεμπέτικων και τη σύνδεση με την αρχαία τραγωδία, όπως έλεγε ο Χατζιδάκις;
– Λίγοι…
Μα τα τραγούδια του Θεοδωράκη έχουν περάσει ως κουλτούρα καθώς διδάσκονται και στα σχολεία κι αυτό γιατί οι τεκέδες και τα καπηλειά δεν γίνεται να βγάλουν διαμάντια, πώς να το κάνουμε;
Εν κατακλείδι λοιπόν είναι θεμιτό να υποστηρίζεται μία αναδρομή στα τραγούδια του Θεοδωράκη, του Τσιτσάνη, του Βαμβακάρη για να μπορέσει να προκύψει κάτι νέο μουσικά όχι όμως να θεωρείται πως αυτά τα τραγούδια θα φέρουν λύσεις στη γενικότερη πολιτική κατάσταση ως από μηχανής θεός, ούτε θ’αναδείξουν τις ρίζες μας!
Βαρεθήκαμε την “αντίσταση” που μας πουλάνε χρόνια τώρα ειδικά μάλιστα από τη στιγμή που αυτή έγινε δίοδος για τα υπουργεία και τα βουλευτιλίκια, αυτό φυσικά δεν αναφέρεται μόνο στον κ.Θεοδωράκη αλλά και σε έτερους μεγάλους αντιστασιακούς που αργότερα όταν γύρισαν τα φύλλα έκαναν δικό τους καρέ.
Φωτογραφικό υλικό
