H Εβδομάδα των Παθών (μου ο τάραχος!). Από τον Γιώργο Παπαδόπουλο.
Κυριακή των Βαΐων σήμερα και η αντίστροφη μέτρηση για το Πάσχα ξεκινάει επισήμως. Η μεγαλύτερη θρησκευτική γιορτή, με το σημαντικότερο μήνυμα για τους πιστούς είναι μόλις επτά ημέρες μακριά. Καθώς λοιπόν ξεκινά η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα με τις Ακολουθίες των Παθών, αποφάσισα κι εγώ με τη σειρά μου να σας καταθέσω τους λόγους που με κάνουν να βλέπω τούτες τις μέρες σαν … προσωπικό Γολγοθά!
Αρχικά, ο επιθετικός προσδιορισμός «Γιορτή» αναφέρεται αποκλειστικά και μόνο στην ημέρα της Κυριακής του Πάσχα, άντε και της δεύτερης μέρας μετά. Όλες οι υπόλοιπες ημέρες – υποτίθεται πως θα έπρεπε να – είναι ημέρες περισυλλογής, προσωπικής αυτοκάθαρσης, προετοιμασίας για το χαρμόσυνο γεγονός που ΘΑ έρθει, και γενικώς συμμετοχής στο δράμα του Θεανθρώπου, με αποκορύφωμα την Μεγάλη Εβδομάδα και τις Ακολουθίες των Παθών. Ε, αυτό εμένα στο μυαλό μου, μου κλοτσάει. Δεν μπορώ να δεχτώ πως ΚΑΘΕ χρόνο ο πιστός μπαίνει σε μια διαδικασία συμμετοχής σε ένα δράμα και σε μια ψυχολογία θανάτου, γνωρίζοντας apriori ότι σε λίγες μέρες, σε προκαθορισμένη ημερομηνία και ώρα, ο θάνατος θα πατηθεί, το δράμα θα τελειώσει και θα γιορτάσουμε όλοι μαζί τρισευτυχισμένοι ακούγοντας κλαρίνα και σουβλίζοντας οβελίες! Η όποια λύπη και η όποια χαρά, δεν είναι συναισθήματα που προγραμματίζονται.
Αλλά ακόμα κι αν δεχτώ αυτό το – παράδοξο για μένα – γεγονός, σεβόμενος πως «έτσι είναι τα πράγματα, τα ήθη, τα έθιμα, η παράδοση», και πάλι έχω ένσταση. Διότι το ιδιαίτερο μήνυμα των ημερών αυτών, χάθηκε στο δρόμο του σύγχρονου αστικού τρόπου ζωής. Η νηστεία, με την ουσιαστική της σημασία και όχι αυτή η τύπου «τυρί από σόγια, τας κεμπάμπ από σόγια, προφιτερόλ από σόγια», η νηστεία όπου συγκρατείς κι άλλα πράγματα εκτός της διατροφής σου (τα νεύρα σου, την κακή συμπεριφορά σου, τη ζήλεια σου, κλπ) είναι κάτι που δεν το συναντάς και πολύ συχνά πια. Λάθος. Είναι κάτι που δεν το συναντάς ΠΟΤΕ πια. Η δέουσα κατάνυξη των ημερών, αγνοείται. Διότι και στην εκκλησία να πας, αν και όταν προλάβεις να πας – έχοντας κλείσει πρωτίστως κάθε άλλη κοινωνική κι επαγγελματική υποχρέωση – είναι τέτοιος ο πανικός και τόσο μεγάλο το πλήθος, που συνήθως κάθε συναίσθημα και νόημα της Ακολουθίας πάει περίπατο.
Δεν γνωρίζω αν είναι τόσο μεγάλη απόδειξη της Πίστης σου, η προσέλευση στην εκκλησία αυτές τις συγκεκριμένες πέντε μέρες, όταν όλες τις υπόλοιπες τριακόσιες εξήντα, πετάς χαρταετό. Μάλλον όμως έτσι θα ναι για κάποιους, δεν εξηγούνται διαφορετικά τα στίφη των ανθρώπων που συρρέουν στις εκκλησίες ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ και μόνο αυτές τις πέντε μέρες. Και όσο πιο γκλάμορους ο ναός, τόσο περισσότερο το πλήθος (το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι στην πιο χρυσοποίκιλτη και ευρύχωρη εκκλησία, τους βλέπει και τους ακούει ο Θεός καλύτερα, τι να πω). Και απαντάς σκηνές απείρου κάλους, με προσκόπους να κατευθύνουν τα πλήθη με κοντάρια (μαντρί φάση!) με καμένα μαλλιά, σπρωξίματα, καυγάδες για μια θέση στο στασίδι, αλλά όλα αυτά, πάντα, εν πλήρη κατάνυξη. Για το μεγάλο πάρτι της περιφοράς του Επιταφίου (πιστεύω πως κάποιοι πραγματικά σαν κοινωνική μάζωξη το βλέπουν παρά σαν νεκρική πομπή) και της Αναστάσιμης Ακολουθίας (δώδεκα παρά πέντε με δώδεκα και πέντε, και δέκα αν έχει περισσότερο κόσμο, και είκοσι αν μας έχουν κλείσει με το αμάξι) δεν θα μιλήσω καν, μιλάει από μόνο του το θέμα.
Όλο αυτό βέβαια αν το μεταφέρεις σε κάποιο μικρό χωριό της επαρχίας είναι τελείως διαφορετικό κι έχει άλλη βαρύτητα κι άλλη ουσία. Είναι άλλο το συναίσθημα, άλλες οι συνθήκες, αλλιώς προσλαμβάνεις τις καταστάσεις, είσαι άλλος άνθρωπος εκεί. Όμως δυστυχώς … όλα έχουν ένα τίμημα σε αυτή τη ζωή, δίνεις και παίρνεις. Έτσι και το Πάσχα στο χωριό, όσο ωραίο και κατανυκτικό είναι στο προπαρασκευαστικό κομμάτι του, άλλο τόσο δεν αντέχεται (σε προσωπικό επίπεδο) στο μεθεόρτιο. Δεν τρως μαγειρίτσα ?!?! ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΣ? (ενώ εσύ απορείς πως μπορούν οι άλλοι και ρουφάν ένα πηχτό υγρό που περιέχει βρωμερά εντόσθια ζώων). Δεν τρως αρνιά και κατσίκια ?!?! ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΤΟΝ? (φαινόμενο της φύσης σου λέει, δεν το είχαν ξανακούσει οι κάτοικοι, άνθρωπος να του μυρίζει τ’ αρνί;; Απαπαπαπαπα…) Δεν διασκεδάζεις με κλαρίνα και παραδοσιακά στη διαπασών ;;; Ε όχι, τα άλλα να τα συγχωρήσουν, αυτό ΠΟΤΕ! Αν εκμυστηρευόμουν ότι δεν είμαι και ιδιαίτερος φίλος ούτε των σφιχτών σαν πέτρα, κρύων, και αιματοβαμμένων πολλές φορές μέχρι και τον κρόκο, πασχαλινών αυγών, ή του παραδοσιακού τσουρεκιού (σε αντίθεση με το αφράτο γεμιστό και γλασαριμσένο του φούρνου), είμαι βέβαιος ότι θα με εξόριζαν δια λιθοβολισμού.
Εξ ου και τις εν λόγω μέρες προτιμώ να προσποιούμαι ότι δεν συμβαίνει τίποτα, ότι οι μέρες αυτές είναι σαν όλες τις άλλες (που ΕΙΝΑΙ σαν ΟΛΕΣ τις άλλες, ότι και να τις βαφτίζουμε). Άλλες φορές πάλι με πιάνει μια θλίψη, δεν θέλω να κάνω τίποτα, κλείνομαι στο δωμάτιο – μπουντρούμι και αναμένω καρτερικά να περάσει η παράτα. Και τις καλύτερες, βρίσκω έναν δυο ομοϊδεάτες, και φροντίζουμε να λείπουμε τις πιο επικίνδυνες ημερομηνίες – Μεγάλη Πέμπτη με Δευτέρα του Πάσχα – εκτός Ελλάδας. Οπουδήποτε, με χαμηλό μπάτζετ, με πενιχρό, ότι να ναι, αρκεί να μην είναι «το Ελληνικό οικογενειακό παραδοσιακό Πάσχα»
Ότι κι αν επιλέξετε, Καλή Ανάσταση να χετε.
