«Η ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΩΝ ΔΙΧΑΣΜΕΝΩΝ ΔΗΜΑΡΧΩΝ»... ΆΡΘΡΟ ΤΗΣ ΠΙΤΣΑΣ ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ.
Για κάποιο λόγο – άβυσσος η ψυχή της αρθρογράφου- με το που διάβασα την πρόσφατη είδηση, ένα ηχηρό… αλάρμ στον εγκέφαλο πήρε μπρος και δεν λέει να κοπάσει. Η οποία είδηση λέει ότι ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Θεσσαλονίκης Π. Αβραμόπουλος, εισηγήθηκε την καθαίρεση των πορτραίτων κάποιων δημάρχων σε τοίχο του δημαρχείου, με την αιτιολογία ότι είτε υπήρξαν διορισμένοι από ανελεύθερα καθεστώτα (επί κατοχής ή δικτατορίας), είτε καταδικάστηκαν για ατιμωτικές πράξεις. Με την παρούσα εισήγηση, κάποιες παρατάξεις συντάχθηκαν και… πλειοδότησαν, ενώ άλλες κράτησαν αποστάσεις περισυλλογής. Ο δε δήμαρχος Γ. Μπουτάρης διαφώνησε εκφράζοντας το σκεπτικό ότι πρόκειται για «ιστορική πραγματικότητα που δεν μπορείς να διαγράψεις» και ότι «οι συνθήκες δεν είναι ώριμες για τέτοιες αποφάσεις».
Αυτά όσον αφορά στο τελευταίο Δημοτικό Συμβούλιο, διότι η πλήρης είδηση έχει… προηγούμενα. Με την έννοια ότι ΠΡΟΗΓΗΘΗΚΕ ήδη πριν ένα χρόνο συμβολική αποκαθήλωση των πορτραίτων των δωσίλογων δημάρχων επί κατοχής Κ. Μερκουρίου και Γ. Σερεμέτη από τη δημοτική κίνηση «Θεσσαλονίκη ανοιχτή πόλη» σε ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των θυμάτων του ναζισμού. Ενώ ο πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Π. Αβραμόπουλος δηλώνει ενοχλημένος ότι παραποιήθηκε το πνεύμα της εισήγησής του, η οποία αφορούσε όχι στην καθαίρεση πορτραίτων αλλά στη θέσπιση κανόνων δεοντολογίας και πλαισίου επί του θέματος. Ο οποίοςΠ. Αβραμόπουλος, στον βαθμό που τον έχω παρακολουθήσει στις μεταδόσεις του δημοτικού συμβουλίου, έχω πολλές φορές εκτιμήσει την ψυχραιμία, τη διαλλακτικότητα, τη δικαιοσύνη που εκφράζει στην άσκηση του ρόλου του. Επίσης δεν θα σχολιάσω τη βαρύτητα του θέματος στη λογική του «η πόλη καίγεται και το δημοτικό συμβούλιο ασχολείται με… πορτραίτα», θεωρώντας το ως εσωτερικό θέμα που αφορά «στα του οίκου» τους, ωστόσο με ηθικές διαστάσεις και βαθύτερες προεκτάσεις σε επίπεδο προβληματισμού/ συμβολισμού.
Όπως αυτός εκφράστηκε είτε από τους υπέρμαχους της πρότασης, είτε από τους σκεπτικιστές. Με τους μεν να ισχυρίζονται ότι «τέτοιοι» δήμαρχοι- δημόσια πρόσωπα δεν έχουν καμιά θέση στην τιμητική «πινακοθήκη» και τα πορτραίτα τους έπρεπε να καθαιρεθούν από καιρό, και τους δε να κρατούν ουδέτερη στάση «ναι μεν, αλλά…» Και ευτυχώς που μεταξύ άλλων (π.χ. Ελεάννα Ιωαννίδου) σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο Δήμαρχος εξέφρασε ξεκάθαρα την… έρμη, την κοινή λογική! Αυτή που χαρακτηρίζει ανθρώπους χωρίς κολλήματα/ αγκυλώσεις/ σκοπιμότητες, που δεν εξαρτούν τον προοδευτισμό τους από στερεοτυπικές «γραμμές», έχουν… γραμμένο το πολιτικό κόστος ή τη δημιουργία αρεστής εικόνας και τολμούν να αρθρώνουν ιδία άποψη, σωστή ή λάθος, ωστόσο ΔΙΚΗ τους και ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ, αδιαφορώντας για τις εντυπώσεις.
Με αφορμή το γεγονός και στη βάση ενός γενικού προβληματισμού, απευθύνομαι τους υποστηρικτές της πρότασης και τους ρωτώ: Με ποια λογική στηρίζετε την «καθαίρεση» τμημάτων μιας ιστορικής συνέχειας; Ποιος σας όρισε κριτές αυτών των τμημάτων; Είναι δυνατόν το κάθε δημοτικό συμβούλιο να αποφασίζει στη θητεία του ποια πορτραίτα δημάρχων θα αφήσει και ποια θα κατεβάσει; Το οποίο μεταφραζόμενο σημαίνει ευρύτερα ότι θα πρέπει από την ιστορία μιας χώρας, μιας πόλης, ενός γεγονότος, ενός προσώπου κλπ, κάποιος υπεράνω ανώτατος κριτής να «ΔΙΑΓΡΑΨΕΙ»- συμβολικά έστω- οτιδήποτε αρνητικό και να αφήσει μόνο τα «αρεστά»! Εν προκειμένω δηλαδή εισηγείστε να παίξετε αυτόν τον «υπεράνω» ρόλο και να αφαιρέσετε από την ιστορία της πόλης και του θεσμού, μέσω της συμβολικής αποκαθήλωσης από τον τοίχο, εκείνους τους εκπροσώπους που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τον έχουν αμαυρώσει, αφήνοντας μόνο τους «τίμιους» και τους «δημοκράτες»! Είναι δυνατόν; Δεν αποτελούν ΚΑΙ αυτοί κομμάτι της ιστορικής μνήμης; Το ότι είναι αρνητική συνεπάγεται διαγραφή, παραβλέποντας τον χρήσιμο διδακτισμό που σηματοδοτεί; Να διαγράφαμε «συμβολικά» τον Εφιάλτη ή τον Πήλιο Γούση; Και γιατί να μην έχω δίπλα στην εικόνα του ήρωα και αυτήν του προδότη για να αποκρυπτογραφώ τη φυσιογνωμία του και να την θυμάμαι όπως της «αξίζει»;
Μου κάνει δε εντύπωση ότι θεωρείτε την επιλεκτική «καθαίρεση» ως δημοκρατική πρακτική, την οποία προσωπικά έχω ταυτίσει με ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπου κάποιος -οι αποφασίζουν και επιβάλλουν «ποιος θα μείνει, ποιος θα φύγει» με το ανάλογο τίμημα βεβαίως. Αντιλαμβάνομαι φυσικά ότι πρόκειται περί απλών πορτραίτων, τα οποία όμως εσείς μεταφράζετε μονομερώς ως «τιμή» στο εικονιζόμενο πρόσωπο. Και είναι απολύτως σίγουρο ότι κάποια από αυτά, όχι μόνο δεν αξίζουν τιμή, αλλά αντίθετα κατακραυγή. Μόνο που εδώ υπάρχει ένα λεπτό σημείο. Διότι ΠΡΙΝ και ΠΕΡΑ από την όποια – έτσι κι αλλιώς αμφιλεγόμενη- τιμή, οι αναρτήσεις των συγκεκριμένων πορτραίτων εξυπηρετούν την ιστορική ενημέρωση/ καταγραφή για τον θεσμό της πόλης. Και αυτή η καταγραφή ΔΕΝ μπορεί να έχει αυθαίρετα κενά για οποιονδήποτε λόγο!
Επιπλέον όμως επιλέξατε ως κριτήρια καθαίρεσης, τον διορισμό φασιστών δημάρχων επί κατοχής και δικτατορίας ή την καταδίκη τους για κακουργήματα. Όντως σοβαρότατα κριτήρια που αποτιμούν τόσο το πρόσωπο όσο και τον δημόσιο ρόλο του και συνιστούν κριτήρια για την καθαίρεσή του στη ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ του πολίτη και της Ιστορίας. Και θα πρέπει να είναι γνωστά, φανερά και δημόσια για την απονομή ηθικής δικαιοσύνης. Ενώ αντίθετα η καθαίρεση του προρτραίτου του από τον τοίχο, πέραν της ασυνέχειας μιας ιστορικής καταγραφής, στην ουσία τον κρύβει «προστατευτικά» και οδηγεί σταδιακά στη λήθη πραγμάτων που οφείλουν να ΜΗΝ ξεχαστούν! Αλίμονο αν «καθαιρούσαμε» συμβολικά τις εικόνες αιματοβαμμένων/ διεστραμμένων ηγετών, κάνοντας απρόσωπες τις μαύρες σελίδες της Ιστορίας που τόσα διδάγματα έχουν δώσει. Διότι η ανάρτηση ενός προσώπου στον τοίχο, μπορεί να συμβολίζει «τιμή», αλλά σε ανάλογες περιπτώσεις ίσως και «ξεμπρόστιασμα» ή «διασυρμό» και αυτό θα το κρίνει ο θεατής, διαβάζοντας εν προκειμένω την «εύγλωττη» περίοδο της θητείας, ενισχυμένη ίσως με κάποια ενημερωτικά στοιχεία. Και κανείς δεν έχει δικαίωμα να του στερήσει τη δημοκρατική ευχέρεια και δυνατότητα είτε να θαυμάσει, είτε να… φτύσει!
Όπως κανείς εκ των «κριτών» δεν μπορεί να γνωρίζει τεκμηριωμένα και να… πιστοποιήσει την «καταλληλότητα» όσων εικονιζόμενων δημάρχων παραμείνουν. Που – καθαρά υποθετικά- ίσως η τύχη ή οι συγκυρίες δεν επέτρεψαν να έρθουν στο φώς λογής… ακατάλληλα και δεν αποκλείεται μετά από χρόνια να αποκαλυφθούν. Που σημαίνει τί; Συνεχές ανέβα-κατέβα των πορτραίτων; Κι αν εκκρεμούν σοβαρές κατηγορίες και αργούν να αποδειχθούν, το πορτραίτο θα περιμένει στον αέρα να κρεμαστεί ή όχι; Είναι σοβαρά πράγματα αυτά από ώριμους –υποτίθεται- «άρχοντες του τόπου»; Προτείνω να αφήσετε κατά μέρος τις φαιδρές «δημοκρατικές» κορώνες για δημιουργία εντυπώσεων και να δείξετε αυθεντική δημοκρατικότητα στην άσκηση των καθηκόντων σας.
Τα πορτραίτα των πρώην έχουν το ρόλο τους στον τοίχο κι αυτοί έχουν γράψει τη δική τους – ήδη αποτιμημένη στην κοινή συνείδηση - καλή ή κακή ή κατάπτυστη ιστορία… φροντίστε για τη δική σας!
