Το Σάββατο 23 Σεπτεμβρίου, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη πυρκαγιά του 1917 που κατέκαψε το κέντρο της Θεσσαλονίκης, διοργανώθηκε στην πόλη ένα πολυθέαμα «αναπαράστασης», με τη συνδρομή πολλών τοπικών φορέων, καλλιτεχνών, ομάδων, εθελοντών κλπ και οργανωτές την Parallaxi, το Δήμο Θεσσαλονίκης και τη ΔΕΘ Hellexpo. Με ένα πολυσύνθετο και 4ωρο καλλιτεχνικό πρόγραμμα σε τρία σημεία του κέντρου, που περιλάμβανε θεατρικά δρώμενα, μουσικές εκδηλώσεις, εικαστικές αναπαραστάσεις, σχετικές προβολές και εκθέσεις φωτογραφίας, αφηγήσεις και βέβαια… θεαματικές φωτιές, με στόχο «να τιμηθεί η επέτειος της μεγάλης πυρκαγιάς που οδήγησε στην αναγέννηση της πόλης»… ή «να αναψηλαφηθεί η ιστορία της»… ή «να αναμοχλευθεί η μνήμη» και λοιπά φιλολογικά παρόμοιου σκεπτικού. Οι φωτογραφίες και τα βίντεο δείχνουν χιλιάδες κόσμου να συμμετέχουν στα δρώμενα πλημμυρίζοντας τους δρόμους, μπάντες να παιανίζουν, ηθοποιούς να αφηγούνται, ξυλοπόδαρους να παίζουν με φωτιές, μια μεγάλη μακέτα εποχής να καίγεται θεαματικά στην πλατεία…
Εγώ επέλεξα συνειδητά να ΜΗΝ βρίσκομαι ανάμεσά τους. Για πολλούς λόγους. Για κάποιους δευτερεύοντες που συνιστούν προσωπικό «κόλλημα» – καθώς δεν θέλω να μετέχω οπουδήποτε ως όχλος – αλλά κυρίως για κάποιους βασικούς που αφορούν στην ουσία του πράγματος. Και επ’ αυτού οφείλω να κάνω έναν απαραίτητο διαχωρισμό. Η αρνητική μου στάση έχει να κάνει με τη σύλληψη της ιδέας, το σκεπτικό και το στόχο της – ανεξάρτητα από το ποιος ή ποιοι ήταν οι εμπνευστές, και όχι με την υλοποίησή της, για την οποία άλλωστε δεν μπορώ να έχω προσωπική «ζώσα» αντίληψη ως μη μετέχουσα, παρά μόνο έμμεση μέσω του βιντεοσκοπημένου υλικού. Επίσης θα ήταν αστείο να αμφισβητήσω την κατάθεση χρόνου και κόπου τόσων ανθρώπων για την επίτευξη παρόμοιου εγχειρήματος και το στήσιμο τόσο εκτεταμένης και πολυσύνθετης εκδήλωσης. Έτερον εκάτερον…
Η ένστασή μου ξεκίνησε με την κοινοποίηση του γεγονότος, διαβάζοντας καταρχήν ότι «θα τιμηθεί η επέτειος των 100 χρόνων της πυρκαγιάς»! Όπου αυθόρμητα ενέσκυψε το ερώτημα «μα για ποιο λόγο να… τιμηθεί μια καταστροφή, αντίστοιχη των φυσικών καταστροφών;» Δηλαδή οι περιοχές που έχουν πληγεί και καταστραφεί από πλημμύρες, σεισμούς, τσουνάμια, τυφώνες, εκρήξεις ηφαιστείων κλπ. οφείλουν να… τιμούν ή να καθιερώνουν επέτειο ή να οργανώνουν ημέρα μνήμης με θεαματικές αναπαραστάσεις και μαζικές εκδηλώσεις για τα καταστροφικά γεγονότα; Πόλεις που έχουν ισοπεδωθεί σε συντρίμμια ή τις κατάπιαν τα κύματα ή τις σκέπασε η λάβα, είναι λογικό να οργανώνουν φανταχτερές φιέστες και χάπενιγκς για να τιμήσουν/ θυμηθούν/ αναβιώσουν- όπως θέλετε πέστε το τελοσπάντων, π.χ. τον τυφώνα Κατρίνα ή το ηφαίστειο Φουτζιγιάμα; Με ποια λογική του παραλόγου; Το να μνημονεύσουν τα όποια θύματα της καταστροφής σε ένα τύπου ετήσιο μνημόσυνο, με παράλληλη αναφορά βεβαίως στο γεγονός, είναι κατανοητό και επιβεβλημένο. Όμως από αυτό μέχρι τη… χολιγουντιανή φιέστα μαζικών διαστάσεων, θαρρείς υπάρχει μια κάποια απόσταση!
Φυσικά δεν θα ισχυριζόμουν το ίδιο αν η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης το 1917, ήταν συνδεδεμένη με ιστορικά γεγονότα και αίτια. Αν επρόκειτο αποδεδειγμένα για εμπρησμό, πράξη τρομοκρατίας, πιθανά αντίποινα, εχθρική δράση μειονοτήτων ή εισβολέων και γενικώς ένα γεγονός άρρηκτα δεμένο με την ιστορία της πόλης- και εννοώ την αυθεντική πολιτική ιστορία και όχι το «βιογραφικό» της πόλης. Αν δηλαδή επρόκειτο για πυρκαγιά αντίστοιχη ας πούμε με αυτήν της Σμύρνης από τους Τούρκους, που βεβαίως τιμάται διότι αφορά σε κορυφαίο κομμάτι της ιστορίας της, με καταλυτικές συνέπειες για τον ελληνισμό και κομβικό σταθμό για την νεοελληνική ιστορία. Και φυσικά ως μνήμη παρόμοιας σπουδαιότητας, τιμάται ανελλιπώς κάθε χρόνο, χωρίς να περιμένει τη… συμπλήρωση 100 χρόνων. Όταν όμως η πυρκαγιά της Θεσσαλονίκης ξεκίνησε από την απλή… απροσεξία μιας νοικοκυράς στο μαγεριό ή το πλυσταριό και κατέκαψε ένα κομμάτι της πόλης επειδή φυσούσε βαρδάρης και το νερό ήταν λειψό για να την προλάβει… ας μου βρει κάποιος ΈΝΑΝ, έστω ΕΝΑΝ λόγο για να γιορταστεί πανηγυρικά το γεγονός! Μήπως με αυτό το σκεπτικό, θα έπρεπε για όλα τα καμένα δάση υπό παρόμοιες συνθήκες, να οργανώνεται μια αντίστοιχη επέτειος μνήμης; Ή μήπως τα καμένα δένδρα και ζωντανά είναι υποδεέστερη απώλεια από τα καμένα σπίτια;
Όταν επίσης πόλεις και χωριά ανά την ελληνική επικράτεια έχουν κατακαεί ολοσχερώς ΜΑΖΙ με τους κατοίκους τους ως εχθροπραξίες Τούρκων, Βουλγάρων, Γερμανών και στο μόνο που περιορίζονται για την αυθεντική ιστορική μνήμη είναι ένα ετήσιο μνημόσυνο γεμάτο συγκίνηση… με ποια λογική η τυχαία πυρκαγιά «από μια σπίθα» μέρους της Θεσσαλονίκης, να αποτελεί αφορμή για θεαματικό πανηγύρι παρόμοιου βεληνεκούς; Μήπως επειδή σύμφωνα με την ανακοίνωση «οδήγησε στην αναγέννηση της πόλης»; Μα είμαστε σοβαροί;;; Υπονοείτε ότι διαφορετικά θα συνέχιζε η ζωή ανεπηρέαστη, ατάραχη, αλώβητη στα… αποκαΐδια;;; Οι πυρόπληκτοι της εποχής θα συνέχιζαν να κατοικούν σε καμένα σπίτια και να δουλεύουν σε καμένα μαγαζιά; Για εσάς που διατυπώσατε την βαρύγδουπη έκφραση, είναι άραγε… αξιομνημόνευτο γεγονός που οφείλει να τονιστεί, το αυτονόητο; Προφανώς σας εντυπωσίασε η διαπίστωση ότι μετά από μια καταστροφή, η ζωή (τι παράξενο!) συνεχίζεται, τα καμένα σπίτια ξαναχτίζονται- λογικά πιο σύγχρονα για κάθε εποχή- ο ρυθμός της πόλης επανέρχεται- λογικά με πιο εξελιγμένα δεδομένα για κάθε εποχή…
Πέραν τούτων των ακατανόητων, επιπλέον αδυνατώ να συνδέσω το ζοφερό κλίμα μιας καταστροφής με κλίμα γιορτής και πανηγυριού! Με σύγχρονα, δαπανηρά υπερθεάματα, «προσομοιώσεις» μέσω τεχνολογίας, στημένα σκηνικά, «μπούγιο» και δήθεν «ατμόσφαιρα»… κι όλα αυτά ΓΙΑΤΙ; Μπορούν άραγε να μεταφέρουν έστω στο ελάχιστο το αυθεντικό συναίσθημα του τότε, τον πανικό, την απελπισία, την αγωνία, που μόνο σε… πανηγύρι δεν παρέπεμπε; Μπορεί η φωτιά- θέαμα- χάπενιγκ να υποκαταστήσει τη φωτιά- όλεθρο; Ή μήπως για να αναβιώσει έστω ένα κομμάτι ιστορίας, ήταν απαραίτητο να στηθεί όλος αυτός ο τεράστιος μηχανισμός, να καταπονηθούν (το λέω με ειλικρίνεια) τόσοι άνθρωποι, να ταλαιπωρηθεί η πόλη από το κλείσιμο των δρόμων, να δαπανηθούν τόσα χρήματα ανώφελα σε καιρούς σημερινούς; Άραγε όλο τούτο για εσάς τους οργανωτές και μάλιστα επίσημους φορείς, δεν συνιστά πρόκληση άνευ ουσιαστικού αντικρίσματος; Πώς είναι δυνατόν ο Δήμος πχ. να συνδυάζει από τη μια συσσίτια και κοινωνικά παντοπωλεία και από την άλλη ανώφελες φιέστες, καθαρά για το «θεαθήναι», με αστήρικτη βάση και ανούσιο στόχο; Πώς είναι δυνατόν τόσοι επίσημοι φορείς να υιοθετούν άκριτα και να συμμετέχουν στην υλοποίηση μιας ιδέας που «μπάζει από παντού» στην ουσία της και απλά ικανοποιεί τις προσωπικές φιλοδοξίες κάποιων; Αν κατά την κρίση τους η πυρκαγιά του 1917 είναι σημαντικό κομμάτι της ιστορίας της πόλης ώστε να 100 χρόνια της να γιορτάζονται με τόσο πανηγυρικό τρόπο, γιατί σε όλη τη διάρκεια των 100 αυτών χρόνων έχει περάσει εντελώς απαρατήρητη κι ασχολίαστη, χωρίς τόση δα αναφορά;;; Περιττό νομίζω να υποβάλλω κι άλλα ρητορικά ερωτήματα… ό,τι καταλάβατε, καταλάβατε!
#Κουλτουρόσουπα #kulturosupa #Θεσσαλονίκη #Γκρίνιες #ΠίτσαΣτασινοπούλου #ΠυρκαγιάΘεσσαλονίκης1917 #ΕκδήλωσηΜνήμηςΠυρκαγιάς #Parallaxi #ΔήμοςΘεσσαλονίκης #ΔΕΘΗellexpo
Φωτογραφικό υλικό
