Οι ΓΥΜΝΟΙ ακτιβιστές και οι επικριτές τους…Άρθρο της Πίτσας Στασινοπούλου
Με αφορμή τη γυμνή ποδηλατοδρομία συζητούσα προχθές με φίλη… Μια γυναίκα σύγχρονη, με ανοιχτό μυαλό, με ενδιαφέροντα και καθόλου συντηρητική. Η συζήτηση για το θέμα ξεκίνησε ανάλαφρα, περισσότερο στα πλαίσια μιας χαρούμενης «γραφικότητας», μα γρήγορα σοβάρεψε, επεκτάθηκε, εντάθηκε και πήρε διαστάσεις… κρίσιμου debate πάνω σε ένα, όπως αποδείχτηκε, μείζον κοινωνικό θέμα! Αυτό του ακτιβισμού και ειδικότερα εκείνου που χρησιμοποιεί ως μέσο πρόκλησης το γυμνό σώμα, προκειμένου να προβάλλει το όποιο μήνυμά του. Μια φιλοσοφία απλή και αυτονόητη που ποντάρει στο απροσδόκητο, την έκπληξη, το σοκ, ώστε να τραβήξει την προσοχή και αναπόφευκτα να «ακουστεί». Παρά το ανοικτό πνεύμα της φίλης μου, οι ενστάσεις της ήταν σοβαρές, με έβαλαν σε σκέψεις και κυρίως στην γοητευτική διαδικασία να ψάξω λογικά επιχειρήματα απέναντι στα δικά της.
Η γυμνή ποδηλατοδρομία ήταν απλώς η αφορμή για την κουβέντα μας, γιατί επεκταθήκαμε γενικότερα στις «γυμνές δράσεις» που με διάφορες αιτίες πραγματοποιούνται σε πολλά σημεία του πλανήτη, όπου το «αστικό γυμνό» κατά περίπτωση αποκτά έναν ιδιαίτερο συμβολισμό. Πχ. οι ποδηλάτες υποδηλώνουν με αυτό την έκθεση ενός ανυπεράσπιστου σώματος απέναντι στη ρύπανση, οι πολέμιοι του εμπορίου γούνας, το «ξεγύμνωμα» ενός άτυχου ζώου, οι πολιτικοί ακτιβιστές, τη βία της εξουσίας κλπ. Μπορεί όμως και χωρίς κανένα συμβολισμό, να εκθέτουν το γυμνό σώμα απέναντι στους «ντυμένους» απλά και μόνο ως δυνατό «κράχτη» ώστε να τραβήξουν το βλέμμα και να έχουν την ευκαιρία να πουν αυτό που θέλουν.
Η διαφωνούσα φίλη, παρότι εξέφρασε τον σεβασμό της για την «γενναιότητα» όσων το επιχειρούν, συνόψισε τον αντίλογό της στο εξής: «Για να λειτουργήσει η πρόκληση θα πρέπει να υλοποιηθεί σε περιβάλλον που ΔΕΝ είναι εξοικειωμένο με το γυμνό και σε παρόμοιο περιβάλλον, το γυμνό καθεαυτό αποτελεί μια πρόκληση τόσο δυνατή που μοιραία καπελώνει το μήνυμα ». Ισχυριζόμενη ότι υπό αυτές τις συνθήκες, σε κοινωνίες με ταμπού, ιδιαίτερες πολιτισμικές κουλτούρες, θρησκευτικές ιδεοληψίες κλπ. το ασυνήθιστο ή ενοχικό ή απαγορευμένο γυμνό κερδίζει τη μερίδα του λέοντος στις εντυπώσεις και το «σημαινόμενο» περνά σχεδόν απαρατήρητο… Ότι τελικά όλοι θα θυμούνται σίγουρα «τους γυμνούς» και ίσως με… γλαφυρές ανατομικές λεπτομέρειες, αλλά ελάχιστοι το «κάτι» που είχαν να πουν… Ότι για κάποιο κοινό ερμηνεύεται ως ματαιοδοξία «επίδειξης» (!)… Ότι μια μεγάλη μερίδα συντηρητικών ή θρησκόληπτων με την αρνητική τους θέση απέναντι στο γυμνό, θα καταδικάσουν ταυτόχρονα και εν αδίκω, και το μήνυμα που αυτό μεταφέρει, γιατί στην περίπτωσή τους «ο σκοπός ΔΕΝ αγιάζει τα μέσα»… Ότι όταν το μέσο για την επίτευξη ενός στόχου είναι ισχυρότερο από τον στόχο τον ίδιο, πέραν της υποβάθμισης, προκαλεί σύγχυση μεταξύ των δύο… αν η πρόκληση είναι τελικά μέσο ή στόχος…
Προβληματισμοί σοβαροί που δεν έχουν σχέση με γραφικότητα ή σεμνοτυφία, που δεν μπορείς να αγνοήσεις ή να ξεπετάξεις, που φαντάζομαι ότι αφορούν και άλλους, που εν πάση περιπτώσει εμένα με… ιντριγκάρισαν – μέχρι βαθμού να τους μοιραστώ δημόσια – και μου έδωσαν μπόλικη τροφή για σκέψη! Και με δυσκόλεψαν ομολογώ… σε μια συζήτηση έντονη που κράτησε 3 ώρες και κατανάλωσε ένα πακέτο τσιγάρα και 3 δυνατά ποτά! Δεν διαφώνησα σε κάποιες επιμέρους θέσεις της, αλλά στήριξα σθεναρά τη βασική δική μου που επιγραμματικά λέει ότι «όταν σου τελειώσουν τα άλλα όπλα, καταφεύγεις σε όποιο θεωρείς πιο αποτελεσματικό… εφόσον έχεις τα κότσια βέβαια»! Μιλώντας για αυθεντικούς ακτιβιστές που πιστεύουν πραγματικά σε μια ιδέα, είναι λογικό στα πλαίσια της δράσης τους να στοχεύουν πρωτίστως στην αφύπνιση της κοινής γνώμης, καθώς με την ενεργό συμμετοχή της θα επιτευχθεί η δικαίωση της ιδέας-στόχου. Επιπλέον ο ακτιβισμός σαν φιλοσοφία, δεν ποντάρει στην μακροχρόνια, μεθοδική «ευαισθητοποίηση» μέσα από εκπαιδευτικές διαδικασίες και ήπιες δράσεις, αυτό είναι δουλειά και μάλιστα πολύ σοβαρή, άλλου τύπου εθελοντικών οργανώσεων ή ομάδων. Ο ακτιβισμός, σε συνδυασμό με τα προηγούμενα, στοχεύει μέσα από ακραίες δράσεις – σοκ να ρίξει δυνατό προβολέα πάνω στο εκάστοτε θέμα και με σύμμαχο την κοινή γνώμη να λειτουργήσει άμεσα ως μοχλός πίεσης.
Είναι φυσικό λοιπόν στα πλαίσια της φιλοσοφίας του να επιλέγει το γυμνό σώμα ως φορέα ενός μηνύματος, ακριβώς γιατί μέσα από την πρόκληση ή το σοκάρισμα, θα επιτύχει το βασικό του ζητούμενο: την προσοχή! Ποσώς απασχολεί τον ακτιβιστή η γνώμη κάθε συντηρητικού, κομπλεξικού, ηδονοβλεψία ή γενικώς… πικραμένου που βλέπει στη δράση τη «ματαιοδοξία μιας επίδειξης» ή «προσβολή δημοσίας αιδούς»! Πιο συγκεκριμένα την έχει… γραμμένη στα ακάλυπτα απόκρυφά του! Άλλωστε σπάνια θα συναντήσεις ανάμεσα στα γυμνά κορμιά σωματότυπους «μοντέλων» προς… τέρψη του φιλοθεάμονος κοινού, αλλά σώματα καθημερινά, ευάλωτα, νεανικά ή ώριμα, με σημάδια φθοράς ή ελαττώματα που εκτίθενται ίσως «καθ’ υπέρβαση» των ορίων τους στην υπηρεσία ενός σκοπού. Ποσώς τον απασχολεί επίσης αν η πρόκληση ως μέσο είναι ισχυρότερη και κερδίζει τις εντυπώσεις, καπελώνοντας και υποβαθμίζοντας το μήνυμα. Αυτό που ασφαλώς γνωρίζει είναι ότι κατ’ αρχήν το βλέμμα θα σταθεί σίγουρα. Κατά δεύτερον είναι φυσικό ότι θα σταθεί πρώτα στο γυμνό, άλλωστε εκεί ποντάρει. Παράλληλα όμως είναι βέβαιο ότι δεν υπάρχει καμιά περίπτωση να μη προσέξει, να μη ρωτήσει, από φυσική περιέργεια, την ΑΙΤΙΑ του γυμνού.
Δεν ενδιαφέρει τον ακτιβιστή με ποια σειρά θα προσέξει κανείς το γυμνό ή το μήνυμα, ούτε αν θα μείνει σε πολλούς ή λίγους. Τον ενδιαφέρει ότι αναπόφευκτα και φυσικά σε δεύτερο πλάνο, θα δουν το μήνυμα ΟΛΟΙ, θα το σχολιάσουν ΟΛΟΙ, σοκαρισμένοι ή μη και ΚΑΠΟΙΟΙ θα μπουν πιο βαθιά… Κάτι που δεν θα κατάφερναν τόσο άμεσα, ανώδυνα και αποτελεσματικά, θορυβώδεις διαδηλώσεις με επικίνδυνα έκτροπα, πολύωρες πορείες με λογής καπελώματα, δυναμικές καμπάνιες με τρελά έξοδα, δημοσιογράφοι με αμφιλεγόμενα κίνητρα, μιντιακές συζητήσεις αδιέξοδες… Και τα καταφέρνει άκοπα, ανέξοδα, χωρίς την παραμικρή «ενόχληση», ένα απλό γυμνό σώμα! Όσο πουριτανός ή αντιδραστικός ή σκεπτικιστής κι αν είναι κανείς, είναι αδύνατον να καταδικάζει κάτι, εν προκειμένω το γυμνό, χωρίς να «θυμάται» την αιτία που το προκάλεσε! Άρα η πρόκληση και η αιτία της πάνε… πακέτο και το σημαντικό είναι ότι η αιτία- μήνυμα θα φτάσει ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ στον παραλήπτη που έχει την ευχέρεια να ανταποκριθεί ή όχι.
Προσπάθησα να μεταφέρω… συμμαζεμένα το «ζουμί» μιας τρίωρης ουσιαστικής κουβέντας που σε στιγμές έντασης κινδύνεψε να μας… βγάλει από τα ρούχα μας! Και είναι αλήθεια ότι αυτή η διαπίστωση, τελικά λειτούργησε καταλυτικά! Γιατί κάπως, με κάποιο τρόπο, μας έβαλε στο σκεπτικό αυτών, που έχοντας εξαντλήσει «καθωσπρέπει» ακαδημαϊκά επιχειρήματα και μέσα, φθάνουν στην «υπέρβαση», ίσως και επώδυνη για τους ίδιους, ξεπερνώντας τη φυσική συστολή… να βγαίνουν από τα ρούχα τους! Και να εκθέτουν τον εαυτό τους γυμνό και ανυπεράσπιστο απέναντι σε βολεμένους, επικριτικούς ντυμένους, μπας και ακούσουν την κραυγή τους… Κατάλαβες, φιλενάδα;
Φωτογραφικό υλικό
