Πας στην σχολή σου. Περνάει ο καιρός, ζεις σε άλλον κόσμο ξαφνικά. Παιδεύεσαι, εκπαιδεύεσαι, ονειρεύεσαι. Δουλειές, συμβόλαια και υπογραφές που θα σε φέρουν στη σκηνή ή μπροστά στην κάμερα. Και μπροστά σου ρόλοι, ρόλοι, ρόλοι… Κείμενα ατελείωτα να μάθεις, να ζωντανέψεις, να ερμηνεύσεις, να ενσαρκώσεις… Να πούμε και μία αλήθεια; Για τα περισσότερα από όσα θα έρθουν στο μέλλον σου δε σε προετοιμάζει κανείς. Σε προετοιμάζουν για Τομ, Άμλετ, Άλμα κι Αντιγόνη… Για υπηρέτη, τύπο στο δρόμο, σερβιτόρα 3 στο εστιατόριο ούτε λόγος. Και θα έπρεπε. Με πάνω από 500 απόφοιτους από δραματικές σχολές τον χρόνο και στατιστικά να το δεις, οι πιθανότητες να χτυπήσεις πρωταγωνιστικό ρόλο γρήγορα είναι από απειροελάχιστες ως κι εγώ δεν ξέρω πόσο πιο κάτω πάει. Και δεν είναι παράλογο… Άντε και τελείωσες την σχολή σου, ποιος να σε πάρει για πρωταγωνιστή και γιατί; Χρειάζεσαι χρόνο, εμπειρία, δουλειά, τύχη, τις κατάλληλες συνθήκες (αυτό περιλαμβάνει πολλά…) κι ό,τι είναι να ‘ρθει θα έρθει. Κάποια στιγμή. Φυσικά, αν «τα λες» θα έρθει ο σημαντικός ρόλος, αλλά κατά πάσα πιθανότητα δε θα είναι στο Εθνικό, μη γελιέσαι…
Κι εκεί αρχίζει να γεννιέται αυτό το «περίεργο» ερώτημα που ταλανίζει γενιές και γενιές (και όσο ο καιρός περνάει όλο και περισσότερο τις πιο σύγχρονες)… «Εγώ πότε θα κάνω το μπαμ»; Και πάλι οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος σου. Ακούω πιτσιρίκια (δύο-τρία χρόνια μετά την αποφοίτησή τους) να το λένε και να το ξαναλένε και υπερφορτώνει το εγκεφαλάκι μου. Καταλαβαίνω πως όταν είσαι πάνω στα ντουζένια σου θεωρείς πως ο κόσμος σου ανήκει και τα θέλεις όλα στα πόδια σου χτες. Κάποια στιγμή μου πέρασαν κι εμένα κάπου, κάπως, κάποτε αυτές οι σκέψεις, αλλά ξυστά (ευτυχώς)… Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, ειδικά για τους ηθοποιούς, όσο νωρίτερα συνειδητοποιήσει κανείς πως δεν δικαιούται κάτι, τόσο το καλύτερο γι’ αυτόν. Κι αυτό, επειδή μπερδεύουμε πολύ εύκολα το δικαιούμαι με το θέλω, το αξίζω με το μπορώ, όλους τους πιθανούς συνδυασμούς αυτών κι άλλων παρόμοιων ρημάτων που έχουν να κάνουν με την υποκριτική μας δεινότητα (όπως εμείς την αντιλαμβανόμαστε τις περισσότερες φορές αλλά αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο…).
Το «μπαμ» είναι μεγάλη υπόθεση. Οι λόγοι που το θέλουμε όλοι μας είναι κατά βάση δύο. Είναι σχεδόν δεδομένο πως όποιο κι αν είναι αυτό το «μπαμ», όπως κι αν προκύψει, αν μη τι άλλο θα βοηθήσει στο να γίνεις γνωστός. Και το να γίνεις γνωστός για τον καθένα μας είναι κάτι διαφορετικό. Μπορεί να θέλεις να γίνεις γνωστός για να σε ξέρουν όλοι. Ο μανάβης, η γειτόνισσα, η ξαδέρφη του αγοριού απέναντι, ο άγνωστος συνεπιβάτης στο μετρό (αν εξακολουθείς να μπαίνεις στο μετρό, μπορεί να είσαι πολύ μεγάλη φίρμα ήδη και να πρέπει να προστατέψεις το prestige σου…). Ή μπορεί να σε ενδιαφέρει να γίνεις γνωστός σε ένα πιο περιορισμένο κοινό, αυτό του κύκλου της δουλειάς σου. Να σε γνωρίζουν άνθρωποι του χώρου, συνάδελφοι, σκηνοθέτες… Αυτό είναι και το πραγματικά πιο χρήσιμο κατά τη δική μου γνώμη. Το να συνεργαστείς με κάποιους ανθρώπους που κάποια στιγμή θα σε έχουν κατά νου. Όταν θα ψάχνουν για ένα καλό παιδί(αν είσαι) ή για έναν καλό ηθοποιό (αν είσαι), να έρθεις στο μυαλό τους επειδή κάποια στιγμή είχατε συνεργαστεί ή σε είχαν δει κάπου.
Δεν είμαι κατά αυτών που προτιμούν το πρώτο κι ας μη με αφορά κι ας το βρίσκω άβολο και ναι, λίγο υπερφίαλο, ειδικά αν δεν έχεις καταθέσει κόπο και προσπάθεια και κάτι παραπάνω από απλά κάποια δείγματα καλής δουλειάς. Είναι πολύ άβολο να βρίσκεσαι κάπου και να ξέρεις πως σε κοιτούν και σε περιεργάζονται ένα κάρο άγνωστοι όταν δεν εργάζεσαι. Αλλά υπάρχει κόσμος που δεν έχει θέμα με αυτό και το γουστάρει και το κυνηγάει και με ‘γειά τους με χαρά τους. Είμαι όμως από αυτούς που προτιμούν το δεύτερο. Το να καταφέρεις να γίνεις γνωστός στον κύκλο των ανθρώπων της δουλειάς σου, είναι ό,τι καλύτερο μπορείς να πετύχεις μέσα από τη δουλειά σου. Ειδικά αν το καταφέρεις με την καλή έννοια. Να σε ξέρουν και να σε αναγνωρίζουν ως έναν συνάδελφο που αξίζει τον κόπο να συνεργαστούν ή να προτείνουν κάπου για δουλειά, είτε για αυτό που είσαι, είτε για το πώς κάνεις ό,τι κάνεις ή ακόμα καλύτερα και για τα δύο. Κι αυτό το «μπαμ» που θα σε φέρει σε αυτή τη θέση δεν είναι το «μπαμ» όπως ακριβώς το εννοούν οι περισσότεροι. Δεν είναι η μία δουλειά που θα στο εξασφαλίσει. Είναι οι πολλές. Οι καλές. Οι επιλεγμένες. Αυτές, που οι δουλειές σου στο σύνολό τους ενώνονται σε μία καλή εντύπωση, σε μία ολοκληρωμένη (όσο γίνεται) άποψη που θα σχηματίσει κάποιος για το ποιος και τι είσαι και τι μπορείς να κάνεις.
Και θα στο πω κι αλλιώς… Το μπαμ που περιμένεις, είναι συνήθως αυτό που δε θέλεις κι ας μην το καταλαβαίνεις. Αν είναι στα πλάνα σου συνειδητά, να κάνεις ένα «μπαμ» και να σβήσεις σαν πυροτέχνημα, τότε κάντε κάμποσα ομαδικά να μείνουμε και λιγότεροι μια ώρα αρχύτερα… Αν αυτό που σου χρειάζεται είναι να ακουστείς μία φορά και να εξαφανιστείς, αυτό ως έναν βαθμό είναι και κάπως εύκολο να το κάνεις. Αυτό που χρειαζόμαστε οι ηθοποιοί είναι μια αργή, σταθερή πορεία. Βήμα το βήμα, δουλειά τη δουλειά. Να μας εκτιμούν πρώτα απ’ όλα οι συνάδελφοι, να γινόμαστε αντιληπτοί στον χώρο από συντελεστές και κόσμο κι όλα έρχονται.
Επειδή μετά, όταν αρχίσουμε να δουλεύουμε πιο εντατικά, έχουμε άλλα δαιμόνια να παλέψουμε. Κλείνεις περιχαρής μια δουλειά σε μεγάλη παραγωγή και λες «εδώ είμαστε». Και κυκλοφορεί το προωθητικό υλικό, αφίσες, δελτία τύπου και ψάχνεις να βρεις πού στον λύκο είσαι και δε σε βρίσκεις με τίποτα. Το νέο σου όνομα είναι «και 20 ακόμα ηθοποιοί». Σαν παράλογο ισπανικό, με πολλές λεξούλες… Άσε τις σκέψεις του τύπου: «Μα λέω κι εγώ πέντε ατάκες» ή «Αφού ο ρόλος μου έχει όνομα» (που απλώς κάποιος σε φωνάζει με το όνομα για να πεις τις πέντε ατάκες συνήθως…).
Αυτό δυστυχώς συμβαίνει και είναι απαράδεκτο. Ούτε αν βάλουν τα μεγάλα ονόματα ένα τσικ μικρότερα και βάλουν και τα υπόλοιπα σε μέγεθος ψείρας θα ήταν τόσο παράλογο, ούτε πληρώνονται παραπάνω οι τυπογράφοι αν γράψουν τρεις γραμμούλες κάτω-κάτω με τους «ακόμα». Αυτοί οι «ακόμα» κάνουν την ίδια δουλειά, με μικρότερο μισθό συνήθως (αν υπάρχει μισθός), απασχολούνται τις ίδιες (ή και περισσότερες ώρες) σε πρόβες και ψάχνουν να βρουν την ευκαιρία τους. Είναι αντιεπαγγελματική η ομαδοποίηση ή ακόμα χειρότερα η μη αναφορά τους στο προωθητικό υλικό της παραγωγής που συνεργάζονται. Φτάνει που ποτέ σε κανένα τηλεπρωινάδικο δε θα τους θυμηθεί ο γνωστός συνάδελφος-συντελεστής. Ή που ακόμα χειρότερα, κάτι «μεγάλοι» στον χώρο μας (συντελεστές πάσης ειδικότητας, όχι απαραίτητα ηλικιωμένοι ή φτασμένοι και κατά βάση, ναι, ηλίθιοι) θεωρούν πως δεν υπάρχει και λόγος να αναφερθούν όλοι ή πως οι άγνωστοι ηθοποιοί δε θα φέρουν τον πολύ κόσμο. Άσε που κι αυτό παίζει, μπορεί κάποιος να έχει μεγάαααααλο σόι… Δε θα τον φέρουν, γεγονός. Αλλά τι σημαίνει αυτό για κάποιον που υποτίθεται πως είναι συνάδελφος και συνεργάτης; Πώς και γιατί υποτιμάς τον συνάδελφό σου;
Σεβασμός κυρίες και κύριοι, όλοι για ένα όνομα ζούμε, μη γινόμεθα ζητιάνοι για τα αυτονόητα… Μας φτάνουν τα ανεκπλήρωτα ή τα αργοπορημένα όνειρα… Και τα ατελείωτα μπαμ-μπουμ εκεί που δουλεύουμε… Κι αν περνάει ο καιρός και το δικό σου «μπαμ» δεν έρθει ακόμα, δεν έγινε κάτι. Κάθε πράγμα στον καιρό του. Θα έρθει. Τσούκου-τσούκου κάποια στιγμή θα έρθει. Όλα μέσα στο παιχνίδι είναι…
Το άρθρο γράφτηκε ακούγοντας: Πολύ πυροτέχνημα, ταλέντα δυναμίτες, νεοσσούς κλαιόμενους και το «Μπαμ και κάτω» (Εντάξει, αυτό δεν το άκουσα αλλά ταίριαζε…)
Φωτογραφικό υλικό