Γράφει η Ζωή Ταυλαρίδου για τον Σωφέρ Θεάτρου.
Εάν αποδειχθεί με κάποιον τρόπο η ανυπαρξία των θεών, ο Σωκράτης ίσως θεωρηθεί με τη σειρά του ως ο υπεράνθρωπος της κοινωνίας της εποχής του. Αμέσως ο ίδιος ο φιλόσοφος “αναβαθμίζεται” και χάνει την ταπεινότητά του. Όλα και όλοι αμφισβητούνται, και μάλιστα δικαίως. Η δύναμη της λογικής, ωστόσο, συνεχώς φιλοδοξεί να υπερβεί τα ανθρώπινα μέτρα και σταθμά. Αρχικά, φαίνεται πως υπηρετεί τον Άνθρωπο. Άραγε η λογική τίθεται στην υπηρεσία του ανθρώπου, ή τελικά αυτός εξανδραποδίζεται και χειραγωγείται μέσα από τη δύναμη της πειθούς; Ο θάνατος των θεών ίσως σημάνει και το θάνατο της φιλοσοφίας. Οι φιλόσοφοι, άλλωστε, θεοποιούν τους εαυτούς τους. Μια νέα θεολογία κι ανθρωπολογία, λοιπόν, γεννιέται στη σχολή του Σωκράτη στην αρχαία Αθήνα: η Πειθώ φαίνεται πως είναι ανώτερη της ουσίας των πραγμάτων, την οποία ενσαρκώνουν οι γνωστοί-άγνωστοι -σχεδόν τείνοντας στην ανυπαρξία- θεοί.
Χρέος. Υποχρέωση. Ευθύνη.
Οι κυρίες αυτές με σέρνουν από τη μύτη με το καρότο και το μαστίγιο. Ποιος μπορεί αλήθεια να αποφύγει τα χρέη; Τη μια στιγμή ατενίζω τον ουρανό με βαθιές ανάσες. Την άλλη στιγμή αισθάνομαι έρμαιο, ένα άθλιο υποκείμενο που διαρκώς χρωστάει παντού, παρατηρώντας τα τρύπια παπούτσια του. Βέβαια, η πιο παρήγορη σκέψη που ξεκουράζει το μυαλό μου είναι ότι ο ευεργέτης είναι πιο σταθερός φίλος του ευεργετημένου. Άρα το κοινωνικό μου status quo διευρύνεται διαρκώς. Κάτι είναι κι αυτό. Η μοναξιά που αισθάνομαι στο πλαίσιο της οικογένειάς μου εντείνεται επίσης. Με ενοχλεί που δεν εισακούγομαι, που δεν φαίνομαι, που δεν γίνομαι αποδεκτός μέσα στο ίδιο μου το σπίτι. Το γεγονός όμως πως πολλοί άνθρωποι γύρω μου, οικονομικά εξαρτημένοι από την τσέπη μου, ενδιαφέρονται ειλικρινά για την υγεία μου, απομακρύνει εντελώς το αίσθημα της απογοήτευσης και της μοναξιάς που με διακατέχει.
Η λύση στο πρόβλημα του καρότου και του μαστιγίου είναι η μύησή μου στη μυστηριακή δύναμη της πειθούς. Πράγματι, η αποπληρωμή των χρεών μου ωχριά μπροστά στη δύναμη της γλώσσας που κόκαλα δεν έχει και κόκαλα τσακίζει. Πείθοντας ο ευεργετημένος τον ευεργέτη του πως το χρέος του είναι ανύπαρκτο ίσως περισώσει την οικονομική κατάσταση του σπιτιού του. Ας το δοκιμάσω κι εγώ λοιπόν.
Ο Σωκράτης με ανεβάζει στα σύννεφα, όπου αδυνατώ να βρω θεό. Ίσως τελικά να μην υπάρχει κανείς. Κι αυτό διώχνει ακόμη πιο μακριά τις ενοχές μου. Οι Νεφέλες μυούν εμένα και τον γιο μου στα μυστικά του Σωκράτη, ανδρωνόμαστε με έναν τρόπο. Τότε εμφανίζονται από το πουθενά ο Δίκαιος κι ο Άδικος Λόγος. Δυο αισθησιακές γυναίκες παιχνιδίζουν ενώπιόν μας με επιχειρήματα. Μας σαγηνεύει ο τρόπος που μιλούν κι εκφράζονται. Κανένας ποιητής, καλλιτέχνης ή πολιτικός, ωστόσο, δεν δημιούργησε κάτι με βάση τη δικαιοσύνη. Ο άδικος λόγος είναι ελεύθερος, αναρχικός, ενθουσιώδης, βαθύτατα πνευματικός. Συμβάλλει στη διαμόρφωση μιας άλλης πραγματικότητας, μιας άλλης οπτικής γωνίας, ενός πολύχρωμου γίγνεσθαι. Ό,τι μπορεί να αποδειχθεί την ίδια στιγμή μπορεί και να αμφισβητηθεί. Και το αντίστροφο. Η πραγματικότητα πρέπει να γλιτώσει από θεσμούς, λογική και θεούς. Ο άδικος λόγος φλερτάρει με έναν εξανθρωπισμό της κοινωνίας, με την ελευθερία και τον πλουραλισμό σκέψεων και ιδεών. Και κερδίζει εν τέλει τις εντυπώσεις.
Τα χρέη αναγκαστικά χαρίζονται. Τα παιδιά δέρνουν πλέον τον πατέρα και τη μητέρα τους, για να βάλουν οι τελευταίοι μυαλό. Δεν υπάρχει επιστροφή στους αρχικούς ρόλους. Η πραγματικότητα έχει ήδη ανατραπεί. Οι θεοί έχουν ήδη πεθάνει. Και ο υπεράνθρωπος αποτελεί την ανώτατη δύναμη. Στο ένα χέρι το καρότο. Στο άλλο χέρι το μαστίγιο κρατάει. Ο άδικος λόγος έχει κάνει την ανατροπή. Κι αν η ανατροπή αυτή πέσει σαν σπορά σε γόνιμο έδαφος, ίσως οδηγήσει σε μια πιο δημοκρατική κι ισότιμη κοινωνία. Εάν η ανατροπή αυτή, όμως, πέσει σε άπληστες ψυχές, τότε γεννιέται ένας νέος δημοκρατικά ενδεδυμένος φασισμός. Μια νέα τάξη πραγμάτων διαμορφώνεται. Ο κόσμος της Λογικής χρειάζεται να καεί ολοσχερώς.
Το καταπληκτικά πυκνό σε νοήματα έργο του Αριστοφάνη «Νεφέλες», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά και μετάφραση Γιάννη Αστερή στο Θέατρο Δάσους, διαπραγματεύεται την ανάγκη μιας κοινωνίας για ριζικές αλλαγές στους θεσμούς και στην αντίληψη της πραγματικότητας. Ο Άνθρωπος έχει γίνει υποχείριο μιας υπερ-άνθρωπης και στεγνής λογικής, που δεν προασπίζει πλέον τη σταθερότητα και την πρόοδο της κοινωνίας αλλά την άνευ όρων οπισθοδρόμησή της. Ο Άδικος Λόγος είναι το όχημα προς τη φαντασία, τη δημιουργικότητα, την εμβάθυνση, την κατανόηση, την πνευματικότητα του Ανθρώπου. Το ενδιαφέρον πλέον μετατοπίζεται από το έξω στο μέσα, από τον εγκέφαλο στην ψυχή. Η αμφισβήτηση των θεών δεν έχει στόχο την ανατροπή των ηθών κι εθίμων αλλά τον εξανθρωπισμό τους. Στο επίκεντρο της φιλοσοφίας πλέον βρίσκεται ο Άνθρωπος ως πνευματική και ηθική προσωπικότητα. Και ως επίκεντρο ο Άνθρωπος έχει τη δυνατότητα να αλλάξει τη ζωή του και κατ΄επέκταση τη ζωή της κοινωνίας προς το καλύτερο.
.
Φωτο: Γκέλυ Καλαμπάκα – lifo.gr
.
/
Μουσική Πρόταση:
Marilyn Manson. “Sweet Dreams (Are Made Of This)”
.
Δείτε & αυτά:
–Τι παίζουν τα θέατρα στη Θεσσαλονίκη τώρα, κλικ εδώ.
–Οι νέες ταινίες της εβδομάδας, κλικ εδώ.
–Θέατρο Δάσους & Θέατρο Γης 2019: πρόγραμμα εκδηλώσεων, κλικ εδώ.
–Όλες οι θεατρικές παραστάσεις του καλοκαιριού 2019 – Πρόγραμμα παραστάσεων – Περιοδείες, κλικ εδώ.
Εδώ Θεσσαλονίκη: Η πολιτιστική ατζέντα του καλοκαιριού 2019.
Θέατρο, συναυλίες, φεστιβάλ κ.ά. Όλες οι εκδηλώσεις, κλικ εδώ
.
–Θέατρο: Είδαμε & Σχολιάζουμε, κλικ εδώ.
–Συναυλίες: Είδαμε & Σχολιάζουμε, κλικ εδώ.
–Σινεμά: Είδαμε & Σχολιάζουμε, κλικ εδώ.
–Βιβλίο: Διαβάσαμε & Σχολιάζουμε, κλικ εδώ.
΄΄
–Κερδίστε προσκλήσεις – Βιβλία, κλικ εδώ.
.
Ακολουθήστε μας στα social media
Φωτογραφικό υλικό
