Γράφει για την Κουλτουρόσουπα.
Η συντριπτική πλειονότητα των θεατών που έχω συναντήσει στο ανοιχτό θέατρο της πόλης μου είναι άνθρωποι που σέβονται τον διπλανό τους. Που κατανοούν τους στοιχειώδεις κανόνες συμπεριφοράς και ευγένειας και επιλέγουν να μην τους χρησιμοποιούν σαν χαρτί υγείας. Γιατί συνειδητοποιούν ότι βρίσκονται σ’ έναν δημόσιο χώρο που είναι αφιερωμένος σ’ έναν συγκεκριμένο σκοπό. Εν ολίγοις άγνωστοι που επιδεικνύουν μια βασική πραγμάτωση επιτυχούς κοινωνικοποίησης και αυτοσεβασμού.Αυτό το κείμενο δεν απευθύνεται σ’ αυτούς τους θεατές- αν και υποθέτω αυτοί είναι που τελικά θα το διαβάσουν. Αυτό το κείμενο έχει να κάνει με κάτι κοπρίτες που συμπεριφέρονται λες και βρίσκονται στον στάβλο τους και πρέπει να μας αποδείξουν απαραιτήτως κιόλας, ότι όντως ο άνθρωπος μοιράζεται συγγένεια με τους πιθήκους, μιας και οι ίδιοι αποτελούν τη ζωντανή απόδειξη.
Δηλαδή δεν το καταλαβαίνω (μια χαρά το καταλαβαίνω, γιατί είμαι φιλόζωος, αλλά ας πούμε ότι δεν το καταλαβαίνω)- οι άλλοι οι χριστιανοί, οι ηθοποιοί (ή όχι-χριστιανοί, δεν είναι αυτό το θέμα) δίνουν την ψυχή τους (ή έστω ένα κβάντο ενέργειας) λίγα μέτρα πιο κάτω. Λένε λογάκια, που αυτά τα λογάκια κάτι θέλουν να περάσουν σε εμάς, τους διπλανούς σας, που προσπαθούμε να βολτάρουμε σ’ έναν κόσμο αλλιώτικο απ’ τον δικό μας, που αναγκαζόμαστε να συνυπάρχουμε με ζωντανά του λόγου σας. Μπορεί αυτός ο φανταστικός κόσμος εμένα να μου φαίνεται ωραίος, του διπλανού μου να το φαίνεται αδιάφορος, της παραδιπλανής μου να της φαίνεται σπουδαίος. Δεν έχει ουδεμία σημασία! Έχουμε μαζευτεί στον χώρο αυτό για να κάτσουμε σιωπηλοί και να παρακολουθήσουμε τη φαντασία κάποιου. Το έχουμε επιλέξει, κανείς δε μας έσυρε. Είναι επιλογή μας, τονίζω.
Εσείς, ρε ψυχολογικά αγράμματοι, λοιπόν, γιατί δεν καταλαβαίνετε ότι δεν είστε οι πρωταγωνιστές της υπόθεσης και θέλετε σώνει και ντε να γίνετε; Δεν ντρέπεστε πια καθόλου, ρε εξελικτικές ανωμαλίες; Δεν έχετε καθόλου συναίσθηση; Ή απλώς δεν έχετε αντίληψη; Εσείς δεν επιλέξατε να έρθετε σε θεατρική παράσταση; Δεν γνωρίζατε τι σημαίνει αυτή η συνθήκη στην οποία εισήλθατε; Αφού βασανίζεστε κι εσείς, βασανίζετε κι εμάς, γιατί δεν την κάνετε διακριτικά, αφού δεν ψυχαγωγείστε ή έστω διασκεδάζετε; Δεν καταλαβαίνετε έστω ότι αφού υπάρχει πολύς κόσμος, αν ο καθένας αρχίσει να συμπεριφέρεται όπως εσείς θα γίνουμε ζωντανή αναπαράσταση της Γκουέρνικα;
Ρητορικά τα ερωτήματα- δεν έχω την παραμικρή διάθεση ν’ ανοίξω την οποιαδήποτε επίφαση διαλόγου με άτομα τέτοιου επιπέδου. Ούτε τη διάθεση έχω αλλά ούτε και τις κηρομπογιές και τους μαρκαδόρους για να τους το εξηγήσω με τρόπο που ταιριάζει στη νοητική τους ηλικία. Τα ζώα έχουν έναν εγκέφαλο που φτάνει μέχρι ένα σημείο. Αν έφτανε κι αυτών, των faux- φιλόμουσων, φιλότεχνων και θεατρόφιλων , σε κάποιο σημείο άνω του λειτουργικά ηλιθίου, θα καταλάβαιναν τη γελοιότητα της παρουσίας τους. Αλλά, δεν τους ζηλεύω. Γιατί παρά την θαυμαστή ηλιθιότητά τους, την απόλυτη και ειλικρινέστατη ένδεια που διαθέτουν σε επίγνωση, παρά την αδιαπραγμάτευτη σταυροφορία τους για καλοπέρασή σε βάρος όλων των άλλων στα όρια της κοινωνιοπάθειας, είναι αξιοθρήνητοι. Η ηλιθιότητά τους αν και δελεαστική, είναι τόσο αντιαισθητική, που τους κάνει απρόσωπους γελωτοποιούς, γελοία κουνούπια, θρασύδειλα παράσιτα με τα οποία αναγκαζόμαστε να μοιραζόμαστε το οξυγόνο μας.
Ξέρω ότι αυτό το θέμα είναι πιο γραφικό και απ’ αυτούς που λένε ότι κάτι είναι πιο γραφικό κι απ’ το Πήλιο. Πιστέψτε με, καταλαβαίνω πόσο τγε μπανάλ είναι όλα όσα έχω εκφράσει κι όσα πρόκειται. Κατανοώ πλήρως ότι όλα αυτά γίνονται επί δεκαετίες και ότι θα γίνονται μέχρι να εξαλειφθεί αυτή η αρρώστια που λέγεται ανθρωπότητα. Αλλά όπως ο απελπισμένος, που δε θέλει να ενοχλήσει τους γείτονες, ουρλιάζει μέχρι κατάρρευσης στο μαξιλάρι του, αντιστοίχως κι εγώ βγάζω το άχτι μου.
Νομίζουν επομένως, αυτοί οι αχρείοι ότι ήρθαμε να παρακολουθήσουμε sit-down comedy και ότι είναι αστείοι, ας πούμε. Νομίζουν ότι είναι πλούσιοι σε ευφυολογήματα και τσιτάτα- που αν ο ΟΗΕ μετρούσε και την πνευματική φτώχια, εσείς θα ανεβάζατε τους εγχώριους δείκτες εκθετικά. Οπότε λένε όποια ηλιθιότητα τους κατέβει στον ερημωμένο τους εγκέφαλο, ό,τι χωρατό κατάφερε να παράξει το ομοίωμα που έχουν για εγκέφαλο, αδιαφορώντας πλήρως για το ότι οι υπόλοιποι προσπαθούμε φιλότιμα να τους γράψουμε, μήπως και καταφέρουμε να ξαναμπούμε στον σύμπαν της παράστασης. Και οι αντιστοίχως ηλίθιοι διπλανοί που χασκογελάνε δήθεν σιγανά, γιατί έστω εκείνοι έχουν μια κουταλιά ντροπή στον ωκεανό της αμυαλοσύνης τους, δεκανίκια στην προσπάθεια των πρώτων ηλιθίων να κάνουν κάποιον δύσμοιρο που πήγε στο θέατρο για να παρακολουθήσει θέατρο (άκουσον-άκουσον!), να εκραγεί.
Ειλικρινά, αν κάποιος σας έβριζε ή ακόμη καλύτερα σας έκανε την τιμή να χαραμίσει το σάλιο του στα μούτρα σας (γιατί τιμή θα σας έκανε), εγώ στο τέλος της παράστασης, θα τον έψαχνα να του σφίξω το χέρι. Ή να του πω να είναι καλά, που ασχολήθηκε μ’ εσάς τους γλοιώδεις και βρώμισε τη νύχτα του, μήπως και σταματήσετε να βρωμίζετε τη δική μας. Γιατί αυτά τα «σσσς» δεν τα αντιλαμβάνονται οι κεραίες σας, οι οποίες πιάνουν μονάχα χιόνια, ξεκάθαρα.
Α, και μετά έχουμε βεβαίως τους άλλους, με τα παιδιά- μια κατηγορία μόνοι τους. Σε εικονογραφημένα λεξικά, στο λήμμα του εγωιστή θα έπρεπε να ‘χει φωτογραφία σας. Ή μάλλον, όχι καλύτερα, όλοι οι ηλίθιοι του πλανήτη πρέπει να μένουν απρόσωποι, αφού σε όλη την ποικιλία που παράγει το ασταμάτητο εργαστήριο της ανθρωπότητας, όλοι έχετε την ίδια αδιάφορη, κακόγουστη κοψιά και δεν δικαιούστε να κάνετε κατάληψη στον παραμικρό χώρο στο μνημονικό μας. Προσωπικά προσπαθώ συνειδητά να μην κοιτάζω τους ηλίθιους φεύγοντας, γιατί δε θέλω να τους κάνω την τιμή να αναγνωρίσω την ύπαρξή τους. Ή όταν κάνουν το δικό τους σόλο στις κερκίδες μιλώντας μεταξύ τους, στο τηλέφωνο, βλέποντας βίντεο που ‘χουν μόλις τραβήξει απ’ την παράσταση (Θέε και κύριε). Δεν θέλω να δώσω τη σημασία σε αυτές τις ασήμαντες οχλήσεις, να πάρουν πρόσωπο και μορφή στη μνήμη μου. Αλλά εσείς με τα παιδιά, μπορείτε να θεωρείτε εαυτούς «βασιλείς των ηλιθίων, απανταχού προστάτες της ανησυχίας και βιαστές της ηρεμίας».
Και προφανώς, δε μιλάω για αυτούς που έρχονται με παιδιά ηλικίας όπου η αυτοδιαχείριση έχει επιτευχθεί επειδή οι γονείς τους τα ‘χουν μάθει ότι ζουν σε κοινωνία κι όχι αγέλη. Ή για γονείς που ακόμη και με μικρά παιδιά, είναι ΚΥΡΙΟΙ, με όλα τα γράμματα κεφαλαία.
Όχι, όχι, όχι… Μιλάω για τους αξιοθρήνητους γελοίους, που θεωρούν ότι το θέατρο είναι παιδική χαρά. Που προφανώς έχουν μπερδέψει τις πλατείες και αλλού ανήκουν δικαιωματικά και αλλού βρίσκονται. Που επειδή είναι ανίκανοι να πειθαρχήσουν το βλαστάρι τους, πρέπει ένα ολόκληρο θέατρο να αναλάβει γονεϊκές υποχρεώσεις. Επειδή γουστάρισαν αυτοί να δουν θέατρο αλλά δεν κρατούσε κανείς τη μικρογραφία τους, τι πιο λογικό να τη φέρουν μαζί τους ας πούμε, για να μιλάει σ’ όλη την παράσταση ή να τρέχει ή να σηκώνεται και να κάθεται σαν νευρόσπαστο. Ή να μπαινοβγαίνουν περνώντας μπροστά απ’ την πρώτη σειρά. Πάλι καλά, ρε σεις, που δε λέτε και σε καμιά απ’ τις κοπέλες του Χορού να το κρατήσει λίγο το μωρό μέχρι να ηρεμήσει.
Κι αν σε κάθε παράσταση ένα μικρό παιδί παιδαγωγείται και εξοικειώνεται με το θεατρικό σαβουάρ βιβρ, τότε όλο το υπόλοιπο 99 τοις εκατό των ανθρώπων που ήρθε στην παράσταση πότε θα πάρει τον ρόλο του ψυχαγωγούμενου κι όχι του κομπάρσου στα καπρίτσια του κάθε κακομαθημένου γονέα. Αφού σε κάθε παράσταση θα πρέπει να ‘χουμε ως θέσφατο ότι κάποιος μικρός ταραξίας θα μαθαίνει τι θα πει θέατρο για πρώτη φορά, μάλλον πρέπει να πάρουμε απόφαση ότι δε θα δούμε πότε παράσταση χωρίς να πρέπει να συνυπολογίσουμε το ψυχολογικό κόστος της υπομονής σε μια άλλη παράσταση που δεν επιλέξαμε να συμμετέχουμε.
.
Εσείς μπορείτε να είστε όσο δουλοπρεπείς και ανίκανοι θέλετε με τα παιδιά σας. Όμως το θέμα, είναι ότι φασιστικά μας επιβάλλετε να υπομείνουμε την ανικανότητά σας να λειτουργήσετε ως υπεύθυνος ενήλικος, κρατώντας ομήρους μερικές εκατοντάδες ανθρώπων. Επειδή μαύρη ώρα πήρατε χαμπάρι ότι παίζει κάτι στο θέατρο και πήρατε παραμάσχαλα, το άμοιρο το παιδί, επειδή γουστάρατε να πάρετε λίγο αέρα.
.
Στην τελική, τόσο στερημένοι είστε να βγείτε απ’ το μαντρί σας; Ή είναι τόσο καίριο να δει το παιδί Μήδεια στην ώριμη ηλικία των πέντε; Υποτίθεται πως ο γονέας βάζει πάνω απ’ όλα το παιδί του. Άρα εσείς ως θεληματικοί γονείς αυτό πράττετε και κρίνετε ότι το παιδί πρέπει να τη δει την Ηλέκτρα του για να στανιάρει από μικρό… Να μάθε τι πάει να πει θρήνος, προδοσία και δολοπλοκία από νηπιακή ηλικία, σωστά; Προτού του πλασάρετε το τάμπλετ για τις επόμενες 78 ώρες της ημέρας και μετά βγείτε στο ίντερνετ να πείτε πόσο κακό κάνει το σχολείο και πόσο κόβει τα φτερά στο βλαστάρι σας ο κακός δάσκαλος ή άδικη και άτεγκτη κοινωνία.
Πιστεύω ότι όλα αυτά προέρχονται απ’ τη νοοτροπία της καφετέριας. Η μόνη άγια ώρα για τους παραπάνω ανθρώπους είναι αυτή της καφετέριας. Κατάγομαι από μια πόλη στην οποία το μόνο που ευδοκιμεί είναι οι καφετέριες. Αν με ρωτούσε κανείς τι καλλιεργούμε στην πόλη μου, θα του ‘λεγα καφετέριες. Καφετέριες, καφετέριες παντού. Σινεμά τον χειμώνα δεν έχουμε (ή έχουμε… απ’ το παράθυρο) αλλά καφετέριες έχουμε άπειρες. Παράγουμε περισσότερες καφετέριες, απ’ όσες μπορούμε να καταναλώσουμε. Ή για να είμαι πιο ακριβής- παράγουμε τόσες ακριβώς καφετέριες όσες μας αξίζουν. Έτσι, λοιπόν ο κόσμος ολόκληρος για μερικούς δίποδους με εγκέφαλο γκνου, είναι μια απέραντη καφετέρια, μιας και αυτό ξέρουν-αυτό κάνουν.
Η ντροπή λοιπόν είναι καλό πράγμα. Στη μεταμοντέρνα αυτή εποχή όλα είναι κάτω από κριτική, από επισκόπηση, από αναδόμηση, από επαναπροσδιορισμό. Και καλώς. Για έναν βίο καλά καμωμένο τα παραπάνω είναι must. Ε λοιπόν, θεωρώ το ίδιο must είναι να δούμε ότι η ντροπή είναι καλό πράγμα και να την εξασκούμε για να γινόμαστε καλύτεροι. Η συστολή είναι καλό πράγμα. Το να σέβεσαι τον διπλανό σου, το να μην ενοχλείς- δεν είναι συντηρητικά απομεινάρια, κοινωνικές καταπιέσεις ή θλιβερές και αναχρονιστικές συμβάσεις, που θρέφουν δουλοπρέπεια και πνευματικό ύπνο. Ούτε επιλογές σε multiple choice ερωτήσεις, που να και να μην πιάσουμε δεν πειράζει.
Γιατί ο πολιτισμός δεν περιορίζεται ή παίρνει υπόσταση ούτε στα θέατρα, στις γκαλερί, στις βιβλιοθήκες, στα μουσεία. Ούτε είναι η ενασχόληση με τις τραγωδίες και τον Σαίξπηρ, η ατέρμονη παρατήρηση μοντέρνας, αφηρημένης τέχνης, ούτε το να ακούς μόνο Μπραμς και να διαβάζεις Χέγκελ, Στίρνερ και Πλάτωνα. Πολιτισμός είναι όταν καταλαβαίνεις ότι υπάρχει και ο Άλλος και προσπαθείς να κάνεις τη ζωή σου όμορφη χωρίς να κάνεις τη δική του ανυπόφορη. Ο πολιτισμός είναι στον δρόμο, στο απολύτως καθημερινό και αδιάφορο, εκεί που σε βλέπει ο κόσμος χωρίς μέικ απ και φτιασιδώματα.
Σας αφήνω μ’ αυτή τη σκέψη: πόσο πιθανό ένας που δεν τον πειράζει να μιλάει στο θέατρο, να μην τον πειράζει και να πάει με 60 με την αμαξάρα του μέσα στην πόλη; Πόσο πιθανόν είναι να ανάψει κάνα τσιγάρο σε χώρο για μη καπνίζοντες; Πόσο πιθανόν είναι να πετάξει το τσιγάρο του ή το κάλυμμα της σοκοφρέτας κάτω; Ή να βάζει μουσική σε ώρες κοινής ησυχίας; Πόσο πιθανόν είναι να κοιτάζει την πάρτη του σε τόσες μικρές εκφάνσεις της ζωής, που η ανυπόφορη παρουσία του, τον καθιστά αντικοινωνικό στοιχείο, με την κυριολεκτικότατη έννοια της αντικοινωνικότητας και πλήρους εκκαθαρματισμού (ΣτΜ: η διαδικασία του να γίνεται κανείς κάθαρμα);
Αλλά τι λέω, ο καθένας κάνει, ό,τι του καπνίσει. Οπότε αργά ή γρήγορα, θα καούμε όλοι ολόκληροι και θα είναι πολύ τέλειο.
Πηγές εικόνων: unsplash.com (με επεξεργασία απ’ τον αρθρογράφο)
.
.
Ακολουθήστε το Kulturosupa.gr στα social media