«Ήταν πρωί τ’ Απρίλη κοντά στη ροδαυγή σπάσε καρδιά μου εχάθη το γελαστό παιδί…». Από την Π. Στασινοπούλου
Γράφω από ανάγκη. Γιατί μια φωνή εντός φωνάζει επιτακτικά «καν’ το» κι αυτή τη φωνή την εμπιστεύομαι. Γιατί το γελαστό παιδί που διάλεξε ένα ανοιξιάτικο πρωινό να ταξιδέψει χωρίς επιστροφή, μου άφησε δυνατό αποτύπωμα, αντιστρόφως ανάλογο με το χρόνο προσωπικής γνωριμίας. Και δεν ψάχνω τώρα δα ειρμό, ούτε τις λέξεις, όσο κι αν ο Αχιλλέας ως μάστορας του λόγου τις λάτρευε και στην πένα ή τα λόγια του αποκτούσαν το κύρος μιας βαθιάς παιδείας. Άλλωστε με ποιες περίτεχνες λέξεις να πεις «Αχιλλέα μας πόνεσες» και ποια μεγαλοστομία να αντιπαρατεθεί στη δύναμη του απλού; Μας πόνεσες… Με πόνεσες… Και από ένα γελαστό παιδί δεν γίνεται εύκολα αποδεκτό, ούτε καν πιστευτό, σχεδόν μοιάζει με κακή φάρσα… που δεν μπορεί να την έστησε ένας ταλαντούχος, πολύπειρος σκηνοθέτης.
Δεν υπήρξα μαθήτριά σου για να σε αποκαλώ με την υπέρτατη τιμητική προσφώνηση «δάσκαλε», με την κυριολεξία της λέξης. Υπήρξα αρχικά θεατής των παραστάσεών σου, χωρίς να σε γνωρίζω από κοντά. Και «κάτι» στο ταλέντο σου ήταν ξεχωριστά γοητευτικό. Δεν μπορούσα να προσδιορίσω αν αυτό ήταν ένας μοναδικός- δικός σου συνδυασμός, συγκινητικής αθωότητας, παιδικού αυθορμητισμού, πηγαίας κωμικότητας και συνάμα βαθιάς δραματικότητας, σπάνιας αμεσότητας… μπορούσα όμως να δω τη «σπιτική» σου άνεση στη σκηνή, σαν να έπαιζες στο δωμάτιό σου και δεν μπορώ να φανταστώ πιο αυθεντική και ακριβή απόδοση του όρου «παίζω» στο θέατρο. Από έναν καλλιτέχνη με ψυχή παιδιού και μορφή ενήλικα, που δεν αποχωρίστηκε ποτέ το αγαπημένο του παιχνίδι, ούτε έχασε την απόλαυση παίζοντας μαζί του… Το διέλυε σε κομμάτια, τα συναρμολογούσε αλλιώς, έβρισκε κρυμμένα κουμπιά, ανακάλυπτε νέες δυνατότητες, καλούσε φίλους να το παίξουν μαζί. Ένα παιχνίδι πολυμορφικό που στα χέρια του δεν βρήκε ησυχία… «καταδικασμένο» σε διαρκή «Αναζήτηση».
Μετά σε γνώρισα από κοντά, τα τελευταία δυο χρόνια. Συστηθήκαμε κι ένιωσα την υπόγεια χημεία μέσα από τα βλέμματα. Και θαρρώ κατάφερα να «αποκωδικοποιήσω» αυτό το «κάτι» γοητευτικό του σκηνικού ταλέντου σου. Εγώ το λέω «ταλέντο ζωής» σε πλεόνασμα, μια κινητήρια δύναμη ακαταμάχητη, ένα φως αστεριού ως σταθερή συνοδευτική αύρα. Αυτό το άνωθεν χαρισμένο δώρο που κάποιους λίγους τους χρίζει εκλεκτούς, προικίζοντάς τους με ιδιαίτερο εκτόπισμα και αυτόφωτη λάμψη. Ήταν εμφανές με το «χαίρω πολύ» ότι ανήκες σε αυτούς. Απλά το εκλεκτό σου δώρο βρήκε το φυσικό του χώρο στη σκηνή, δεν γινόταν αλλιώς… Ούτε ήταν τυχαίο ότι μιλούσες σαν χείμαρρος και κρεμόμασταν απ’ τα χείλη σου, γιατί πόσες ευκαιρίες έχεις να μοιράζεσαι «ερμηνεία» του καθημερινού λόγου ως απολαυστική ή πικάντική πρόζα ζωντανά μπροστά σου και με άψογο χειρισμό της γλώσσας; Μπορεί να μιλούσες για Σαίξπηρ και Μολιέρο μέχρι συνταγή για πίτα, από θεσμούς και πολιτική μέχρι την τηλεκατίνα, από τα πάθη του θεατρικού χώρου μέχρι το τραπέζι που ετοιμάζεις για φίλους κι εμείς απολαμβάναμε κάθε λέξη ειπωμένη με θεατρικότητα γλαφυρού αφηγητή…
Μου δόθηκε ευκαιρία για μικρές τετ α τετ συζητήσεις, καθώς και ευκαιρία να συνυπάρξουμε κάποιες φορές ως «ομοτράπεζοι». Είχες ήδη κερδίσει το θαυμασμό μου για τον καλλιτέχνη και άνθρωπο ως αδιαίρετη ενότητα και σε παρατηρούσα αθέατα. Τη μια στιγμή έλαμπε στο πρόσωπο το χαμόγελο του γελαστού παιδιού, ξεχείλιζε η σκανταλιάρικη τσαχπινιά, εκτοξεύονταν οι αστείες ατάκες απανωτά… και την άλλη στιγμή σαν κάτι να σκοτείνιαζε την πληθωρική χαρά ζωής. Σαν κάποιες σκιές φευγαλέες να θάμπωναν το φως, μια πίκρα υπόγεια να σκάλωνε στο βλέμμα, ίδια φουρτουνιασμένη θάλασσα τα μάτια. Άλλοτε να φέγγουν παιχνιδιάρικα, άλλοτε έτοιμα να βουρκώσουν, άλλοτε να πετούν σπίθες και τα πυρακτωμένα βέλη να βρίσκουν καίριους στόχους. Ένας συναισθηματικός πλούτος εκφρασμένος πηγαία, αυθόρμητα, πληθωρικά, ενώπιον κοινού και ενώπιον παρέας και είμαι βέβαιη, ένας ακόμα πιο βαθύς στα «ενδότερα», αθέατος στους πολλούς… μάρτυρας του οποίου είναι στην ουσία η μοναξιά του καλλιτέχνη… ή ίσως οι μετρημένες «αδελφές ψυχές» των μοναχικών ωρών…
Έτυχε να γράψω για τις παραστάσεις των τελευταίων χρόνων του, με γνώμονα το σεβασμό που ερήμην του ενέπνεε ένας αφοσιωμένος θεατράνθρωπος… έγραψα ακόμα για το αφιέρωμα στη βράβευσή του από την «Κ», για το οποίο συγκινητικά με ευχαρίστησε, παρόλο που ήταν εντελώς περιττό. Ήξερε ότι τα δικά μας ευχαριστώ για την πολύχρονη, σπουδαία προσφορά του ξεπερνούν κατά πολύ ένα τιμητικό βραβείο, καθαρά συμβολικό. Κάτι που όμως δεν αξιώθηκε στα τόσα χρόνια ποιοτικής δημιουργίας από επίσημους φορείς και νιώθουμε «δικαιωμένοι» ως «Κ» που την ύστατη στιγμή του αποδώσαμε την οφειλόμενη τιμή, να τον συντροφεύσει στο μοναχικό ταξίδι… Μια στιγμή που σημαδεύτηκε από γέλιο και δάκρυ, σαν την ζωή ενός αυθεντικού θεατρίνου ταγμένου στο σανίδι… Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια έγραψα πολλά για τον καλλιτέχνη Αχιλλέα Ψαλτόπουλο, εντυπωσιασμένη από ένα βιογραφικό που ούτε μου πήγαινε ο νους στα πολυσχιδή μονοπάτια που περπάτησε, τις θεαματικές πορείες που διέγραψε, τη θεατρική παιδεία που αποκόμισε. Δεν θέλω σε τούτο το κατευόδιο να επαναλάβω τίποτα απ’ αυτά, ούτε να μοιραστώ αξέχαστες ατάκες από ιδιωτικές κουβέντες, τιμώντας με με τη συμπάθεια και εκτίμησή του. Αυτά είναι προσωπικά αγαθά, φυλαγμένα με προσοχή εκεί που πρέπει…
Πέφτοντας το μάτι μου στο όνομα και το τηλέφωνό του στην ατζέντα, συνειδητοποίησα ότι πρέπει να τα διαγράψω οριστικά… Οριστικά;;; Όχι, μπορεί να πρόκειται για μια απλή συνηθισμένη κίνηση, ωστόσο τόσο φορτισμένη συμβολικά, που το χέρι αρνείται να το κάνει, να σβήσει με μια γραμμή τη μνήμη. Έστω κι αν βλέποντας το όνομα, ένας υπόκωφος πόνος θα θυμίζει την απώλεια του χαρισματικού Αχιλλέα που γνώρισα από κοντά, Έτσι κι αλλιώς ο καλλιτέχνης Ψαλτόπουλος ακολουθεί τη μοίρα των σπουδαίων δημιουργών, που με το έργο τους έχουν εξασφαλισμένη την αθανασία κι η λήθη δεν τους αγγίζει… Πριν την τελευταία ευχή, κάτι σημαδιακό για το παρόν κείμενο: όλα τα ρήματα γράφηκαν αυθόρμητα σε ενεστώτα χρόνο και σε δεύτερη ανάγνωση που το εντόπισα, τα άλλαξα σε αόριστο. Μάλλον δεν είναι τυχαίο που το μέσα μου δεν μπορεί να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι «εχάθη το γελαστό παιδί», ο σκανταλιάρης έφηβος των 65 Μαίων με τη δημιουργική ορμή. Ποιος μίλησε για δικαιοσύνη στη ζωή και το θάνατο… Καλό σου ταξίδι αγαπημένε Αχιλλέα… το ανήσυχο πνεύμα σου να γαληνέψει εν ειρήνη, ανάμεσα σε εκλεκτούς φίλους που σε περιμένουν στην επουράνια καλλιτεχνική συντροφιά. Εμείς οι επίγειοι θα σε κρατάμε ζωντανό στην καρδιά, «δάσκαλε» όλων… Δεν μπορούμε βλέπεις να κάνουμε αλλιώς, μας σημάδεψες.
#Κουλτουρόσουπα #kulturosupa #Θεατρομανία #ΠίτσαΣτασινοπούλου #ΑπώλειεςΚαλλιτεχνών #ΘάνατοςΑχιλλέαΨαλτόπουλου
Φωτογραφικό υλικό
