«Φέτος πρόλαβα από τα τέλη Μαΐου να κλείσω εισιτήριο για την πρεμιέρα του “Cleansed” τον Δεκέμβριο, διότι με ενδιαφέρει πολύ το έργο της Σάρα Κέιν», μας λέει η Κωνσταντίνα Κουδούνη, συνταξιούχος καθηγήτρια Φυσικής και μία από τις εκατοντάδες θεατρόφιλες που τελευταία αγοράζουν από την άνοιξη τα εισιτήρια των παραστάσεων που θα δουν τον χειμώνα.
Η έναρξη της προπώλησης για τη νέα σεζόν, σχεδόν έξι με οκτώ μήνες πριν από την πρεμιέρα μιας παράστασης, σηματοδοτεί μια νέα τάση στο θεατρικό τοπίο που τείνει να καθιερωθεί. Αυτή δεν αφορά μόνο επαναλήψεις παραστάσεων που είχαν μια επιτυχημένη πορεία, όπως το «Festen» του Οδυσσέα Παπασπηλιόπουλου, αλλά και νέες δουλειές, όπως «Η δίκη», του Αρη Μπινιάρη, που ανακοίνωσε προπώληση ήδη από τον Απρίλιο.
Από τους μεγάλους δημόσιους φορείς, η Εθνική Λυρική Σκηνή είναι η πρώτη που ανακοίνωσε μέσα στον Ιούνιο προπώληση για τις παραγωγές που θα παρουσιάσει από το φθινόπωρο έως το τέλος του έτους. Η τάση αποτυπώνεται και στα στοιχεία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας more.com, η οποία κατέχει το μεγαλύτερο μερίδιο της ηλεκτρονικής αγοράς θεατρικών εισιτηρίων, καθώς περίπου 200 παραστάσεις σε όλη τη χώρα έχουν ανακοινώσει προπώληση για τους μήνες από τον Σεπτέμβριο 2025 έως και τον Φεβρουάριο 2026.
Οι απαρχές
Από πότε όμως ξεκίνησε στην Ελλάδα αυτή η μετατόπιση της θεατρικής σεζόν; Για τη σύμβουλο επικοινωνίας Μαρία Τσολάκη, η οποία συνεργάζεται με περίπου 18 θεατρικές παραγωγές ετησίως, πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο παρατηρείται τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια, αλλά τη φετινή χρονιά είναι πολύ έντονο. «Παλιά, ανακοινώναμε τον Σεπτέμβριο τις παραστάσεις της νέας σεζόν. Τώρα, με τόσο μεγάλο όγκο παραστάσεων, για να ξεχωρίσεις, πρέπει να βγεις μπροστά νωρίς. Δεν υπάρχει πλέον η θεατρική σεζόν που ξεκινάει Οκτώβριο και ολοκληρώνεται την Κυριακή των Βαΐων, έχει αλλάξει η διάρκειά της», μας λέει.
- Κλείσε το εισιτήριό σου στο neolaia tickets!
Σε ένα τόσο πυκνό θεατρικό τοπίο, προσθέτει, η έγκαιρη ανακοίνωση μιας θεατρικής παράστασης διασφαλίζει ότι δεν θα πραγματοποιήσει κάποιος άλλος το ίδιο έργο. Ταυτόχρονα, η προπώληση λειτουργεί ως δείκτης ενδιαφέροντος του κοινού, αλλά και ως «τρόπος κεφαλαιοποίησης της επιτυχίας σκηνοθετών οι οποίοι έχουν δημιουργήσει ένα θεατρικό κοινό που τους ακολουθεί σε κάθε νέο βήμα, όπως ο Αρης Μπινιάρης και ο Γιώργος Κουτλής». Η ίδια θυμάται πως παλαιότερα αυτή η πρακτική εφαρμοζόταν μόνο στα πολύ μεγάλα θεατρικά γεγονότα, όπως στις παραγωγές του θεάτρου Badminton.
Η πανδημία
Σημείο καμπής για τα θεατρικά πράγματα στη χώρα μας υπήρξε η περίοδος της πανδημίας, όπου το κοινό στράφηκε μαζικά στο θέατρο. «Πολλοί δεν γνώριζαν καν τι πρόκειται να δουν, δεν είχαμε προλάβει να τα επικοινωνήσουμε και όμως οι σκηνές γέμιζαν», μας λέει η Ολγα Παυλάτου, υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων και επικοινωνίας παραστάσεων, η οποία ξεκίνησε την επαγγελματική της πορεία ως συνεργάτιδα του Καρόλου Κουν στο Θέατρο Τέχνης.
Η λαχτάρα του κοινού για ζωντανά θεάματα, όπως το θέατρο, σταδιακά συμπαρέσυρε και τις προπωλήσεις, που μετακινούνται όλο και πιο νωρίς, αναφέρει και ο Βαγγέλης Βλασσόπουλος, υπεύθυνος μάρκετινγκ της εταιρείας παραγωγής Prime Entertainment. «Πέρυσι, το 60% των παραστάσεων άνοιξαν προπώληση νωρίς. Φέτος, όμως, για πρώτη φορά βλέπουμε ότι έτσι λειτουργούν οι περισσότερες παραγωγές», τονίζει. Η περίοδος της COVID εξοικείωσε επίσης το κοινό με τις διαδικτυακές αγορές.
H παραδοσιακή κράτηση εισιτηρίων μέσω τηλεφώνου ή με φυσική παρουσία στα ταμεία έχει πλέον σε μεγάλο βαθμό αντικατασταθεί από την ηλεκτρονική αγορά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της more.com, το 2020 αγοράστηκαν μέσω της πλατφόρμας περίπου 53.000 εισιτήρια, ενώ πέρυσι έφτασαν τα 3,3 εκατ. «Συνέβη όμως και κάτι ακόμη. Αντικαταστάθηκε το ίδιο το κοινό του θεάτρου. Μιλάμε πλέον για μια νέα γενιά θεατών, πολύ νεότερη ηλικιακά, με καλύτερη σχέση με το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα, αλλά και με μια χαλαρότητα στον τρόπο ζωής, που της δίνει τη δυνατότητα να κλείνει από πολύ νωρίς εισιτήρια», εξηγεί ο κ. Βλασσόπουλος.
Ευκολία, αλλά και παγίδα
Η διαδικτυακή αγορά εισιτηρίων έχει σαφέστατα απλοποιήσει τη διαδικασία για όλους. Αυτή η ευκολία, ωστόσο, ειδικά όταν οι θέσεις κλείνονται πολλούς μήνες νωρίτερα, κρύβει και μικρές παγίδες, ακόμη και για τους ανθρώπους του χώρου. «Την πρώτη μέρα που άνοιξε η προπώληση του “ΙΝΚ”, του Δημήτρη Παπαϊωάννου, στο Μέγαρο Μουσικής, μπήκα και αγόρασα κατευθείαν εισιτήριο. Οταν έπειτα από μήνες ήρθε η μέρα της παράστασης, το είχα ξεχάσει και δεν πήγα. Εχασα την παράσταση!», σημειώνει η κ. Τσολάκη.
Αντιστοίχως, θα φαινόταν λογικό να υπάρχουν και πολλές ακυρώσεις της τελευταίας στιγμής. Φαίνεται όμως πως αυτό δεν ισχύει. «Μόνο σε έκτακτα περιστατικά θα υπάρξει ακύρωση, αλλά ακριβώς επειδή οι θεατές εξασκήθηκαν την περίοδο της COVID, έχουν καταλάβει πως σε περίπτωση που προκύψει κάτι δεν θα μπορέσουν να μεταβιβάσουν τα εισιτήριά τους για άλλη ημερομηνία, συνεπώς βρίσκουν τρόπο να τα δώσουν σε φίλους ή να τα πουλήσουν έξω από τα θέατρα», σημειώνει ο κ. Βλασσόπουλος.
Αυτό επιβεβαιώνει και η κ. Τσολάκη, η οποία αναφέρει πως «ειδικά όταν μια παράσταση συζητιέται πολύ, ο κόσμος θα κάνει ό,τι μπορεί για να μη χάσει τη θέση του. Οι παραστάσεις που πάνε από στόμα σε στόμα ή γίνονται sold out, δημιουργούν και μια αίσθηση FOMO (Fear Of Missing Out) στο κοινό, την ανάγκη δηλαδή να μη χάσουν το θέαμα που έχουν δει όλοι». Ταυτόχρονα, οι παραστάσεις αυτές αγγίζουν ένα ευρύτερο κοινό, πέρα από τους τυπικούς θεατρόφιλους, δημιουργώντας και ευτράπελα. «Δεν θα ξεχάσω ότι τη χρονιά που ανέβαινε ο “Ρινόκερος” με τον Αρη Σερβετάλη, έτυχε να βρεθώ σε ένα τραπέζι όπου ένας κύριος μου είπε, “ξέρετε ποια παράσταση θέλω πολύ να δω; Τον σκαντζόχοιρο!”», θυμάται η κ. Τσολάκη.
Στον χορό του μάρκετινγκ
Η πιο σαρωτική αυτή τη στιγμή παράσταση, η οποία θα επαναληφθεί για τέταρτη σεζόν τον Οκτώβριο και τα εισιτήρια εμφανίζονται ήδη εξαντλημένα έως και τον Δεκέμβριο, είναι «Το πάρτι της ζωής μου», του Ανέστη Αζά, με την Ελένη Ράντου. Υπάρχουν όμως και άλλες παραστάσεις για τις οποίες διαθεσιμότητα υπάρχει μόνο για ημερομηνίες του 2026, όπως η επανάληψη του έργου «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς», σε σκηνοθεσία Δανάης Ρούσσου, με την Ολια Λαζαρίδου, στην οικία Ιλίτς.
- Κλείσε το εισιτήριό σου στο neolaia tickets!
«Το sold out το παρατηρούμε πιο έντονα τα τελευταία χρόνια σε σχέση με παλαιότερα», μας λέει η Χριστίνα Κληρίδου, επικεφαλής του τμήματος μάρκετινγκ της more.com, σύμφωνα με την οποία όλο και περισσότεροι πλέον κλείνουν εισιτήρια με την ανακοίνωση της έναρξης της προπώλησης, «κι αυτό οφείλεται στις διάσημες παραστάσεις που βγαίνουν sold out και παίζουν για επαναλαμβανόμενες χρονιές».
Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς, που θα σκηνοθετήσει το «Cleansed» της Σάρα Κέιν, θεωρεί πως «επικρατεί μια μικρή υστερία με τα sold out και μοιάζει σαν αυτό να ορίζει ποιες παραστάσεις είναι καλές και ποιες είναι κακές. Σκέφτονται πολλοί ότι εφόσον εξαντλούνται γρήγορα τα εισιτήρια για μια δουλειά, πρέπει να τρέξουμε να τη δούμε. Αυτό όμως συχνά είναι παραπλανητικό. Οι θεατές, δυστυχώς, χορεύουμε στον χορό του μάρκετινγκ, αγοράζοντας ό,τι μας προσφέρεται, κι έτσι αυτό πιθανόν να έχει διαμορφώσει την τάση της τόσο πρώιμης έναρξης προπώλησης. Υπάρχει μια προσδοκία να δεις πρώτος αυτό που θα συζητηθεί».
Αλυσιδωτή αντίδραση
Η ανακοίνωση προπώλησης έξι με οκτώ μήνες πριν από την πρεμιέρα συμπαρασύρει και όλη τη διαδικασία δημιουργίας μιας παράστασης. Σύμφωνα με την κ. Παυλάτου, η νέα αυτή τάση «δημιουργεί μια πίεση στους δημιουργούς, ώστε τη στιγμή ανακοίνωσης της προπώλησης να έχουν έτοιμο ένα, όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένο όραμα για την κατεύθυνση της παράστασής τους». Από την πλευρά του, ο κ. Καραντζάς υπογραμμίζει πως «όταν ανακοινώνεται τόσο νωρίς μια προπώληση, έχω ένα όραμα για την παράσταση, αλλά δεν μπορώ να είμαι σίγουρος για το τελικό αποτέλεσμα. Για το “Cleansed” είχα ήδη αρχίσει να δουλεύω το κείμενο από τον Μάρτιο, είχα μιλήσει με σκηνογράφο και κινησιολόγο, οπότε όταν ανακοινώθηκε τον Μάιο ήμουν σε ένα αρκετά προχωρημένο στάδιο προεργασίας».
Το ζήτημα της προπώλησης «αντικατοπτρίζει μια γενικότερη ανάγκη του χώρου για έγκαιρους προγραμματισμούς, που άπτεται όλων των ειδικοτήτων», μας λέει ο κ. Βλασσόπουλος. Οι ηθοποιοί, για παράδειγμα, κλείνουν πάρα πολύ έγκαιρα τις επόμενες δουλειές τους. «Αν θέλει ένας σκηνοθέτης να φτιάξει μια διανομή με συγκεκριμένα πρόσωπα, πρέπει να τα “κλείσει” ένα ή και δύο χρόνια νωρίτερα πλέον. Αυτό εν μέρει οφείλεται και στο ότι τα τελευταία χρόνια, μετά την COVID, μπήκε πολύ δυναμικά η τηλεόραση με σειρές μυθοπλασίας, που αξιοποιούν θεατρικούς ηθοποιούς, με καλύτερες αμοιβές από παλαιότερα», συμπληρώνει η κ. Παυλάτου. Ο κ. Καραντζάς επιβεβαιώνει αυτή την τάση, επισημαίνοντας πως για τη νέα του θεατρική δουλειά «ο πρώτος ηθοποιός κλείστηκε τον Μάιο του 2024 και η τελευταία προσθήκη έγινε τον Μάρτιο του 2025». Οπως τονίζει, «υπάρχουν αρκετοί ηθοποιοί που είναι επιθυμητοί από πολλούς, συνεπώς πρέπει να κινηθείς πολύ γρήγορα εάν θέλεις συγκεκριμένα ονόματα».
Η ανησυχία «κερδίζει» τον αυθορμητισμό
Μήπως όμως όλα αυτά οδηγούν στο να χάνεται ο αυθορμητισμός για τους θεατές που θέλουν να δουν μια παράσταση, χωρίς να το έχουν προγραμματίσει εβδομάδες ή και μήνες πριν; Για την κ. Τσολάκη, «υπάρχουν παραστάσεις τις οποίες μπορεί να δει κάποιος την ίδια μέρα που θα το αποφασίσει, απλώς δεν θα δει τα “γκανιάν”», ενώ η κ. Παυλάτου αναφέρει πως αντιλαμβάνεται τη δυσκολία που μπορεί να προκαλεί σε ορισμένους που, όπως κι η ίδια, είναι πιο αυθόρμητοι.
«Εγώ, εισιτήρια από τον Μάιο για τον Δεκέμβριο δεν θα έπαιρνα», λέει γελώντας ο σκηνοθέτης Δημήτρης Καραντζάς, ο οποίος σοκαρίστηκε όταν πληροφορήθηκε ότι το «Cleansed» έχει ήδη πουλήσει πάνω από 2.000 εισιτήρια. «Εκπλήσσομαι θετικά με όσους προνοούν τόσο έγκαιρα. Αναρωτιέμαι, μα καλά, τόσο πολύ φοβάται ο κόσμος μήπως χάσει την παράσταση;». Κι όμως, αυτή είναι πλέον μια υπαρκτή ανησυχία για πολλούς θεατές. «Με το που πληροφορήθηκα ότι άνοιξε η προπώληση, σκέφτηκα ότι για να ξεκινάει τόσο νωρίς, σημαίνει ότι σε λίγο δεν θα υπάρχουν εισιτήρια. Επειδή μάλιστα πέρυσι δεν πρόλαβα να κλείσω για την “Ορέστεια” του Τερζόπουλου, είπα ότι φέτος δεν θα την ξαναπατήσω», μας λέει η κ. Κουδούνη. Αραγε την αγχώνει η αγορά ενός εισιτηρίου για επτά μήνες αργότερα; «Εντάξει, τι να κάνουμε, αν δεν υπάρχω έως τότε, τι να γίνει;»!
