Παράλληλα άρθρα από τη στήλη η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο – Γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου για την Κουλτουρόσουπα
Η Τέχνη είναι το δέντρο της ζωής σύμφωνα με τον Γουίλιαμ Μπλέικ ενώ για τον Αντρέ Μαλρώ η Τέχνη είναι ο πιο σύντομος δρόμος από άνθρωπο σε άνθρωπο. Η επαφή με την Τέχνη είναι πολύτιμη και όσο πιο νωρίς ξεκινά στη ζωή του ανθρώπου τόσο πιο ωφελημένος βγαίνει από αυτή τη διαδικασία. Θυμάμαι τα παιδικά μου χρόνια και την ιδιαίτερη έλξη που ασκούσαν πάνω μου ο χορός, το τραγούδι, το θέατρο. Φανταζόμουν τον εαυτό μου πάνω στη σκηνή και κάθε φορά που παρακολουθούσα μια παιδική παράσταση έφευγα με ακόμα πιο έντονη αυτή τη φαντασίωση. Εκείνα τα χρόνια δεν ήταν εύκολο ούτε συνηθισμένο να ασχοληθεί κανείς με την Τέχνη. Οι περισσότεροι γονείς είχαν στερεότυπα και ενδοιασμούς που δεν τους επέτρεπαν να ενθαρρύνουν το παιδί τους να ακολουθήσει έναν τέτοιο δρόμο.
Ευτυχώς στις μέρες μας τα πράγματα έχουν αλλάξει και δεν είναι λίγα τα παιδιά που παρακολουθούν θεατρικά εργαστήρια ειδικά σχεδιασμένα για τις ανάγκες τους και συνδυάζοντας τη μουσική με το θέατρο βοηθώντας τα να ανακαλύψουν και εν συνεχεία να αναδείξουν τα ταλέντα τους.
Τι κερδίζει όμως ένα παιδί που παρακολουθεί ένα τέτοιο εργαστήρι; Την απάντηση θα μας δώσει η Μαρία Στεφάνου, θεατρική παραγωγός – συγγραφέας, ‘Πέρα από τις αυτονόητες γνώσεις και την τριβή πάνω στις τέχνες, το όφελος κάθε παιδιού είναι τόσο ουσιαστικό, βαθύ και σημαντικό που πολλές φορές φαίνεται στο διάβα του χρόνου και της ζωής του όπως όταν σπέρνεις ένα χωράφι και αναγνωρίζεις την ποιότητα της σποράς όσο βλέπεις το δέντρο να μεγαλώνει. Από τον χαρακτήρα, τη συμπεριφορά, την αυτοπεποίθηση, την ανεξαρτησία του, την ταχύτητα κατανόησής του και φυσικά την υπέροχη εμπλούτιση των αναμνήσεων της παιδικής του ηλικίας. Ανάλογα φυσικά με την ειδικότητα και το κάθε μάθημα ο μαθητής εξελίσσει άλλο κομμάτι του εαυτού του και των δυνατοτήτων του όπως μέσω του χορού το σώμα του ή μέσω του θεάτρου το λόγο του’.
Ωραία όλα αυτά αλλά είναι για κάθε παιδί ή όχι, αναρωτιέμαι. Υπάρχουν παιδιά που είναι ντροπαλά και δυσκολεύονται να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες ή παιδιά που δεν πιστεύουν στον εαυτό τους και επιλέγουν να αποσύρονται αντί να εκτίθενται. Η συστολή δεν είναι αναγκαστικά πρόβλημα εκτός κι αν αυτή παρατηρείται διαρκώς και αποτρέπει τη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων του παιδιού. Είναι σίγουρο ότι όσο μεγαλώνει ένα παιδί και έρχεται σε συχνότερη αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά τόσο λιγότερο ντροπαλό θα είναι εκτός κι αν εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικοί λόγοι που συντηρούν αυτή τη συστολή και τη χαμηλή αυτοπεποίθηση. Για παράδειγμα ο φόβος αποτυχίας ή ο φόβος απόρριψης συνδέεται στενά με τη συστολή. Με άλλα λόγια όσο πιο ντροπαλό είναι ένα παιδί, τόσο πιο φοβισμένα και αβέβαια συμπεριφέρεται και τόσο πιο πολλές πιθανότητες έχει να κάνει λάθος. Κι όσο πιο συχνά κάνει λάθη, τόσο πιο πολύ μαζεύεται, αποθαρρύνεται και δείχνει ντροπαλό. Σύμφωνα με τη Μαρία Στεφάνου το μουσικό θέατρο, αλλά και το θέατρο γενικά, είναι ό,τι καλύτερο υπάρχει και μπορούμε να προσφέρουμε σε ένα παιδί ανεξαρτήτως του χαρακτήρα που έχει. Το ντροπαλό παιδί βοηθιέται να έρθει σε επαφή με τους άλλους παρουσιάζοντας και επικοινωνώντας τον εαυτό του ομαλά και γλυκά μέσα σε ένα προστατευμένο πλαίσιο. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι μέσα από το θέατρο καθοδηγείται να έρθει σε επαφή με αυτό που νιώθει.
Και τι γίνεται με το παιδί που δυσκολεύεται να συνεργαστεί ή να συμμορφωθεί στους κανόνες της ομάδας εξαιτίας του ότι είναι πιο ανεξάρτητο από τα υπόλοιπα παιδιά; Η τάση του παιδιού προς την ανεξαρτησία είναι κάτι που αυξάνεται προοδευτικά με την πάροδο του χρόνου αλλά και που συχνά προξενεί προβλήματα στους γύρω του. Ένα πολύ εξωστρεφές και ανεξάρτητο παιδί, όπως υποστηρίζει η κυρία Στεφάνου, μαθαίνει το όριο μέσω της συμμετοχής του στο θεατρικό εργαστήρι και εκπαιδεύεται ώστε να αφήνει χώρο και στους άλλους να υπάρξουν γύρω του. Κι όπως λέει η ίδια, η Τέχνη είναι το μεγαλύτερο εργαλείο για να αγαπήσει και να αποδεχθεί κανείς τον εαυτό του όπως είναι και αφού τον γνωρίσει, να αφήσει τους άλλους να τον γνωρίσουν κι εκείνοι.
Μπαίνω για λίγο στη θέση ενός γονιού και θέλω πολύ να μάθω τι πρέπει να προσέξω όταν επιλέγω ένα θεατρικό εργαστήρι και πώς θα καταλάβω αν η επιλογή που έχω κάνει είναι η ασφαλέστερη για το παιδί μου. ‘Εμπιστεύομαι την κρίση των γονέων’, θα μας πει η κυρία Στεφάνου για να συνεχίσει λέγοντας πως ‘Εφόσον ο γονιός πάρει χρόνο να γνωρίσει ένα εργαστήρι, να δει τους εισηγητές και τους δασκάλους, την ποιότητα, τους στόχους, τον τρόπο που διαχειρίζονται τις καταστάσεις, θα επιλέξει αυτό που θεωρεί καλύτερο για το παιδί του. Άλλωστε ο γονιός είναι αυτός που γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον το παιδί του. Η σύμπνοια με τους δασκάλους, τους στόχους της σχολής και το όραμα δημιουργεί ένα όμορφο πλαίσιο συνεργασίας, ασφάλειας και αγκαλιάς για το παιδί. Θα επιλέξει επίσης μέσω της δοκιμής και ίσως μέσω συστάσεων’.
Κάθε φορά που συνομιλώ με έναν ειδικό, ανεξαρτήτως ειδικότητας, που δουλεύει με παιδιά, νιώθω έναν απέραντο θαυμασμό. Θαυμασμό για τη δύναμη και την υπομονή που πρέπει να έχει. Θαυμασμό για το έργο που επιτελεί. Θαυμασμό για το όνειρο που μοιράζεται με τα παιδιά και για τον ενθουσιασμό με τον οποίο δημιουργούν μαζί κάτι. Μικρό ή μεγάλο δεν έχει σημασία. Σημασία έχει ότι το παιδί μαθαίνει να ονειρεύεται, να πειραματίζεται, να εκφράζεται, να εκτίθεται, να ρισκάρει. Θα πρότεινα σε κάθε γονιό να αφουγκραστεί καλύτερα και προσεκτικότερα τις επιθυμίες του παιδιού του και να στρέψει την προσοχή του σε μια τουλάχιστον Τέχνη καθώς σύμφωνα με τον Έλμπερντ Χιούμπαρντ η Τέχνη δεν είναι ένα πράγμα, είναι ένας τρόπος. Κι αυτός ο τρόπος γίνεται στάση ζωής. Κι αυτή η στάση ζωής γίνεται κοσμοθεωρία.
Με την ευχή να αγγίξει αυτή η πρόταση τις ψυχές πολλών γονιών, ζητώ από τη συνεντευξιαζόμενη να κάνει τον επίλογο λέγοντας μας κάτι που της έχει μείνει αξέχαστο στα χρόνια που ασχολείται με το θέατρο και πιο συγκεκριμένα με το μουσικό θέατρο. Τα λόγια της απλά και ουσιαστικά: ‘Είμαι πολλά χρόνια στο χώρο της εκπαίδευσης. Νομίζω ότι το πιο σοκαριστικό που είδα είναι ότι εν τέλει όλα τα παιδιά μπορούν να ανθίζουν αρκεί να τους δώσεις το κατάλληλο υλικό και αυτό που έχουν ανάγκη. Δεν υπάρχουν χαρισματικά και μη παιδιά. Αυτό είναι το πιο συγκλονιστικό μάθημα που έχω πάρει. Υπάρχουν παιδιά με ανάγκες. Μοναδικές. Ναι, κάποιες ικανότητες κάνουν πιο αισθητή την ύπαρξή τους όπως το να έχει κάποιος ένα πηγαίο ωραίο ηχόχρωμα φωνής. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιπες ικανότητες και τα χαρίσματα δεν είναι εξίσου σημαντικά. Χρειάζεται να αφιερώσεις χρόνο για να καταλάβεις τη μοναδικότητα κάθε παιδιού και τι χρειάζεται για να εξελιχθεί ή σε τι θα εξελιχθεί. Δυστυχώς ζούμε σε έναν κόσμο που ακόμη χειροκρατά περισσότερο το κραυγαλέο και το έντονο. Το άρωμα, όμως, μερικών λουλουδιών το μυρίζεις μόνο αν σκύψεις πολύ κοντά. Αυτό προσπαθώ να κάνω ως δασκάλα. Να δίνω χρόνο μέσω της θέλησής μου να μεγαλώσουν όμορφα. Είμαι ευγνώμων που μου το έμαθε αυτό η πορεία μου και περήφανη για όλα τα παιδιά που εξελίσσονται μαζί μας και εμείς δίπλα τους’.
Δεν θα μπορούσε να υπάρξει ωραιότερος επίλογος. Να δηλώνει μια δασκάλα ευγνώμων προς τους μαθητές της. Να δηλώνει μια δασκάλα περήφανη για τους μαθητές της. Να δηλώνει μια δασκάλα αιώνια μαθήτρια. Αυτό που θα έπρεπε να κάνει κάθε γονιός.
Ραντεβού την επόμενη Παρασκευή με ένα καινούργιο άρθρο…η Φιλιώ και η Κατερίνα πάνε θέατρο και τους αρέσει πολύ!
Ολα τα άρθρα της Φιλιώς και Κατερίνας με μια ματιά εδώ
