Γράφει ο ηθοποιός Κωνσταντίνος Λεβαντής.
Κοίτα τώρα… Έμαθα πως αυτό είναι το τελευταίο μου άρθρο γι’ αυτή τη χρονιά και αμφιταλαντεύτηκα για το ποιο θα ήταν καλύτερο να είναι το θέμα μου. Ένα από τα μαθήματα που έχω πάρει; Κάτι που θέλω να επαινέσω; Κάτι να γκρινιάξω; Μπορεί να φανεί πως τελικά κατέληξα στο τελευταίο, αλλά δεν είναι γκρίνια. Είναι ευχή. Να αλλάξουν τα πράγματα. Ποια πράγματα;
Όντας αρκετά χρόνια στη δουλειά (και κυνηγώντας την και παράπλευρα, σε δουλειές σχετικές με τη δουλειά μου) μπορώ να πω με ασφάλεια πως έχοντας κάνει τις προσπάθειές μου κι εγώ, έχω γνωρίσει από πρώτο χέρι το πώς κινείται τι και προς τα πού σε αυτόν τον χώρο. Το όνομα μετράει.
Υπάρχει ένας αστικός μύθος που κυκλοφορεί στον χώρο μας για έναν ηθοποιό που δεν είχε πάει καν σε σχολή, δεν είχε περάσει κάπου. Έψαχνε όμως δουλειά. Και προσπάθησε και το πήρε στα χέρια του, έκανε την ταινία του, με κάποιον τρόπο η ταινία ακούστηκε (αν βλεπόταν δεν ξέρω, δεν την έχω δει…), έγινε γνωστός κι άρχισε να κυκλοφορεί και πάλι με βιογραφικά στα οποία έγραψε πως είχε σπουδάσει στην καλύτερη Δραματική του Λονδίνου. Βροχή οι προτάσεις και οι δουλειές. Και είναι απόλυτα αναγνωρίσιμος πλέον και χαίρει άκρας καριέρας. Κανέναν δεν πειράζει αν ισχύει ή όχι και δούλεψε αυτός καλά και ακόμα λίγοι καλύτερα. Το ψέμα που γυαλίζει, μετράει πολύ περισσότερο από πέντε γραμμές αληθινού βιογραφικού, αρκεί να είσαι γνωστός…
Όλα είναι πιο εύκολα στη δουλειά όταν έχεις καταφέρει να ξέρει το όνομά σου και κάποιος πέραν από το σόι σου… Λογικό ως ένα σημείο, μιας και η αναγνωρισιμότητα δεν μεταφράζεται-εξαργυρώνεται πάντα σε εισητήρια ή τηλεθέαση (οι περισσότεροι γνωστοί δεν τα φέρνουν κιόλας…) Αλλά δεν μπορεί να είναι για πάντα απαραίτητο ή απόλυτη προϋπόθεση για να βρεις δουλειά. Έτσι καταντάει σαν το «Τι έγινε πρώτα; Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;» (Είμαι παλιός, αυγό με «β» δεν γράφω…) Σαφώς και είμαστε άπειροι οι ηθοποιοί (και μέσα σε αυτούς και πολλοί χωρίς εμπειρία) και δεν είναι εύκολο να ξέρεις ποιον μπορείς να εμπιστευτείς και να μιλήσεις μαζί του σοβαρά για δουλειά και να τον πάρεις, αλλά πάντα θα υπάρχει η Ρόδος. Και το πήδημα (της παροιμίας, στο άλλο δεν επικροτώ…) και οι ακροάσεις επίσης… Μπορείς να δοκιμάσεις κάποιον, δεν απαγορεύεται. Κι ο ηθοποιός αυτό θέλει, να αποδείξει την αξία του. Έτσι θα γνωριστούμε. Πρέπει να μπορεί κάποιος να ξεκινήσει από κάπου. Κι αυτά τα «ξεκινήσει» και «κάπου» δεν είναι μία δουλειά μόνο κι αυτό το ξέρουμε όλοι μας. Ο οποιοσδήποτε ηθοποιός είναι άγνωστος μέχρι «κάποιος» να τον δει να παίζει, άρα αυτή η κατάσταση μπορεί να κρατήσει πολύ καιρό. Πάρα πολύ καιρό.
Αυτό που (λογικά πρέπει να) κάνει ένας άγνωστος ηθοποιός προκειμένου να βρει δουλειά, είναι να στείλει βιογραφικά όπου μπορεί να βάλει με νου του. Γραφεία παραγωγής, σκηνοθέτες, θέατρα, διαφημιστικές εταιρείες, να πάει στα περισσότερα από αυτά, να κάνει βίντεο, να γνωριστεί, να στέλνει βιογραφικά παντού εφόσον είναι στις προδιαγραφές αυτών που ψάχνουν. Είναι διαθέσιμος προς ακρόασιν. Δεν γίνονται και τόσες πολλές πια -και δη σοβαρές ακροάσεις ή έστω από σοβαρούς επαγγελματίες- αλλά στέλνεις, πας (αν σε καλέσουν) κι αν είναι να σε πάρουν αποφασίζεις αν θέλεις να πας (είναι και που σπάνια μαθαίνουμε από πριν για τι δουλειά παλεύουμε…)
Κι όλο αυτό σαν διαδικασία είναι θεμιτό. Μετά δουλεύοντας, κάποιος θα σε δει, κάποιον θα γνωρίσεις, σε κάποιον θα μείνεις στο μυαλό του και μπορεί να αρχίσεις να έχεις κάποιες προτάσεις. Ε,… και μετά από όλα αυτά, πολλοί από εμάς κινούμαστε και σε άλλες κατευθύνσεις. Εγώ ας πούμε, γράφω. Άλλος μπορεί να έχει μια έφεση (ή ακόμα καλύτερα και σπουδή) σε παραπλήσιο τομέα, σκηνοθεσία, χορό, τραγούδι… Όλα αυτά σου ανοίγουν –θεωρητικά- παραπάνω δρόμους, έχεις περισσότερες πιθανότητες να βρεις κάποια δουλειά και το σημαντικότερο, δεν είσαι απόλυτα άγνωστος στον χώρο. Κάθε γνωριμία σου είναι κι ένα βήμα πιο κοντά στην επόμενη δουλειά σου. Το θέμα είναι να ανοίγεις πόρτες.
Οι πόρτες όμως πρέπει να ανοίγουν, να μην είναι αμπαρωμένες. Κι όταν μιλάω για πόρτες –για να το κάνω πιο λιανό- μιλάω για μυαλά και άλλα ανθρώπινα μέλη… Αν θεωρεί κάποιος πως μπορεί ή πρέπει να συνεργάζεται μόνο με γνωστούς (του) ηθοποιούς, τότε η πόρτα του είναι κλειστή κι ας διατείνεται πως αγκαλιάζει τη νέα γενιά και θέλει να δίνει βήμα… (Τα ακούσαμε πολλάκις από πολλούς και δεν πεισθήκαμε…) Και είναι κλειστή κι από τις δύο πλευρές. Κάποιος δε θα μπορέσει να αποκτήσει πρόσβαση στη δουλειά και κάποιος πιθανό είναι να χάσει κάποιον που θα του έκανε τη δουλειά καλά και ίσως διαφορετικά(;) Οι νίκες και οι ήττες είναι πάντα αμφίδρομες.
Δουλειές γίνονται άπειρες έτσι κι αλλιώς. Μπορούμε να είμαστε υπέρ της ανακύκλωσης σε άλλα πράγματα στη ζωή μας, όχι στη δουλειά μας. Η δουλειά μας από μόνη της απαιτεί ανανέωση. Δεν λέω να πετάξουμε τους παλιότερους σαν στυμμένες λεμονόκουπες και να πάρουμε καινούριους, αλλά πρέπει να κάνουμε μίξεις. Να έρχεται και το νέο. Δεν είναι κακό, δεν είναι αντικατάσταση, δεν είναι αμαρτία. Επιπλέον, δε γίνεται να έχουμε πάντα τους ίδιους και τους ίδιους να επαναλαμβάνουν μοτίβα και μανιέρες μέχρι το τέλος της ανθρωπότητας. Υπάρχουν ηθοποιοί που έπαιζαν ρόλους γκόμενου από τα τριάντα και το κάνουν ακόμα και τώρα που είναι εξήντα… Ας ξεκολλήσουμε λίγο επιτέλους… Υπάρχει τόσος κόσμος που μπορεί να ταιριάζει σε αυτά που ζητούνται…
Παραγωγοί… Σκηνοθέτες… Υπεύθυνοι κάστινγκ… Ανοίξτε τεφτέρια, μυαλά, μάτια, αυτιά, πόρτες… Υπάρχει πολύς κόσμος εκεί έξω που μπορεί να κάνει την δουλειά του πολύ καλά και περιμένει. Έχετε επιλογές. Πώς αλλιώς θα προχωρήσουμε την δουλειά μας μπροστά; Και τη δική μας και τη δική σας; Αν ξέρω κάτι σίγουρα μετά από όλα αυτά τα χρόνια είναι πως στην χώρα μας υπάρχει πολύ ταλέντο. Υπάρχουν ηθοποιοί αξιώσεων που δεν παίζουν πουθενά ή χάνονται σε μικρές σκηνές τριάντα θεατών που ποτέ δε γεμίζουν. Και σεναριογράφοι, κειμενογράφοι και συγγραφείς υπάρχουν. Με πένες δυνατές που έχουν να πουν πολλά αλλά φιμώνονται και θαβονται σε συρτάρια και αρχεία υπολογιστών. Και σκηνοθέτες με πραγματικές νέες ματιές και οράματα που βλέπουν να υλοποιούνται μόνο στον ύπνο τους. Και ένα μεγάλο ποσοστό κοινού που θέλει νέα πρόσωπα υπάρχει. Ίσως μεγαλύτερο από αυτό που βλέπει ακόμα τηλεόραση ή από το λίγο που πηγαίνει σε ελληνικές κινηματογραφικές ταινίες ή αυτό που γεμίζει «αυτοσχέδιες θεατρικές σκηνές» που ξεχυλίζουν από δημιουργικότητα και έμπνευση (όχι όλες, κάποιες όμως…).
Να πω και τι δεν υπάρχει όμως, έτσι; Θέληση δεν υπάρχει. Και εμπιστοσύνη. Και όρεξη για την δουλειά. Και κριτικό μάτι εύστοχο. Και πάθος για αναζήτηση. Και κριτήριο αντικειμενικό. Άνθρωποι που έχουν τη δύναμη να κάνουν δουλειές που θα ακουστούν και θα πάνε καλά επειδή αξίζουν, όχι μόνο επειδή έχουν το budget ή τα μέσα να τις διαφημίσουν, αλλά επειδή μπορεί να έχουν να δείξουν κάτι καινούριο, κάτι όχι γνωστό και τετριμμένο, κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί και αξίζει να μας το συστήσουν. Στην χώρα μας –ένα παραπάνω από ό,τι σε άλλες- οι τέχνες θα έπρεπε να χαίρουν εκτίμησης άλλου τύπου. Να είμαστε ένα διαρκές εργαστήριο παραγωγής πολιτισμού και τέχνης κι όχι εισαγωγείς κακότεχνης αντιγραφής/διασκευής μόνο. Να έχουμε φυτώρια παντού. Μόνο τότε όλοι αυτοί οι άνθρωποι που μένουν αναξιοποίητοι θα αποκτήσουν την αξία που τους πρέπει. Μόνο τότε θα έχουμε ουσιαστική πρόοδο. Μόνο τότε θα παράγουμε πραγματικές νέες παραστάσεις και όχι ανακυκλωμένες. Μόνο τότε θα ξεχωρίσει η ήρα από το στάρι και πρέπει να γίνει, έχουμε μεγάλες ποσσότητες κι από τα δύο και στις δύο πλευρές. Μίξεις κύριοι. Επιλέξτε υλικό κι από τους δύο κόσμους. Κι ενώστε τους. Κάθε τέτοια κίνηση θα γεννάει και κάτι νέο. Όλοι θα μάθουν και θα πάρουν απ’ όλους, οι νέοι από τους παλιούς και οι παλιοί από τους νέους. Και υπάρχουν πολύ μεγάλα κοιτάσματα νέων καλλιτεχνών προς εξόρυξη. Διαμαντάκια μικρά και μεγάλα που πρέπει να τα δει το φως και να λάμψουν…
Άλλη επανάσταση δεν ξέρω αν θα κάνουμε ποτέ, ας έχουμε τουλάχιστον τον πολιτισμό που μας αξίζει. Εκτός κι αν τον έχουμε ήδη…
Καλή και διαφορετική χρονιά να έχουμε, επιτέλους. Αμήν.
Υ.Γ. Σχετικό-άσχετο… Την επόμενη φορά που θα διαβάσω ή θα ακούσω για επώνυμους κι ανώνυμους θα χυμήξω με λύσσα… Μάθετε την διαφορά μεταξύ επώνυμου και διάσημου… Επώνυμο έχουμε όλοι ανεξαιρέτως (εκτός από την Barbie αλλά δε θα την υπερασπιστώ…)
Το άρθρο γράφτηκε ακούγοντας: Τον Ρούντολφ σε λούπα…
Ένεκα… (Καλλίρη, με έχεις τερματίσει…)
Φωτογραφικό υλικό
