Συνέντευξη στην Νταίζη Λεμπέση
Η ενσυναίσθηση είναι ένα σπίτι μεγάλης χωρητικότητας με ανοιχτά παράθυρα και πόρτες για να μπορούν να μπαινοβγαίνουν οι μνήμες, οι σκέψεις, τα συναισθήματα και οι εικόνες που δεν ανήκουν μόνο σ’ αυτόν που κατοικεί εκεί.
Η διεθνής καλλιτέχνης Θεοδώρα Κώτση–Φελίτσι σε συνεργασία με τον Ολλανδικό Μη Κερδοσκοπικό Οργανισμό Ilysia Foundation παρουσιάζει από 21 Φεβρουαρίου έως 2 Μαρτίου 2025 στο Metropolitan: The UrbanTheater στη Θεσσαλονίκη, την ποιητική performance Contaminated (ολλανδ.: Besmet).
Η Δώρα Κώτση-Φελίτσι σπούδασε γραφιστική στην Αθήνα, πολιτιστική ανθρωπολογία στο Πανεπιστήμιο Radboud του Ναιμέχεν και καλές τέχνες στο Σέρτοχενμπος. Το 2012 απέκτησε το μεταπτυχιακό της στις Καλές Τέχνες το 2012 από την Ακαδημία StJoost του Μπρέντα. Παράλληλα, εκτός από τα εικαστικά, ασχολείται για περισσότερα από 10 χρόνια με το θέατρο Forum, το PlaybackTheater και τον αυτοσχεδιασμό στο θέατρο.
Ως καλλιτέχνης δημιουργεί site-specificinstallations. Τα έργα της εστιάζουν στην κοινωνία και ειδικεύεται στη δημόσια τέχνη. Είναι επηρεασμένη από κριτικούς προβληματισμούς, πολιτικές και κοινωνικές παρατηρήσεις. Τη συναρπάζει η (ανα)δημιουργία του χώρου και νέων συνθηκών, που αποτελούν έναν καταλύτη κοινωνικής δράσης, καλώντας τους ανθρώπους να συμμετέχουν και να αναλάβουν δράση. Το τρέχον έργο της επικεντρώνεται στο Τραύμα και τον αντίκτυπό του στην κοινωνία.
Ποια είναι η σωστή πρακτική της διαχείρισης του τραύματος; Και πώς πρέπει η πολιτεία και η ίδια η κοινωνία να αντιμετωπίζουν τα θύματα;
Η Δώρα Κώτση-Φελίτσι μιλά στην Κουλτουρόσουπα για το ζήτημα της επανατραυματοποίησης, τη διαχείριση του τραύματος, αλλά και τους στόχους της μέσω του Contanimated.
Η performance πραγματεύεται το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών, αλλά και το ζήτημα της επανατραυματοποίησης. Δεδομένης της εμπειρίας, αλλά και της έρευνάς σας, πώς οδηγούμαστε ξανά σε αυτή την κατάσταση;
Η επανατραυματοποίηση είναι πολύ μεγάλο πρόβλημα της αποθεραπεία και σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και αναπόφευκτη. Το τραύμα της κακοποίησης είναι πολυσύνθετο γιατί δεν αφορά μόνο το(τα) συμβάν(ντα) αλλά και το πως διαχειρίζεται η πολιτεία και η κοινωνία τον άνθρωπο που έχει κακοποιηθεί. Τόσο η έλλειψή δομημένου συστήματος προστασίας όσο και ελλιπής διαπαιδαγώγηση επάνω στα ζητήματα τραυματισμού οδηγούν σε επανατραυματοποίηση. Δυστυχώς πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους θα συνεχίζουν να τραυματίζονταικαι από την λάθος διαχείριση που γίνετε τόσο στα κέντρα ψυχικής υγείας όσο και από θεραπευτές. Και έτσι ένα τραύμα που αν το προλάβαινε κάποιος στην αρχή θα ήταν διαχειρίσημο, λόγο της επανατραυματοποίησηφτάνει πολλές φορές να γίνετε σχεδόν αδύνατο να το διαχειριστούμε.
Ποια είναι η σωστή πρακτική διαχείρισης του τραύματος;
Κατά την προσωπική μου εκτίμησή η διαχείριση τραύματος θα πρέπει να βασίζετε σε μια Traumainformed προσέγγιση. Βασική αρχή της Traumainformed προσέγγισης είναι η φροντίδα του τραύματος με τον κατάλληλο δυνατό τρόπο αλλά και η αποφυγή επανατραυματοποίησης, Η αποθεραπεία είναι πολύ προσωπική υπόθεση γιατί όλοι οι άνθρωποι είναι μοναδικοί. Επομένως οι παρεμβάσεις που βελτιώνουν την ψυχική υγεία και ευημερία θα πρέπει να προσαρμόζονται ανάλογα με την μοναδικότητα και τις ανάγκες του θεραπευμένου.Εξίσου ζωτικής σημασίας είναι και. Όλα αυτά όλα θα πρέπει να ενισχύονται από ένα πολύ καλά δομημένο σύστημα προστασίας και την δημιουργία συλλογικού πλαισίου.
Πώς συνδυάζονται όλες οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιείται στην performance;
Η αφήγηση του έργου έχει βασιστεί κατά κύριο λόγο στις παραδοσιακές και σύγχρονες τεχνικές του θέατρου σκιών. Συνδέοντας αυτές τις πρακτικές με την κίνηση του σώματος, του σκηνικού και της ροδαςCyr επαναδιαπραγματευόμαστε τον χώρο. Αύτη η προσέγγιση έχει συμβολικό χαρακτήρα. Η επαναδιαπραγμάτευση του τραύματος είναι μια μεγάλη διαδικασία που οφείλει να γίνεται με μεγάλη προσοχή και φροντίδα για να οδηγήσει στην αποθεραπείας
Το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών έχει έρθει ξανά στο προσκήνιο και ειδικότερα μετά την πανδημία. Κατά τη γνώμη σας πού οφείλεται αυτή η έξαρση;
Το φαινόμενο της βίας των γυναικών εξακολουθεί όχι μόνο να είναι ένα μεγάλο πρόβλημα αλλά παγκόσμιο και διαχρονικό φαινόμενο, επομένως είναι πολύ σημαντικό να είναι στο προσκήνιο της επικαιρότητας. Όταν τα πολύ μεγάλά προβλήματα δεν είναι στο επίκεντρο της επικαιρότητάς τότε δεν μας ενδιαφέρει να τα επιλύσουμε ή δεν μπορούμε. Όσο μεγαλύτερη η κοινωνική συνείδηση τόσο περισσότερο φως ρίχνουμε σε αυτά που θέλουμε να αλλάξουμε. Ίσως ηπανδημία να επιτάχυνε αυτήν την διαδικασία.
Αισθάνεστε ικανοποιημένη από τον τρόπο αντιμετώπισης των θυμάτων όπως επίσης και τα μέτρα προστασίας της πολιτείας;
Κατά την προσωπική μου εμπειρία η επιστημονική και εμπειρική γνώση που έχουμε συγκεντρωτικά σχετικά με τη ουσιαστική φροντίδα τραύματος δεν έχει ενσωματωθεί στα συστήματα ψυχικής υγειάς και παιδείας που διαθέτουν οι κοινωνίες με αποτέλεσμα ο εαπανατραυματισμος να είναι μια μόνιμη πραγματικότητα. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάνσύστημα προστασίας ως προς την σεξουαλική κακοποίηση. Ακόμα και το νομικό πλαίσιο που διαθέτουμε είναι ανεπαρκείς ενώ σε πολλές περιπτώσεις η κανονισμοί που έχουν οριστεί δεν εφαρμόζονται ή απλώς παραβιάζονται.
Ποιος είναι ο στόχος σας μέσω της παράστασης;
Το έργο πηγάζει από την προσωπική μου ανάγκη να μεταφράσω κάτι πολύ βαρύ και σκοτεινό σε κάτι ελαφρύ και φωτεινό για να μπορώ εγώ να το σηκώσω. Παράλληλα το έργο επιδιώκει την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας πάνω στην φροντίδα του τραύματος.
Οι θεατές μπορεί να αναγνωρίσουν στο έργο δικά τους κομμάτια που είτε έχουν διαχειριστεί είτε όχι. Υπήρξαν αρκετοί θεατές που ένιωσαν την ανάγκη να μοιραστούν προσωπικά τους βιώματα μαζί μου αλλά και κάποιες φορές ακόμα και με το υπόλοιπο κοινό. Παρόλο που αυτό δεν είναι ο σκοπός της παράστασης θεωρώ πολύ μεγάλο επίτευγμα η παράσταση μου να γίνετε ώθηση στους ανθρώπους να φωτίσουν κάτι σκοτεινό.
Γιατί επιλέξατε να ονομάσετε την περφόρμανς Contaminated;
Ο Τίτλος έχει βασιστεί σε μια από τις συνεντεύξεις που είχα με κάποιον ειδικό επάνω στο Τραύμα, κατά την διάρκεια της συζήτησης σχετικά με το σύστημα φροντίδας του τραύματος εκείνος έκανε νύξη για δυσλειτουργικές πλευρές του συστήματος αποκαλώντας τες «μόλυνση» γιατί αυτές οι πλευρές μπορεί να καταφέρουν να μολύνουν ολόκληρο το σύστημα.
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Μόλις τελειώσει ο κύκλος των παραστάσεων το έργο θα γυριστεί ταινία για τις ανάγκες των εκδηλώσεων που οργώνουμε με θέμα την ψυχική υγεία. Παράλληλα έχω ξεκινήσει να γράφω και άλλο ένα έργο που αφορά το τραύμα.
Πληροφορίες για τη παράσταση θα βρείτε εδώ
