Τις τελευταίες μέρες αναπαράγεται ως η είδηση τα λόγια ενός θεατή προς μια ηθοποιό κατά την διάρκεια μιας θεατρικής παράστασης που έκανε πρεμιέρα την προηγούμενη εβδομάδα στο θέατρο Αυλαία της Θεσαλονίκης. Το τι είπε δεν έχει καμία σημασία. Το γιατί το είπε όμως δημιουργεί μια σειρά, αναπάντητων, ερωτημάτων για πόσο έτοιμο είναι το θεατρόφιλο κοινό να έρθει αντιμέτωπο με μια θεματολογία που αγγίζει και υπερβαίνει την έννοια των “ταμπού”.
Τι σημαίνει όμως ο όρος ταμπού; Ως λέξη προέρχεται από τις γλώσσες της Πολυνησίας και σημαίνει “απαγορευμένος”. Ως πρωταρχική έννοια αφορά πρωτόγονους πολιτισμούς και σημαίνει το πρόσωπο ή το αντικείμενο το οποίο είναι απαγορευτικό να πλησιάσεις, να αγγίξεις, να κατονομάσεις ή και να χρησιμοποιήσεις επειδή θεωρείται ιερό ή μιαρό. Το ταμπού θεωρεί μιαρό και ακάθαρτο και προξενεί κακό σε όποιον έρθει σε επαφή μαζί του, είναι λοιπόν απαγορευμένο όντας μαγικό ή δεισιδαιμονικό.
Ο όρος ταμπού χρησιμοποιείται σήμερα με μια ευρύτερη έννοια δηλώνοντας οτιδήποτε απαγορευμένο το οποίο αντιμετωπίζεται από την κοινωνία ως μη υπάρχον για λόγους ηθικής ή κοινωνικών προκαταλήψεων. Κάθε περιορισμός στα όρια που θέτει η κοινωνική ηθική ουσιαστικά η κοινωνική προκατάληψη αποτελεί “ταμπού”.
Σε μια θεατρική παράσταση το γυμνό, το ερωτικό περιεχόμενο, η σεξουαλικότητα, η βία, η κακοποίηση, η παιδοφιλία αποτελούν ταμπού για την πλειονότητα του θεατρόφιλου κοινού.
Τα γυμνά σώματα επι σκηνής αποτέλεσαν έριδα των διαδικτυακών σελίδων και κοινωνικών μέσων δικτύωσης. Ας θυμηθούμε τον Γιώργο Κιμούλη γυμνό, εκτεθειμένο όπως ήθελε να τον παρουσιάσει η παραγωγή, επί σκηνής ως Βασιλιά Ληρ καθώς και τον Χάρη Τζωρτζάκη στην ίδια παράσταση. Την 24ωρη παράσταση MountOlympous γνωστότερο ως τα Παλλόμενα Πέη του Jan Fabre στα πλαίσια των Δημητρίων το 2015. Στις περιπτώσεις αυτές το γυμνό μάλλον πούλησε και δεν σόκαρε.
Το “Κουρδιστό Πορτοκάλι” σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα αποτέλεσε την πιο χαρακτηριστική παράσταση με ωμή ανεξέλεγκτη βία, τραμπουκισμούς, βιασμούς και δολοφονίες από τον νεαρό Άλεξ και την συμμορία του την δεκαετία του 1970 στους σκοτεινούς δρόμους του Λονδίνου. Ο πρωταγωνιστής άμοιρος επιλογή καταλήγει στο να μετατραπεί σε ένα πειραματόζωο σε μια προσπάθεια εξάλειψης του βίαιου χαρακτήρα του.
Αν μπορούσαμε λοιπόν να ωραιοποιήσουμε την ιστορία των Κόκκινων Φαναριών η οποία γράφτηκε την δεκαετία του εξήντα από τον Αλέκο Γαλανό θα την χαρακτηρίζαμε ως την αυτοδιάθεση του γυναικείου σώματος ως ένα εμπορικό προϊόν έχοντας ως σκοπό το κέρδος. Όμως ο χώρος είναι ένας οίκος ανοχής όπου γυναίκες προσφέρουν το σώμα τους για συνουσία έναντι αμοιβής. Κοινώς ένα μπουρδέλο στο οποίο αποκαλούμενες “πόρνες” μαζικά και συστηματικά δέχονται πελάτες με σκοπό την σεξουαλική συνεύρεση με το αζημίωτο. Ένας οίκος γυναικείας ανοχής στις ανδρικές σεξουαλικές ορέξεις και όχι μια αγγελικά πλασμένη κρεβατοκάμαρα. Η χειραφέτηση όμως δεν κατοικεί σε αυτό το σπίτι και τα δεσμά της τσατσάς, του σωματέμπορου και του νταβατζή δεν σπάνε ούτε και όταν κλείνει η Τρούμπα.
Ο βίος της τρανσέξουαλ Έυας Κουμαριανού στην παράσταση “Την λένε Εύα” σε σκηνοθεσία του δημοσιογράφου Αντώνη Μποσκοϊτη. Ένα αγόρι που τον λέγανε Κώστα ένα χαμίνι του δρόμου μεγαλωμένο το πρωί στα γιαπιά και το βράδυ στην Τρούμπα στα 24 του χρόνια αποφασίζει να γίνει η Εύα. Μια προσωπική εξομολόγηση για την πορνεία, το πεζοδρόμιο, την βία, την φυλακή, την εγκατάλειψη και το σεξουαλικό προσανοτολισμό της Εύας ώς γυναίκα.
Η παράσταση Frozen της Μπραϊόνι Λείβερι ένα ψυχολογικό θρίλερ αγγίζει το θέμα της παιδοφιλίας μέσα από την ιστορία ενός δεκάχρονου κοριτσιού το οποίο απήχθη, βιάστηκε και δολοφονήθηκε από έναν παιδόφιλο και κατά συρροή δολοφόνο. Θέτει όμως και καίριο ερώτημα συγχώρεση στον άρρωστο και διεστραμμένο δολοφόνο ή ποινική δικαιοσύνη;
Η πολυσυζητημένη «Οικογενειακή Γιορτή» θεωρείται ακατάλληλη όπως επίσης 2 από τις 3 νέες παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος που κάνουν πρεμιέρα τον Γενάρη του 2018. Ειδικότερα το “Όσα η καρδιά μου στην καταιγίδα”του Άκη Δήμου και “Τα πικρά δάκρυα της Πέτρα Φοντ Κάντ” του Ράινερ Φασμπίντερ.
Σε καμία περίπτωση η ακαταλληλότητα και τα θέματα ταμπού όσων παραστάσεων παρακολουθήσαμε ή πρόκειται να παρακολουθήσουμε μπορούν να συγκριθούν με την θεατρική μεταφορά του μυθιστορήματος του Μαρκήσιου Ντε Σαντ “Σαλό ή 120 μέρες στα Σόδομα”, το οποίο αρχικά είχε μεταφερθεί κινηματογραφικά από τον Πιέρ Πάολο Παζολίνι, με την παιδοφιλία, την αιμομιξία και τα σοκαριστικά βασανιστήρια επί σκηνής. Μια παράσταση κόλαφος για το Γερμανικό κοινό που την παρακολούθησε.
Εν έτει 2018 η Τρούμπα και η Πλέμπα δεν έχουν ανάγκη να καμουφλαριστούν πίσω από κόκκινα φωτάκια και νταβατζήδες. Καθημερινά μπαίνουν στα σπίτια μας υπό το γαλάζιο φως του μικρού κουτιού που λέγεται τηλεόραση. Αν όμως επιλέξουμε το θέατρο και να παρακολουθήσουμε μια παράσταση ανάλογης θεματολογίας “ταμπού” πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη πως η επιλογή μας αυτή έχει σκοπό να μας αφυπνίσει, να μας προβληματίσει και όχι να εξιτάρει την ηθικοπλαστική ηδονοβλεψία μας. Εξάλλου το θέατρο είναι τέχνη και τα σώματα των ηθοποιών ο καμβάς.
Φωτογραφικό υλικό
